Handelingen

Elst, Grote Molenstraat 2 - Grote Kerk: verschil tussen versies

Uit Reliwiki

(Foto's geplaatst die waren geplaatst bij NH Kerk Elst (Utr.))
Regel 108: Regel 108:
==Afbeeldingen==
==Afbeeldingen==


; Exterieur
=== Exterieur ===
 
<Gallery>
<Gallery>
Bestand:Elst, Grote Molenstraat 2 - Werenfridus RCE (1948)-003.jpg|Bron:RCE (1948) Oorlogsschade
Bestand:Elst, Grote Molenstraat 2 - Werenfridus RCE (1948)-003.jpg|Bron:RCE (1948) Oorlogsschade
Regel 157: Regel 156:




 
=== Interieur ===
; Interieur
 
<gallery>
<gallery>
Afbeelding:Elst Grote Kerk.jpg
Afbeelding:Elst Grote Kerk.jpg
Afbeelding:Elst.N.H.Kerk.interieur.jpg
Afbeelding:Elst.N.H.Kerk.interieur.jpg
Bestand:2-Elst (G) nh kerk int2.jpg|ansichtkaart
Bestand:3-Elst (G) nh kerk int 3.jpg|ansichtkaart
Bestand:4-Elst (g) nh kerk int.jpg|ansichtkaart
Afbeelding:11422 Elst PKN. Hervormd Werenfridus 15e Grote Molenstraat 2 Gld. opname 11-09-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (7).JPG|opname 11-09-2010  © AvD.
Afbeelding:11422 Elst PKN. Hervormd Werenfridus 15e Grote Molenstraat 2 Gld. opname 11-09-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (7).JPG|opname 11-09-2010  © AvD.
Afbeelding:11422 Elst PKN. Hervormd Werenfridus 15e Grote Molenstraat 2 Gld. opname 11-09-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (9).JPG|opname 11-09-2010  © AvD.
Afbeelding:11422 Elst PKN. Hervormd Werenfridus 15e Grote Molenstraat 2 Gld. opname 11-09-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (9).JPG|opname 11-09-2010  © AvD.

Versie van 28 nov 2012 21:56


Algemene gegevens
Genootschap : PKN Hervormd
Gemeente : Overbetuwe
Plaats : Elst
Adres : Grote Molenstraat 2
Provincie : Gelderland
Jaar ingebruikname : 15 e
Huidige bestemming: kerk
Naam kerk : Werenfridus
Architect :
Monument-status: Rijksmonument 14947
Inventarisatienummer: 11422


opname 17-09-2009 © AvD.
opname 17-09-2009 © AvD.
opname 17-09-2009 © AvD.
opname 17-09-2009 © AvD.
opname 17-09-2009 © AvD.
opname 17-09-2009 © AvD.
opname 17-09-2009 © AvD.


Geschiedenis

Door oorlogsgeweld beschadigd in 1940 en hersteld.

Vanaf zondag 23 oktober 2005 bestaat de Protestantse gemeente van Elst. In de week daarvoor is dit notarieel vastgelegd. De kerkdiensten en alle verdere kerkelijke activiteiten concentreren zich in de 15de eeuwse Werenfriduskerk. In het voorjaar van 2006 wordt de kerk opnieuw ingericht en komt er nieuw liturgisch meubilair. (55-06)


Omschrijving

Ned. Herv. Kerk. Bouwwerk in late Nederrijnse gotiek, geheel met kruisribgewelven overkluisd en bestaande uit een eenbeukig koor, midden 15e eeuw en een schip met noorderzijbeuk, laatste kwart 15e eeuw. Tegen de zuidzijde van het schip een gotisch portaal: tegen de noordzijde van het koor een sacristie. In de noordmuur van het koor een zijwand van een 10e eeuwse crypt. Onder de kerk overdekt door een betonnen vloer, de funderingen van twee romeinse tempels en voorromaanse kerken. De kerk bezit een uit 1793 daterende, rijk gesneden en met de beelden der Evangelisten op de hoeken versierde preekstoel afkomstig uit de Hersteld Evangelisch Lutherse Kerk te Amsterdam.

Toren der Herv. Kerk. Rijk gedetailleerd, laat 15de eeuws bouwwerk, bestaande uit twee vierkante en een hoge achtkantige geleding, bekroond door een korte spits met peervormige bekroning. Klokkenstoel met gelui van drie klokken, waarvan een van G. Schimmel, 1705, diam. 109 cm. en twee moderne klokken.

Orgels

Het hoofdorgel is in 1953 gebouwd door de firma Willem van Leeuwen Gzn. (Leiderdorp). Adviseur is Lambert Erné. Aanvankelijk ontbraken acht registers in de dispositie, die in de loop der jaren alle geplaatst zijn. In 1969 plaatst de firma Pels & Van Leeuwen (Alkmaar) vier van deze gereserveerde stemmen. M.C. Tiggelman (Zaltbommel) repareert in 1979 de mechanieken. In 2002 restaureert de firma Flentrop Orgelbouw (Zaandam) het orgel. Twee jaar later plaatsten zij de laatste nog ontbrekende registers.

Dispositie
  • Hoofdwerk (manuaal 2): Quintadeen 16' - Praestant 8' - Roerfluit 8' - Spitsgamba 8' - Octaaf 4' - Nachthoorn 4' - Quint 2⅔' (1969) - Octaaf 2' - Mixtuur 1⅓' 6-8 sterk - Trompet 16' (2004) - Trompet 8' - Trompet 4' (1969).
  • Rugwerk (manuaal 1): Holpijp 8' - Praestant 4' - Speelfluit 4' - Octaaf 2' (1969) - Woudfluit 2' - Quint 1⅓' (1969) - Sexquialter 2⅔' 2 sterk discant - Scherp IV - Dulciaan 8' - Tremulant.
  • Pedaal: Praestant 16' - Octaaf 8' - Octaaf 4' - Mixtuur 2⅔' 6 sterk - Bazuin 16' - Trompet 8' (2004) - Cornet 4' (1969) - Cinq 2' (2004).
  • Koppelingen: Hoofdwerk aan Pedaal - Rugwerk aan Pedaal - Rugwerk aan Hoofdwerk.

Mechanische sleepladen ("VEKA-laden"). Manuaalomvang: C-g3. Pedaalomvang: C-f1.

Het koororgel is in 1967 gebouwd door de firma E.F. Walcker & Cie. (Ludwigsburg).

Dispositie
  • Manuaal: Gedeckt 8' bas/discant - Prinzipal 4' bas/discant - Rohrflöte 4' bas/discant Oktave 2' bas/discant - Quinte 1⅓' bas/discant - Mixtur 2-3 sterk bas/discant.
  • Pedaal (aangehangen): Subbass 16'.

Mechanische sleepladen. Manuaalomvang: C-g3. Pedaalomvang: C-d1.

In de media

Uit Reformatorisch Dagblad, 20 mei 2008.

Sinds 1947 werd algemeen aangenomen dat de plek van de huidige Grote Kerk in Elst (Gld.) ruim 2000 jaar ononderbroken een religieuze betekenis zou hebben gehad.

Archeologen ontdekten in dat jaar dat de kerk gebouwd is op de fundamenten van twee oudere kerken uit de middeleeuwen en twee tempels uit de Romeinse tijd. Nieuw archeologisch onderzoek, uitgevoerd door archeologen van de Vrije Universiteit in Amsterdam, maakt echter aannemelijk dat de plek eeuwenlang geen religieuze betekenis had. De archeologen maakten vanmorgen hun bevindingen bekend tijdens een bijeenkomst in het gemeentehuis van Elst.

Archeologisch onderzoek dat in 1947 binnen de muren van de kerk werd uitgevoerd, verlengde in één klap de geschiedenis van de kerk met bijna 1500 jaar en plaatste de locatie daarmee op de kaart als een van de oudste religieuze plaatsen van Nederland. Onder de huidige kerk, zelf al een monument uit de 15e eeuw, werden namelijk fundamenten van twee oudere kerken uit de middeleeuwen en van twee tempels uit de Romeinse tijd blootgelegd. De oudste tempel werd omstreeks 50 na Chr. gebouwd en een halve eeuw later door een grotere en monumentalere tempel vervangen. De eerste christelijke kerk stamt uit de 8e eeuw.

Bij het recente onderzoek van de VU werden echter geen vondsten gedaan uit de periode tussen het midden van de 3e eeuw en de 7e eeuw na Christus. De onderzoekers vermoeden daarom dat de bouw van de christelijke kerken bovenop de ruïnes van de Romeinse tempels niet gemotiveerd is door de wens bestaande heidense praktijken te christianiseren. De locatiekeuze voor de kerk werd eerder ingegeven door de beschikbaarheid van geschikt steenmateriaal dat in de vorm van de tempelruïnes ruimschoots aanwezig was. Verder laat een schriftelijke bron uit de 8e eeuw zien dat voor de meest betrokken tijdgenoten de plek in de eeuwen voorafgaand aan de bouw van de kerk geen religieuze betekenis had.


Externe links


Afbeeldingen

Exterieur


Interieur