Handel, Onze Lieve Vrouwestraat 61 - Maria Hemelvaart

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Maria Hemelvaart
Genootschap:	Rooms Katholieke Kerk
Provincie:	Noord-Brabant
Gemeente:	Gemert-Bakel
Plaats:	Handel
Adres:	Onze Lieve Vrouwestraat 61
Postcode:	5423SJ
Inventarisatienummer:
Jaar ingebruikname:	1747
Architect:
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 16059

Inhoud

1 Geschiedenis
2 Monumentomschrijving Rijksdienst
3 MIP omschrijving (MIP nummer: BP039-001125)
- 3.1 Bijzonderheden
- 3.2 Omschrijving
4 Orgel
5 Externe links
6 Afbeeldingen
- 6.1 Exterieur
- 6.2 Interieur

Geschiedenis

Kerk met toren, na diverse verbouwingen in neogotische vormen.

Toren en verbouwing 1902 onder leiding van Joseph Cuypers (1861 - 1949).

Monumentomschrijving Rijksdienst

Kerk

De rectorale R.K. Kerk (H. Maria Hemelvaart, reeds vermeld in 1434, bestaat uit een schip, welks westelijk deel in 1747 e.v. en welks oostelijk deel (vermoedelijk oorspronkelijk koor) 1696-1708 is vernieuwd. Zijbeuken langs het oostelijk gedeelte, koor met aanbouwsels en toren (1902 e.v. door Dr. Pierre Cuypers (1827 - 1921)en de architect Joseph Cuypers (1861 - 1949)), deze laatste ter vervanging van een toren (XV). De westelijke schiptraveeën hebben beren, de oostelijke vlakke pilasters; eenvoudige, met een segmentboog gesloten vensters. In de oostelijke schiptravee aan de zuidzijde een steun 1708. Boven de gedichte ingangen in de tweede travee stenen met de wapens van de Duitse orde: aan de zuidzijde twee met de wapens-Belderbusch (of -de Loe), -von Schonborn (?) en Duits ordekruis en aan de noordzijde een steen met het wapen van Hendrik van Wassenaar tot Warmond (plm 1709). Inwendig heeft het westelijk schipgedeelte een enigszins lagere (stuc) overwelving dan het oostelijke. De kerk bezit: Houten zijaltaar (XVIII) met altaarstuk: H. Familie. Orgel met 18e en 19e eeuwse bestanddelen van onbekende maker. Het Rugpositief werd in 1950 toegevoegd en valt buiten de bescherming. Een gesneden eiken orgelbalie (XVIII), waarop het wapen-Belderbusch (of -de Loe), met ordekruis. Twee geverfde biechtstoelen (XVIII), waarvan een met snijwerk en wapen-Belderbusch (of -de Loe) met ordekruis. Klokkenstoel met gelui bestaande uit drie klokken, waarvan twee klokken van A. Jullien, 1689, resp. diam. 59,5 cm en 51,5 cm en een moderne klok. Mechanisch torenuurwerk, is buiten gebruik gesteld.

Rozenkransweg

ROZENKRANSWEG, bestaande uit vijftien kapellen langs de rand van het park met beeldhouwwerk van J. Niklaus-Bochaert uit 1906-1910. Uitgevoerd in neo-gotische stijl. De kapellen zijn ongeveer twee meter hoog en een halve meter breed. De gebeeldhouwde figuren zijn circa 70 centimeter hoog.

Elke kapel heeft een vierkante plattegrond en is uitgevoerd in baksteen met tandlijst onder een met leien gedekt zadeldak met wolfeind. Het dak is voorzien van een overstek en windveer met geschulpt gesneden rand. De top wordt bekroond door een kruisbloem. De kapel heeft een iets uitstekende plint en is aan de voorzijde open. Een grote spitsboognis met houten gewelf bevat een cementstenen opstand waarop een sculptuur met religieuze voorstelling is geplaatst. Van de nis wordt de onderste helft afgesloten door een smeedijzeren hek. De voorstellingen geven de zogenaamde geheimen van de rozenkrans weer. Deze zijn onder te verdelen in vijf blijde, vijf droevige en evenveel glorievolle geheimen. De reeks begint met de blijde geheimen: de engel Gabriël brengt de blijde boodschap aan Maria (Annunciatie), Maria bezoekt haar nicht Elisabeth (Visitatie), Jezus wordt geboren in een stal van Bethlehem, Jezus wordt in de tempel opgedragen en tot slot Jezus die in de tempel wordt teruggevonden. Vervolgens worden de droevige geheimen afgebeeld: Jezus bidt in doodsangst tot zijn hemelse Vader, Jezus wordt gegeseld, Jezus wordt met doornen gekroond, Jezus draagt zijn kruis naar de Calvarieberg en als laatste de dood van Jezus aan het kruis. De glorievolle geheimen zijn de verrijzenis van Jezus uit de doden, de Hemelvaart van Jezus, het neerdalen van de Heilige Geest over de apostelen (Pinksteren), Maria wordt in de hemel opgenomen en Maria wordt in de hemel gekroond als laatste in de reeks.

De rozenkransweg is van algemeen belang. Het object heeft cultuurhistorisch belang als uitdrukking van een geestelijke ontwikkeling en een toonbeeld van de Mariadevotie in Noord-Brabant. Daarnaast is het object van typologisch belang als voorbeeld van een processiepark uit de negentiende eeuw. Het heeft architectuurhistorische waarden als voorbeeld van een parkaanleg met monumenten in diverse stijlen. Het heeft ensemblewaarden vanwege de situering en de samenhang met het kerkgebouw en de relatie met de ontwikkeling van Handel als bedevaartsoord en kloosternederzetting.

Benedictiekapel

BENEDICTIEKAPEL, tussen de "rozenkranskapellen" gelegen aan de westkant van het park. De kapel is in 1909 gebouwd en uitgevoerd in neo-gotische stijl en bevat beeldhouwwerk van J. Lenaerts uit Roermond.

Het bouwwerk steekt boven de rozenkranskapellen uit en meet ongeveer drie meter in hoogte en is een meter breed (geschatte maten).

Bakstenen kapel op een vierkante plattegrond onder zadeldak, gedekt met leien. De wanden zijn voorzien van een iets uitstekende plint, afgesloten door een band van rode strengperssteen en een tandlijst. De kapel heeft aan de voorzijde overhoekse steunberen met een natuurstenen beëindiging.

De topgevel is iets hoger opgetrokken dan het dak en voorzien van een natuurstenen afdekrand bekroond door een kruis. In de topgevel bevindt zich een cirkel in rode strengperssteen waarbinnen een natuurstenen driepas is aangebracht.

Aan de voorzijde heeft de kapel een kleine trap, de rand van de treden is uitgevoerd in afgeronde rode strengperssteen. Het spitsboogportaal heeft een vloer van gekleurde cementtegels en is afgesloten door een smeedijzeren hek. De boog is in rode strengperssteen uitgevoerd en voorzien van natuurstenen aanzet- en sluitstenen. De spitsboognis daarachter is gevuld met een natuurstenen tabernakel waarop in een vierpas het apocalyptisch lam met zegevaan is afgebeeld. Boven het altaar een sculptuur in Brouvilliersteen van Maria met kind en knielende figuur, Dominicus die de rozenkrans van het Jezuskind ontvangt. De sculptuur is gesigneerd: J. Lenaerts, Roermond.

De benedictiekapel is van algemeen belang. Het object heeft cultuurhistorisch belang als uitdrukking van een geestelijke ontwikkeling en een toonbeeld van de Mariadevotie in Noord-Brabant. Daarnaast is het object van typologisch belang als voorbeeld van een processiepark uit de negentiende eeuw. Het heeft architectuurhistorische waarden als voorbeeld van een parkaanleg met monumenten in diverse stijlen. Het heeft ensemblewaarden vanwege de situering en de samenhang met het kerkgebouw en de relatie met de ontwikkeling van Handel als bedevaartsoord en kloosternederzetting.

MIP omschrijving (MIP nummer: BP039-001125)

Bouwstijl: Gotiek
Gevels en materialen: Handvormbakstenen gevels, latere uitbreidingen in machinale baksteen.
Vensters en deuren: Dubbele spitsboogvensters onder segmentbogen.
Dak en bedekking: Zadeldaken, samengestelde daken, lei, rensdak.
Interieur: Mariakapel met tegelmozaiek in gewelf. Neogotisch altaar, preekstoel zond er klankbord, verschillende houten beelden XIX en ouder, biechtstoelen en kruiswegstaties.

Bijzonderheden

De rectorale R.K. Kerk (H. Maria Hemelvaart, reeds vermeld in 1434, bestaat uit een schip, welks westelijk deel in 1747 e.v. en welks oostelijk deel (vermoedelijk het oorspronkelijk koor) 1696-1708 is vernieuwd.

Omschrijving

Zijbeuken langs het oostelijk gedeelte, koor met aanbouwsels en toren (1902 e.v. door Dr. Pierre Cuypers (1827 - 1921) en de architect Joseph Cuypers (1861 - 1949),) deze laatste ter vervanging van een toren (XV). De westelijke schiptraveeen hebben beren, de oostelijke vlakke pilasters; eenvoudige, met een segmentboog gesloten vensters. In de oostelijke schiptravee aan de zuidzijde een steun 1708. Boven de gedichte ingangen in de tweede travee stenen met de wapens van de Duitse orde: aan de zuidzijde twee met de wapens-Belderbusch (of -de Loe), -von Schonborn (?) en Duits ordekruis en aan de noordzijde een steen met het wapen van Hendrik van Wassenaar tot Warmond (plm 1709). Inwendig heeft het westelijk schipgedeelte een enigszins lagere (stuc) overwelving dan het oostelijke. De kerk bezit: houten zijaltaar (XVIII) met altaarstuc: H. Familie. Orgel met 18e en 19de eeuwse bestanddelen van onbekende maker. Het rugpositief werd in 1956 toegevoegd en valt buiten de bescherming.

Het in 1956 door Verschueren toegevoegde Rugpositief is bij de restauratie door Pels & Van Leeuwen in 2004 verwijderd. Het instrument wordt inmiddels toegeschreven aan de orgelmaker Jan van Dijck uit Gemert, die het rond 1690 gemaakt moet hebben.

Orgel

Het Van Dijcke-orgel uit 1694 in de R.K. Kerk van O.L. Vrouw ten Hemelopneming is gerestaureerd en zondag 5 juni 2005 weer in gebruik genomen. Ter gelegenheid van deze ingebruikname verscheen het boek In eeren ende oirbaer onser vrouwe te Haenle. Peter Lathauwers is de schrijver van het boek.