Brontekst bekijken van Goirle, Van Malsenstraat 1 - Maria Boodschap (1940 - 2010)

[[Categorie:Object]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:Buiten Gebruik]]
[[Categorie:Rijksmonument]]
[[Categorie:Goirle]]
[[Categorie:Gemeente Goirle]]
[[Categorie:Provincie Noord-Brabant]]

 {{#display_map:51.52618,5.06322|type=hybrid}}

{{infobox kerk 
 | naam_kerk          = Maria Boodschap
 | genootschap        = Rooms Katholieke Kerk
 | provincie          = Noord-Brabant
 | gemeente           = Goirle
 | plaats             = Goirle
 | adres              = Van Malsenstraat 1 
 | postcode           = 5051CA
 | jaaringebruikname           = 1940
 | oorspronkelijke_bestemming = Rooms-Katholieke Kerk
 | huidige_bestemming = buiten gebruik
 | architect          = C.H. de Bever
 | monumentstatus     = Rijksmonument {{Rijksmonument|516986}}
 | idnr               = 07564
 }}

==Geschiedenis==
[[Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - ar(s)08092015jk.jpg|thumb|right|250px|Goirle, Maria Boodschap; jk 08-09-2015]]

Belangrijke wederopbouwkerk.

De drie bestaande parochies in Goirle zijn ingaande 1 januari 2000 één parochie geworden. De H. Geestkerk (1966) was toen al gesloten en is inmiddels ook afgebroken. Op termijn zou de Maria Boodschapkerk (1940) ook afgestoten worden. Uiteindelijk zou dan de kerk van [[Goirle, Kerkstraat 1 - St. Jans' Onthoofding|Sint Jans' Onthoofding]] als de ene parochiekerk voor Goirle overblijven.

Zondag 11 juli 2010 is de laatste kerkdienst gehouden in de R.K. Kerk Maria Boodschap aan de Van Malsenstraat 1. De kerk dateerde uit 1940 en was ontworpen door architect C.H. de Bever. De verhoogde koor- en transeptpartij lijkt wel wat op die van de Goirkese Kerk in Tilburg, van dezelfde architect. De bestemming van het gebouw is nog onbekend.

Anno 2015 is de ruimte verhuurd aan de plaatselijke toneelvereniging.

== Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed ==
====Inleiding====
De KERK "H. Maria Boodschap" uit 1940, in de stijl van de Delftse School, is een ontwerp van architect C.H. de Bever (Eindhoven). Aannemer A. Naber (Tilburg) bouwt de kerk voor f. 103.000,--. De kerk kon gebouwd worden door een gift van f. 50.000,-- van de wollendekenfabrikant Pessers (Tilburg). De eerste steen is gelegd op 15 augustus 1939 door bouwpastoor Pessers, zoon van genoemde fabrikant. De inzegening vindt plaats op 15 augustus 1940. De kerk wordt bij het 25-jarig bestaan geconsacreerd door mgr. Bekkers ('s-Hertogenbosch). De kerk is georiënteerd. Ze ligt op de hoek van de Tilburgseweg en de van Malsenstraat. De pastorie ligt aan de noordoostkant verbonden door de sacristie met de kerk. Het ontwerp van de kerk is niet geheel uitgevoerd. Aan de westkant ontbreken namelijk twee traveeën: de vijfde travee van het schip en de torentravee. Aan het kerkplein waren verder nog in het ontwerp een parochiehuis en kleuterschool gesitueerd, deze zijn eveneens niet uitgevoerd.

====Omschrijving====
[[Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - ae(s)08092015jk.jpg|thumb|right|250px|jk 08-09-2015]]
De kerk heeft een T-vormig kruis als plattegrond en een basilicaal schip van vier raamtraveeën voorzien van zware steunberen. Het driebeukige schip bevat twee reeksen pijlers, evenwijdig aan de lengteas. Het middenschip is breder dan de zijbeuken en hoger opgetrokken, waardoor het van boven licht kan ontvangen door vensters in de zijwanden. Een leien zadeldak dekt het middenschip, lessenaarsdaken de zijbeuken. Tegen het schip een transept met hoogopgaande vieringtoren, beide door zadeldaken gedekt. De oostkant van het transept wordt gesloten door drie absiden, aan de buitenkant op een plattegrond van een halve veelhoek en aan de binnenkant met een halve cirkel. Tentdaken dekken de absiden, die door pironnen zijn bekroond. De westkant door een uitgebouwd ingangsportaal onder lessenaarsdak. Op de vieringtoren een zeshoekige angelustoren bekroond door een opengewerkte ui met een vergulde haan. In het torentje een angelusklok. De vieringtoren bevat verder een uurwerk met in beide topgevels vergulde wijzerplaten. In de zuidwestelijke oksel van transept en schip bevindt zich de doopkapel. Een ongelijkzijdig achthoekig tentdak, door een piron bekroond, dekt de kapel. Een rechthoekige eenlaagse, door een zadeldak gedekte sacristie, verbindt het noordtransept van de kerk met de pastorie. De vensters in de kerk hebben alle een spitsboog met één of meerdere montants van geprofileerde baksteen met traceringen in de spitsboog. In het zuidtransept een klein uitgebouwd ingangsportaal met in een nis boven de deur een beeld van de Goede Herder. De blank gelakte eiken deuren hebben gesmeed zwaar hang- en sluitwerk. Het opgaande werk van het ex- en interieur van de kerk bestaat uit miskleurige rode handgevormde baksteen, gemetseld in wild verband met een boogfries onder de dakranden van vieringtoren en absiden. De baksteen, met een formaat van 5,3x 9,7x 23,5 cm, komt van de steenfabriek Udenhout. De hoogopgaande kopgevels aan de buitenkant van het schip, transept, vieringtoren en absiden zijn voorzien van zware steunberen. Op de hoeken zijn ze al of niet overdwars geplaatst. De aanzetstukken en afdekkingen zijn van tufsteen.

Het interieur van de kerk heeft gemetselde kettingbooggewelven. De doopkapel een koepelgewelf, dat aan de kant van het transept gedragen wordt door een natuurstenen dubbelzuil met basement en teerlingkapiteel. De vieringtoren heeft een vlakke houten zoldering gedragen door twee moer-en kinderbalken.

De vloer van de kerk bestaat uit hardstenen platen van 50 x 50 cm. De kerk bevat gebrandschilderde glas-in-lood vensters van de glazenier/beeldhouwer Lucas van Hoek (Tilburg/Goirle). Het hoofdaltaar is van gepolijste grijze arduinsteen. Kandelaars en tabernakelbekleding zijn gedreven in tombak door J. Kriege. Het altaarkruis en het kruis buiten tegen de absis hebben beide een bronzen corpus van de beeldhouwer Cephas Stauthamer (Amsterdam). In de kleine absiden een H. Maria- en St. Josephbeeld van Johan Uiterwaal. Achter in de kerk terra-cottabeelden van H. Anna met H. Maria en De Goede Herder, beide van Lucas van Hoek. In de doopkapel een H. Mariabeeld afkomstig uit de Groeseindse Kerk te Tilburg. De doopvont is van gestokt hardsteen; het deksel van tombak eveneens van J. Kriege.

====Waardering====
[[Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - .OAi01(b) (RAT 054539).jpg|thumb|right|250px|RAT (054539); oude afbeelding van het interieur]]
* Het complex is van algemeen belang.
* Het heeft cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van de esthetische en liturgische ontwikkeling van het katholicisme in het Interbellum.
* De kerk is van belang vanwege de typologische ontwikkeling van de volkskerk.
* Het geheel heeft architectuurhistorisch belang binnen de ontwikkeling van de architectuuropvattingen van de Delftse School.
* Het complex neemt een vooraanstaande plaats in het oeuvre van de architect C.H. de Bever in.
* Daarenboven is de kerk van belang als toonbeeld van kerkelijke beeldhouw- en glasschilderkunst.
* Het is van belang wegens de typologische zeldzaamheid en is gaaf bewaard gebleven.

== MIP omschrijving ==
:(MIP nummer:  RT041-004589)  
* Bouwstijl: Delftse School
* Bouwperiode van: 1939 tot: 1939
* Gevels en materialen: Baksteenbouw.
* Vensters en deuren: Glas-in-lood van Luc van Hoek.
* Bijgebouwen: Bakstenen muurtje met ezelsrug.
* Interieur: Bakstenen kruisgewelven. Altaarkruis met bronzen corpus van C. Stouthamer.
* Groen: Rondom de kerk diverse coniferen.
* Bijzonderheden: Kerk op kruisvormige plattegrond met gotiserende vormgevel. Verhoogd priesterkoor met klokkentorentje.

== Afbeeldingen ==
====Exterieur====
<Gallery>
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - .OAe01 (qoop).jpg|tijdens de bouw (1940)
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - .OAe02(b) (RAT 047679).jpg|RAT (047679) ca. 1940
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - .OAe03(b).jpg|ansichtkaart
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - .OAe04(b) (RAT 046485).jpg|RAT (046485) ca. 1950
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - .OAe05(b).jpg
afbeelding:ID_7564_-_Goirle_RK_Maria_Boodschap_Tilburgseweg_Rol_116_(4).JPG
Bestand:Goirle vm RK Maria Boodschap (1).JPG|Opn. HJdB 9-9-2012
Bestand:Goirle vm RK Maria Boodschap (2).JPG|Opn. HJdB 9-9-2012
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - aa(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - ab(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - ac(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - ad(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - ah(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - ai(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - aj(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - am(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - an(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - ao(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - ap(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - aq(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - as(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - at(s)08092015jk.JPG|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - au(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - av(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - aw(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015

</gallery>

====Interieur====
<gallery>
Goirle RK Maria Boodschap (1).jpg
Goirle RK Maria Boodschap (2).jpg
Goirle RK Maria Boodschap (3).jpg
Goirle RK Maria Boodschap (4).jpg
Goirle RK Maria Boodschap (5).jpg
Goirle RK Maria Boodschap (6).jpg
Goirle RK Maria Boodschap (7).jpg
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - .OAi02(b) (RAT 054534).jpg|RAT (054534)
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - .OAi03(b) (RAT 054542).jpg|RAT (054542)
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - .OAi04 (RAT 069833).jpg|RAT (069833); versierde kerk tgv het 25 jarig jubileum van pastoor Perssers (1965)
Bestand:Goirle vm RK Maria Boodschap (3).JPG|Opn. HJdB 9-9-2012
Bestand:Goirle vm RK Maria Boodschap (4).JPG|Opn. HJdB 9-9-2012
Bestand:Goirle vm RK Maria Boodschap (5).JPG|Opn. HJdB 9-9-2012
Bestand:Goirle vm RK Maria Boodschap (6).JPG|Opn. HJdB 9-9-2012
Bestand:Goirle vm RK Maria Boodschap (7).JPG|Opn. HJdB 9-9-2012
Bestand:Goirle vm RK Maria Boodschap (8).JPG|Opn. HJdB 9-9-2012
Bestand:Goirle vm RK Maria Boodschap (10).JPG|Opn. HJdB 9-9-2012
Bestand:Goirle vm RK Maria Boodschap (11).JPG|Opn. HJdB 9-9-2012
Bestand:Goirle vm RK Maria Boodschap (12).JPG|Opn. HJdB 9-9-2012
Bestand:Goirle vm RK Maria Boodschap (13).JPG|Opn. HJdB 9-9-2012
Bestand:Goirle vm RK Maria Boodschap (14).JPG|Opn. HJdB 9-9-2012
Bestand:Goirle vm RK Maria Boodschap (15).JPG|Opn. HJdB 9-9-2012
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - ia(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - ib(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - ic(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - id(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - ie(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - if(s)08092015jk.jpg|biechtstoel; jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - ig(s)08092015jk.jpg|achterzijde orgelspeeltafel
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - ih(s)08092015jk.jpg|hoeksteen; jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - ii(s)08092015jk.jpg|hoeksteen; jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - ij(s)08092015jk.jpg|verplaatst doopvont; jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - ik(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - il(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - io(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - ip(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - iq(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - is(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - it(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - iu(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - iv(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
</Gallery>

====Orgel====
<gallery>
Afbeelding:Goirle H Maria Boodschap Verschueren 1959.jpg
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - ir(s)08092015jk.jpg|jk 08-09-2015
</gallery>

====Maquette en tekeningen====
<gallery>
Bestand:Goirle vm RK Maria Boodschap (9).JPG|Opn. HJdB 9-9-2012
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - .OAm01(bs).jpg|maquette van beoogde uitbreiding van de kerk
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - .OAt01(b).jpg|plattegrond van de kerk
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - .OAt02(b)(1960).jpg|plan voor een uitbreiding (1960)
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - .OAt03(b)(1960).jpg|plan voor een uitbreiding (1960)
Bestand:Goirle, Van Malsenstraat 1 - .OAt04(b)(1960).jpg|alternatief voor de toren, dat is uitgevoerd aan de H. Hartkerk in Vught
</gallery>

==Bronnen==
RAT = [http://www.regionaalarchieftilburg.nl Regionaal Archief Tilburg]