Gennep, Torenstraat 17 - Martinus

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Martinus
Genootschap:	Rooms Katholieke Kerk
Provincie:	Limburg
Gemeente:	Gennep
Plaats:	Gennep
Adres:	Torenstraat 17
Postcode:	6591CD
Inventarisatienummer:
Jaar ingebruikname:	17e
Architect:	Cuypers, P.J.H. (uitbr. 1869)
Huidige bestemming:	door oorlogshandelingen verwoest, op toren na
Monument status:	Rijksmonument 525602 (toren)

Geschiedenis

Dit was een historische dorpskerk, uitgebreid met o.a. hoge neogotische toren naar ontwerp van P.J.H. Cuypers.

Door oorlogshandelingen verwoest 1944. Restanten gesloopt op de beeldbepalende toren na.

In 950 stamt de eerste schriftelijke vermelding van Gennep. Archeologisch onderzoek heeft aangetoond, dat in Gennep een houten kerk heeft gestaan, die na verloop van tijd vervangen is door een maaskeien zaalkerkje. Het ingesnoerde, rechtgesloten priesterkoortje is iets later gebouwd. Dit koor werd vervolgens vergroot, zodat het even breed was als het schip. Tegen de zuidgevel van de zaalkerk stond een zijbeuk. De zaalkerk werd verder uitgebreid met een bakstenen toren en een polygonaal (3/8) gesloten koor. In de vijftiende eeuw kreeg de kerk een nieuw, polygonaal gesloten priesterkoor. De Martinuskerk stortte in 1648 met uitzondering van het koor en de toren in. In 1655 werd begonnen met de wederopbouw. Aan de noord- en zuidkant werd het schip verbreed. Pierre Cuypers bouwde in 1864 (of 1869) een nieuwe toren en verlengde het schip in westelijke richting met twee traveeën. Deken Kreijelmans liet in 1930 een kinderkapel bouwen die dwars op het schip van de kerk werd gezet. De kerk werd in de winter van 1944/1945 door granaatvuur grotendeels verwoest en na de oorlog, met uitzondering van de toren gesloopt. De in slechte staat verkerende toren werd in 1974 voor één gulden door het kerkbestuur verkocht aan de gemeente Gennep, die de toren liet restaureren. Als noodkerk werd in eerste instantie de kapel van Huize Norbertus en in een (bioscoop)zaal van Hotel Van Bergen. Vervolgens werd gebruik gemaakt van een leegstaande spoorwegloods. (Bron:[1])

Monumentomschrijving Rijksdienst

Vrijstaande kerktoren in de oude stadskern van Gennep. De toren vormt het restant van de voormalige Sint Martinuskerk die door oorlogsgeweld in de Tweede Wereldoorlog zwaar werd beschadigd. Met name het schip had zwaar te lijden en werd na de oorlog niet meer hersteld. De kerktoren dateert van 1869 en het ontwerp wordt toegeschreven aan dr. P.J.H. Cuypers.

Omschrijving

Ranke kerktoren op een vierkant grondplan. De toren telt drie bouwlagen en heeft een ingesnoerde torenspits met leien. De toren heeft een opstand in baksteen met metselwerk in kruisverband. Op de hoeken van de toren verjongende steunberen gedekt met natuursteen. Op de overgang van de eerste naar de tweede en van de tweede naar de derde bouwlaag een natuurstenen waterlijst en decoratief metselwerk. De entreepartij bevindt zich aan de westzijde. Authentieke dubbele kerkdeuren met smeedijzeren beslag. Aan de noord- en zuidzijde een kleine uitbouw met steunberen en met twee maal twee spitsboogvormige glas-in-lood vensters. In de topgevel decoratief metselwerk. Topgevel gedekt met natuursteen. Aan de oostzijde bevond zich het schip, hier is thans een groot spitsboogvormig blind vlak voorzien van metselwerk van omstreeks 1946. Aan de benedenzijde van dit vlak een segmentboogvormige deuropening met hierin een dubbele houten deur van omstreeks 1946. In de tweede bouwlaag van de toren aan de zuid-, de west- en de noordzijde een spitsboogvormig spaarveld met hierin een viertal kleine nissen en decoratief metselwerk. In de derde bouwlaag in elk gevelvlak telkens twee hoge spitsboogvormige galmgaten voorzien van Louvre-luiken. Onder de dakrand kleine boogfriezen. Het dak wordt bekroond met een smeedijzeren kruis met daarop een windhaan. In het interieur is de trap naar de toren nog aanwezig.

Waardering

De toren van de voormalige Sint Martinus kerk van Gennep bezit cultuurhistoriche waarde als bijzondere uitdrukking van een religieuze en typologische ontwikkeling. De architectuurhistorische waarden worden bepaald door het belang van de kerktoren voor de bovenregionale geschiedenis van de architectuur; vanwege de hoogwaardige esthetische kwaliteiten van het ontwerp, en vanwege de toeschrijving van het ontwerp aan dr. P.J.H. Cuypers. Het relict bezit ensemblewaarden door de markante en beeldbepalende situering in de dorpskern van Gennep; als landmark en herinnering aan de zware verwoestingen die tijdens de Tweede Wereldoorlog werden aangericht in Noord-Limburg. De kerktoren is tenslotte van algemeen belang vanwege de redelijke architectonische gaafheid van het exterieur en de architectuurhistorische en typologische zeldzaamheid.