Brontekst bekijken van Ede, Beukenlaan 12 - Evangelisch-Lutherse Kerk

[[Categorie:Object]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:Gemeentelijk monument]]
[[Categorie:PKNEL]]
[[Categorie:Ede]]
[[Categorie:Gemeente Ede]]
[[Categorie:Provincie Gelderland]]


{{#display_map:52.03954,5.66656|type=hybrid}}

{| 
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Naam kerk:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Evangelisch-Lutherse kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Genootschap:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | PKN Evangelisch-Lutherse Kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Gelderland
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Ede
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Ede
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Beukenlaan 12
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Postcode:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 6711NH
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Sonneveld-index:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" |  11349
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Jaar ingebruikname:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 1918
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Architect:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Zoelen, L. van; Jantzen, F.B. (uitbreiding)
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument status:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeentelijk monument
|}

==Geschiedenis==
Mooie, late kleine neogotische kerk met dakruiter en glas-in-loodramen. Uitgebreid in 1937.

== Gebouwomschrijving SKKN ==
Op 30 november 1913 werd op initiatief van enkele te Ede woonachtige lutheranen de eerste lutherse godsdienstoefening gehouden in het thans verdwenen Christelijk Militair Tehuis. Ds. Hendrik Snijder van de gemeente te Arnhem, waaronder Ede tot 1946 zou behoren, ging in deze dienst voor. Reeds op Paasdag, 14 april 1918, kon een eigen kerkje in gebruik genomen worden. Het stond op de hoek van de Maanderweg/ Beukenlaan en bood plaats aan 150 gelovigen. De zich in het fronton boven de ingang bevindende Lutherzwaan werd waarschijnlijk toen aangebracht. In 1936 was men, dankzij enkele royale schenkingen, in staat de kerk te gaan vergroten. De architecten Ferd. B. Jantzen te Amsterdam en J.J. van Egmond te Ede werden belast met het maken van een ontwerp. Zij verbouwden het oude kerkje tot een bescheiden kruiskerk, bekroond met een torentje. Op 28 februari 1937 werd de verbouwde kerk door genoemde dominee Snijder ingewijd. Het jaar daarop vond op 1december (Brochure 1986: 14 december) de plechtige viering plaats van het vijfentwintigjarig bestaan van de afdeling Ede. Ter gelegenheid van dit jubileum werden gelden bijeen gebracht voor de installatie van een luidklokje, dat als opschriften kreeg "1913-1938" en : Eben Haëzer". Door oorlogsgeweld werd in september een deel van de ramen zwaar beschadigd en vernield. Als gevolg van een schenking door de Evangelisch-Lutherse gemeente te Amstelveen kon eind 1961 worden begonnen met de vervanging van de noodbeglazing "door meer passende ramen, overeenkomende met de oorspronkelijke". Op 29 juni 1946 werd de lutherse gemeente Ede e.o. zelfstandig. Op 9 maart van het jaar daarop bevestigde professor W.J. Kooiman Willem Frederik ten Rouwelaar als eerste predikant. Bij deze gelegenheid schonk hij een gemeentezegel.

==Orgels==
Op 29 september 1970 werd het nieuwe orgel van de Evangelisch Lutherse Kerk in Ede in gebruik genomen. Adviseur bij de bouw was Jaap Hillen, organist van de Grote Kerk in Breda. Het is in gebruik genomen met een bespeling door Jaap Hillen en door de organist van de kerk, Dick Troost. In 1989 en in 1993 is er aan het orgel gewerkt door Pels & Van Leeuwen. Hierbij is de intonatie gewijzigd. Adviseur was Jan Jongepier. In 1993 werd de Quintfluit 1 1/3' opgeschoven naar 2 2/3'. Bij halfgetrokken knop van de Mixtuur klinkt enkel het Octaaf 2'-koor. In 2007 is de Kromhoornregaal van het Borstwerk vervangen door een Dulciaan. Op het Pedaal is een Fagot 16' bijgeplaatst. Op 24 november is het orgel weer in gebruik genomen tijdens een feestelijke bijeenkomst waarop organist Dick Troost zijn 40-jarig jubileum vierde.
De dispositie is als volgt:

Hoofdwerk: Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Gemshoorn 2', Octaaf 2'/Mixtuur 4 sterk.

Borstwerk: Holpijp 8', Roerfluit 4', Quintfluit 2 2/3', Prestant 2', Dulciaan 8', Tremulant.

Pedaal: Subbas 16', Prestant 8' (transmissie), Gedekt 8', Fagot 16'.

Koppelingen (zowel met registerknoppen als met treden te bedienen): Hw+Bw, P+Hw, P+Bw.

Trede voor bediening van de deurtjes van het Borstwerk.

Manuaalomvang: C-g3, pedaalomvang C-f1.

Beneden in de kerk staat een kistorgel dat in 1980 is gebouwd door Stephan Schumacher (Eupen). Het heeft twee registers: een Gedekt 8' en een Fluit 4' Bas/Discant. De manuaalomvang is CD-d3, waarbij Cis is doorgekoppeld naar cis.

Op de galerij staat een positief dat in 1978 door de firma Hazen (Bergen op Zoom) is gebouwd. Het heeft één register, een Gedekt 8' (C-H eiken, rest metaal). De manuaalomvang is C-d3. Dit positief is bespeelbaar via het Pels & Van Leeuwenorgel. Daartoe bracht de toenmalige cantor-organist Dick Troost in 2012 een extra klavier aan.
Het positief is eigendom van Dick Troost, die van 1967-1985 en van 1989-2021 cantor-organist van de kerk was.

==Externe links==
* {{Wikipedia2|Evangelisch-Lutherse_Kerk_(Ede)}}
* {{Wikimedia|Lutherse_kerk_(Ede)}}
* {{Wikidata|Q2211962}}

==Afbeeldingen==
====Exterieur====
<gallery>
Afbeelding:Ede Evang.Luth.Kerk Gld foto. kerkenverzamelaar (4).JPG
Afbeelding:Ede Evang.Luth.Kerk Gld foto. kerkenverzamelaar (6).JPG
Afbeelding:Ede Evang.Luth.Kerk Gld foto. kerkenverzamelaar (8).JPG
Afbeelding:Ede Evang.Luth.Kerk Gld foto. kerkenverzamelaar.JPG
Afbeelding:Ede Evang.Luth.Kerk Gld foto. kerkenverzamelaar (10).JPG
</gallery>
====Interieur====
<gallery>
Afbeelding:Ede Evang.Luth.Kerk Gld foto. kerkenverzamelaar (13).JPG
Afbeelding:Ede Evang.Luth.Kerk Gld foto. kerkenverzamelaar (2).jpg
Afbeelding:Ede Evang.Luth.Kerk Gld foto. kerkenverzamelaar (5).JPG
Afbeelding:Ede Evang.Luth.Kerk Gld foto. kerkenverzamelaar (3).JPG
Afbeelding:Ede Evang.Luth.Kerk Gld foto. kerkenverzamelaar (7).JPG
Afbeelding:Ede Lutherse kerk.jpg
Afbeelding:Ede Evang.Luth.Kerk Gld foto. kerkenverzamelaar (9).JPG
Afbeelding:Ede Evang.Luth.Kerk Gld foto. kerkenverzamelaar (11).JPG
Afbeelding:Ede Evang.Luth.Kerk Gld foto. kerkenverzamelaar (12).JPG
Afbeelding:Ede Evang.Luth.Kerk Gld foto. kerkenverzamelaar (14).jpg

</gallery>