Hilversum, Emmastraat 5 - Vitus

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Vitus
Genootschap:	Rooms Katholieke Kerk
Provincie:	Noord-Holland
Gemeente:	Hilversum
Plaats:	Hilversum
Adres:	Emmastraat 5
Postcode:	1211PH
Sonneveld-index:	05685
Jaar ingebruikname:	1892
Architect:	Cuypers, P.J.H.
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 22159

Geschiedenis

Zeer grote, uitzonderlijk monumentale neogotische kerk met kathedraal-allure, en met hoge toren.

Eén van de twee grootste neogotische nog bestaande kerkgebouwen in Nederland. De andere is de R.K. Kathedrale Basiliek Sint Bavo in Haarlem.

Beide neogotische kerken werden in omvang alleen overtroffen door de St. Willibrorduskerk in Amsterdam, die in 1970-1971 is afgebroken.

De Sint-Vitus werd in 1892 ingewijd. Deze neogotische kruisbasiliek is ontworpen door P.J.H. Cuypers. De toren is 98 meter hoog en behoort daarmee tot de 4 hoogste kerktorens in Nederland *. De kerk staat op de plaats van de vroegere schuilkerk uit 1786. Belangrijke elementen in het interieur zijn het houten gewelf, de gebrandschilderde ramen en de kleurrijke baksteenpatronen in het metselwerk. Ook het Van den Brinkorgel uit 1859 en de geschilderde kruiswegstaties zijn waardevol.

Grote restauratie van toren en kerk (als "Kanjermonument") in de jaren 2000 tot begin jaren 2010.

Dinsdag 5 september 2017 is aan het 125-jarig bestaan van dit kerkgebouw door de parochie feestelijk aandacht gegeven.

Toren

De 98 m hoge toren is de hoogste neogotische kerktoren in Nederland.

Hoogste kerktorens in Nederland:
- 1. Utrecht, Dom 112 m;
- 2. Delft, Nieuwe Kerk 109 m;
- 3. Amersfoort, O.L. Vrouwetoren 100 m;
- 4. Hilversum, St. Vitus 98 m;
- 5. Breda, Grote Kerk 97 m.

Orgel

Het orgel van de Hilversumse Sint Vituskerk is in 1859 gebouwd voor het vorige kerkgebouw. Deze kerk was in 1854 ingrijpend verbouwd en vergroot tot een ruime kruiskerk. Het oude éénklaviers orgel van Abraham Meere was hierna te klein en werd vervangen door een tweeklaviers instrument met vrij pedaal van de bouwer Van den Brink. Op 18 december 1859 is het orgel ingewijd. Mogelijk gebruikte Van den Brink nog enkele stemmen uit het Meere-orgel voor het onderpositief. Na de bouw in 1891/1892 van de huidige neogotische kerk naar ontwerp van P.J.H. Cuypers plaatste Maarschalkerweerd het instrument in 1893 over. Verschillende stemmen werden vervangen door meer romantische registers. In 1920 plaatste Maarschalkerweerd het Bovenwerk naast het orgel in een zwelkast. De tractuur van dit werk werd pneumatisch. Alle registers van het oude Bovenwerk waren nu vervangen. In 1969 startte een restauratie door de firma Jos Vermeulen. Adviseurs bij deze restauratie waren dr. P.J. de Bruyn en Hans van der Harst. Het Zwelwerk is geheel verwijderd. Vermeulen maakte een nieuw werk met de oude dispositie van het Bovenwerk uitgebreid met enkele vulstemmen. Dit werd als een Positief geplaatst onder het Hoofdwerk. Het orgel kreeg een plaats in het transept op de kerkvloer. De door Maarschalkerweerd geplaatste pedaalstemmen werden vervangen door andere, terwijl een Schalmei 4' aan het Pedaal is toegevoegd. Op 12 april 1970 nam men het orgel weer in gebruik met een concert door Albert de Klerk. In 2017-2018 is het orgel gerestaureerd door de firma Elbertse. Op zondag 22 juli 2018 nam men het instrument weer in gebruik. Adviseur bij de restauratie was Cees van der Poe.

(Bron:Orgeldatabase)

Monumentomschrijving Rijksdienst

St. Vitus, 1891-1892 door P.J.H. Cuypers, ontwerp uitgewerkt door J.Th.J. Cuypers, bouw geleid door K.P.C. de Bazel. Grotendeels vijfbeukige neogotische KRUISBASILIEK met ver uitspringend transept en hoge westtoren. Het bakstenen exterieur wordt verlevendigd door banden van gekleurde steen. Toren van drie vierkante geledingen met diepe spitsboognissen, bekroond door een op een achtkantige houten onderbouw rustende spits, die geflankeerd wordt door houten hoektorens met spitsen. De kerk heeft natuurstenen pijlers met kolonnetten, houten netgewelven over de hoofdbeuken en over de kruising een stergewelf. Hoogtepunt uit de tweede periode van Cuypers' oeuvre, waarin naast elementen uit de vroege en rijpe Franse gotiek ook motieven uit de inheemse en de Engelse gotiek verwerkt zijn. Neogotische inventaris grotendeels bewaard, o.a. rijk zandstenen hoogaltaar van F.W. Mengelberg. Orgel uit 1859 door L. van den Brink en Zoon te Amsterdam, gewijzigd door Maarschalkerweerd in 1893 en 1920. Gerestaureerd en van een nieuw tweede klavier voorzien door Jos Vermeulen in 1970. Mechanisch torenuurwerk, 1894, met elektrische aandrijving. Klokkenstoel met gelui, bestaande uit zes klokken, gegoten door Van Bergen te Heiligerlee (Groningen), 1949, diam. resp. 155 cm, 141 cm, 115 cm, 101 cm, 90 cm en 84 cm. De kleinste klok is tijdens de restauratie van 2004 toegevoegd en afkomstig uit de St. Franciscuskerk in Groningen.

Externe link

Afbeeldingen

Exterieur

Ansichtkaart 1955 - WG
Ansichtkaart 1969 - WG
kopie ansichtkaart
opname 15-10-1980 © JvN
opname 22-04-1983 © JvN
opname 22-04-1983 © JvN
opname 22-04-1983 © JvN
opname 22-04-1983 © JvN
opname 22-04-1983 © JvN
opname 22-04-1983 © JvN
opname 22-04-1983 © JvN
opname 29-08-1998 © JvN
opname 29-08-1998 © JvN
opname 29-08-1998 © JvN
opname 29-08-1998 © JvN
opname 29-08-1998 © JvN
opname 29-08-1998 © JvN
opname 29-08-1998 © JvN
opname 29-08-1998 © JvN
opname 29-08-1998 © JvN
opname 29-08-1998 © JvN
opname 29-08-1998 © JvN
opname 2000 © E.I.H.
opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 12-05-2007 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 12-05-2007 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 12-05-2007 foto. Edward Ippel. Hoorn.
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)

Interieur

opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 22-03-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 14-03-2007 foto. H.E. Wesselink
opname 14-03-2007 foto. H.E. Wesselink
glas-in-lood raam in rechter zijbeuk, afkomstig uit de O.L. Vrouw van Goede Raad in Utrecht; opname 14-03-2007; foto H.E. Wesselink
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)