Handelingen

Geffen, Kerkstraat 10 - Maria Magdalena

Uit Reliwiki


Bezig met het laden van de kaart...
Algemene gegevens
Naam kerk: Maria Magdalena
Genootschap: Rooms Katholieke Kerk
Provincie: Noord-Brabant
Gemeente: Oss
Plaats: Geffen
Adres: Kerkstraat 10
Postcode: 5386AC
Sonneveld-index: 07526
Jaar ingebruikname: 16e
Architect: Franssen, C.J.H. (uitbr.)
Huidige bestemming: kerk
Monument status: Rijksmonument 16026


Geschiedenis

Imposante historische kerk met toren. De oudst bekende vermelding van deze kerk in Geffen is van 1290. De kerk zou aan Sint-Trudo zijn gewijd, maar later werd Maria Magdalena de patroonheilige.

Omstreeks 1450 is de toren gebouwd van de imposante gotische Maria Magdalenakerk. Het schip kwam enige decennia later gereed. Vele branden en overstromingen hebben dit kerkgebouw in de loop der tijden geteisterd. Toen de troepen van Karel van Gelre in 1487 een deel van Geffen in brand staken werd ook het kerkgebouw grotendeels verwoest. Maar ook in 1512 werden door de Geldersen verwoestingen aangericht. De herbouw vond plaats na 1531 en daarbij werden veel materialen van de oudere kerk gebruikt. Tussen 1590 en 1605 vonden opnieuw krijgshandelingen plaats tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Hierna ging men verder met het herstel, en het jaartal 1607 in één van de balken toont dat aan. Het tot dan toe bestaande strodak werd toen door een pannendak vervangen.

Na de Vrede van Münster in 1648 werd het katholieke geloof verboden en ging de kerk over in protestantse handen. In het begin van de 19e eeuw werd het gebouw teruggegeven aan de katholieken. Architect Caspar Franssen breidde de kerk in 1893 uit. Hierbij werd het koor verhoogd en het middenschip verbouwd. De houten kapconstructie bleef hierbij voor het grootste deel gespaard. In oktober 1944 liep de kerk echter grote schade op vanwege artilleriebeschietingen, maar ze werd hersteld.

Monumentomschrijving Rijksdienst

R.K.Kerk van de H. Maria Magdalena, gotische kerk met 15e eeuwse toren en vroeg 16e eeuws basilicaal schip, waaraan in 1892-1893 een dwarspand en een driezijdig gesloten koor zijn toegevoegd door architect C. Franssen uit Roermond. Ook de netgewelven in het oude schip zijn uit die tijd. De toren bezit overhoekse steunberen, een veelhoekig uitgebouwde traptoren aan de zuidoosthoek, en bestaat uit drie geledingen, waarvan de twee onderste met spaarnissen bezet zijn, de derde met gekoppelde galmgaten in twee rijen boven elkaar.

In het schip ronde kolommen; de schipwand is boven de scheibogen in elke travee uitgediept tot een spitsboognis in welks top zich een klein venster bevindt. Uitwendig wisselen deze vensters af met blindnissen. De zijbeukvensters zijn in 1893 vergroot. Gepolychromeerd houten St. Jorisbeeld uit de 16e eeuw. Klokkenstoel met klok van J. Michelin, 1645, diam. 113,5 cm. In angelustorentje klok van Eijsbouts?, 1927, diam. 48 cm. Mechanisch torenuurwerk, B. Eijsbouts, 1946, is buiten gebruik gesteld.

Monumentomschrijving

  • Naam monument: Kerk van de Heilige Maria Magdalena
  • Bouwperiode: 1400 tot: 1500
  • Gevels en materialen: Baksteen.
  • Vensters en deuren: Spitsboogramen met natuurstenen traceringen.
  • Dak en bedekking: Leien zadel- en lessenaardaken.
  • Bijgebouwen: Er omheen kerkhof met recente grafmonumenten. Bakstenen muur en monumenten: Monument C. Schouten, 1914. Monument W. Schouten, 1916. Monument E. Schouten 1922. Calvarieberg met gietijzeren kerkgebruikt grafkruis.
  • Interieur: Inwendig neogotisch meubilair en polychromie uit de tijd van de uitbreidi ng.
  • Bijzonderheden: Gepolychromeerde houten St. Jorisbeeld uit de 16e eeuw. Klok uit 1645 met het opschrift: "Sancta Maria vocor. Philippus de Cock van Oppijnen dicto Vladeracken, Here tot Geffen ende des leenhijs van Nulant ende Gertrut van Rijsenborch sijnde huisvrouwe. Josephus Michelis met fecit anno 1645.
  • Omschrijving: Gotische kerk met 15e eeuwse toren en vroeg 16e eeuwse basilicaal schip, waaraan in 1892-1893 een dwarspand en een driezijdig gesloten koor zijn toegevoegd door architect C. Franssen uit Roermond. Ook de netgewelven in het oude schip zijn uit die tijd. De toren bezit overhoekse steunberen, een veelhoekig uitgebouwde traptoren aan de zuidoosthoek, en bestaat uit drie geledingen, waarvan de twee onderste met spaarnissen bezet ziijn, de derde met gekoppelde galmgaten in twee rijen boven elkaar. In het schip ronde kolommen. De schipwand is boven de scheibogen in elke travee uitgediept tot een spitsboognis in welks top zich een klein venster bevindt. Uitwendig wisselen deze vensters af met blindnissen. De zijbeukvensters zijn in 1893 vergroot.

Glas-in-loodramen

De kerk heeft 14 figuratieve glas-in-loodramen, vervaardigd door atelier Frans Nicolas en Zonen, Pierre van Rossum en Huub Kurvers. De ramen hebben de volgende afbeeldingen :

  • drie ramen met doopsymbolen
  • Laatste Avondmaal
  • Maria Magdalena
  • Elisabeth van Thüringen
  • Heilig Hart
  • Thomas van Aquino
  • H. Alfonsus
  • de bruiloft in Kanaan
  • H. Henricus
  • H. Nicolaas

De ramen zijn met foto's beschreven op www.kerkramen.nl de website met verhalen in glas en lood.

Orgel

De kerk van Geffen is sinds 1801 weer in gebruik voor de Rooms-Katholieke Kerk. Waarschijnlijk was er toen al een orgel aanwezig, dat door Broekhuijsen wordt beschreven. De Prestant 8' die Broekhuijsen noemt is waarschijnlijk een Prestant 4' geweest. In 1893 plaatste F.C. Smits jr. een oud orgel van Wander Beekes in de kerk, afkomstig uit de Sint Josephkerk te Tilburg.

Beekes-orgel

In 1828 bouwde Wander Beekes een orgel voor de schuilkerk van de Jesuïeten aan de Heerenstraat in Utrecht. Het orgel werd in 1874 door Maarschalkerweerd verplaatst naar de Sint Josephkerk op de Heuvel in Tilburg. Hier wilde men een nieuw orgel, dat door Smits in 1893 is gebouwd. Het oude instrument werd verkocht aan de parochiekerk in Geffen. Het orgel is verloren gegaan in de Tweede Wereldoorlog.

Verschueren-orgel

Onder advies van J.G.M. Vinkenburg pr. is een nieuw orgel gebouwd voor de kerk van Geffen. Piet Scheepers uit Geldrop verzorgde de inspeling op 23 oktober 1949. In 2002 werd het door John Blummel schoongemaakt.

Externe links

Afbeeldingen

Exterieur

Interieur