Handelingen

Hooglanderveen, Van Tuyllstraat 29 - Joseph: verschil tussen versies

Uit Reliwiki

(geen verschil)

Versie van 17 apr 2009 10:09


Algemene gegevens
Genootschap : Rooms Katholieke Kerk
Gemeente : Amersfoort
Plaats : Hooglanderveen
Adres : v. Tuyllstraat 29
Provincie : Utrecht
Jaar ingebruikname : 1918
Huidige bestemming: kerk
Naam kerk : Joseph
Architect : Riele, W. te
Monument-status:
Geschiedenis
== Gebouwomschrijving SKKN ==

Gedurende de reformatie werden de katholieken in deze streek bediend door Jezu�eten vanuit Nijkerk. Er werden in 't Veen diensten gehouden in het 'Sandhuysken'. Later ressorteerden de bewoners van 't Veen onder Hoogland en gingen ter kerke in Hoogland (vijf kwartier gaans) of Amersfoort (maar liefst 1 � 2 uur gaans). Omstreeks 1853 is er voor de eerste keer sprake van de wenselijkheid van de oprichting van een eigen parochie voor dit gedeelte van Hoogland en Hoevelaken. Door allerlei moeilijkheden konden de plannen voor een eigen parochie pas in 1917 worden gerealiseerd. De bevolking in Hooglanderveen was inmiddels toegenomen, mede door de aanleg van de spoorlijn. Deze toename van gezinnen zorgden ook voor problemen met betrekking tot het cathechismusonderwijs voor kinderen die hiervoor een veel te grote afstand moesten afleggen.

Uiteindelijk kon in Hooglanderveen een eigen kerk worden gebouwd dankzij een schenking van broer en zus Hendrikus en Maria Agatha van Beek. Zij hadden het plan opgevat om hun boerderij en land te vermaken zodat er een kerk en pastorie konden worden gebouwd. In 1916 krijgen zij toestemming van de kerkelijke overheid voor de oprichting van een eigen parochie in Hooglanderveen. Aartsbisschop H. Van de Wetering wijst kapelaan S.J. Brenninkmeyer aan tot het voorbereiden en stichten van de nieuwe parochie. Architect Wolter te Riele uit Deventer krijgt de opdracht voor de bouw van de nieuwe kerk. Het werk werd gegund aan de heren H. van Keulen en W. Bunnik, aannemers te Amersfoort. Op 2 mei 1917 werd de eerste steen gelegd door deken L..A.F.X. Fock in gezelschap van diverse hoogwaardigheidsbekleders. Een jaar na de eerste steenlegging werden op 1 mei 1918 de nieuwe kerk en pastorie ingezegend door dezelfde L. Fock, deken van Amersfoort, en werd de parochie officieel opgericht. De parochie kwam te staan onder het patronaat van de H. Jozef.

De kerk heeft een kruisvormige plattegrond en is in twee delen gebouwd. Eerst kwam het schip met toren en portalen gereed, daarna het transept met priesterkoor en zij-altaarkapellen. Tegenwoordig is een van deze altaarkapellen dicht. De andere geeft toegang tot de sacristie. Om de kerk van binnen verder te decoreren en meubileren werd de �Vereeniging van het H.Sacrament� in het leven geroepen. Met behulp van kleine bijdragen van parochianen kon zo worden meegewerkt aan de versiering van de kerk, gewaden voor de geestelijken, misdienaars en processies. In 1930 maakte men een begin met de beschildering van het priesterkoor. Het idee dat deze schilderingen moesten uitdragen was het koningschap van Christus. Afgebeeld waren Christus, met links van hem koning David met de harp, en rechts Johannes op Patmos en daaronder de emblemen van de vier evangelisten. Als teksten waren aangebracht: 'Aanbidden zullen Hem, alle koningen. Dienen zullen Hem, alle volkeren.' (Ps. 71:11.). De bedenker en maker van dit alles was L.W.J. te Kloese, leerling van J.Dunselman (1863-1931). Tijdens de 'tweede' beeldenstorm in de jaren zestig zijn deze schilderingen, die tegen de muur waren geplakt, verwijderd. Op een foto is de oude situatie nog zichtbaar (zie inv.nr.459-79). De glas-in-loodramen zijn in de jaren dertig vervaardigd door de Duitse firma W. Derix uit Goch (opgericht 1866), die vanaf 1910 het predikaat pauselijk mocht voeren (inv.nrs. 459-95;459-112). Het thema van de glazen is de 'Presentatie van Jezus in de tempel'. Dit thema sloot goed aan bij het thema van de schilderingen (het koningschap van Christus). In het schip zijn zes glas-in-loodramen te zien met daarop steeds twee apostelen. Een van de glazen wordt bedekt door het orgel (inv.nr. 459-114). In 1983 nam de parochie in Hooglanderveen dit orgel over van de Doopsgezinde Gemeente te Hengelo. Het zangkoor kreeg een nieuwe plek vlakbij het nieuw geplaatste orgel. Oorspronkelijk zat het zangkoor op de koorzolder. De zolder wordt nu gebruikt als opslagplaats. Een andere verandering in het interieur van de kerk is de verdwijning van de doopkapel. Oorspronkelijk zat de doopkapel bij binnenkomst links in de kerk. Een hek bakende de kapel af. Dit hek is door een smid weggehaald. Wat nu nog rest zijn ijzeren punten in de vloer, die aangeven waar de hekspijlen hebben gezeten. De kerk beschikt nog over het oude doopvont, dat nu onderstel van een tafel is (inv.nr. 459-119). Ook het bijbehorende deksel bevindt zich in de kerk, op de oude koorzolder (inv.nr. 459-132). De oude banken, een geschenk van Mgr. Van de Wetering, zijn weggehaald. Deze staan nu op de oude koorzolder (inv.nr. 459-92). De oude preekstoel is eveneens weggehaald. De huidige verblijfplaats van dit meubel is onbekend. Dit is ook het geval voor de beelden die in de kerk hebben gestaan en voor het Jozefbeeld dat voor de kerk stond. De beelden die nu te zien zijn in de kerk heeft de parochie ter gelegenheid van het jubileum in 1978 aangeschaft. Deze zes heiligenbeelden (Antonius, Aloysius, Anna, Willibrordus, Franciscus en Barbara) kocht de parochie van de HH.Michael en Bernardus - parochie te Hazerswoude-Rijndijk. Het triomfkruis is een geschenk van het Aartsbisschoppelijk Museum (inv.nr. 459-111). In 1995 is het liturgisch centrum opnieuw ingericht. Architect ir. J.L.Volders heeft het ontwerp gemaakt voor het altaar (inv.nr. 459-96). Hiervoor heeft hij gebruik gemaakt van oudere panelen. Ook de dagkapel is nieuw ingericht door dezelfde architect.

Onder kapelaan Bouwmeester (1921-1925) kreeg de pastorie een rotstuin en een serre. De kerk kreeg klokken. Daarnaast zorgde hij ervoor dat er een Lourdesgrot kwam. Naast een kerkgebouw en pastorie, krijgt de parochie van Hooglanderveen ook een eigen school en verpleegtehuis. In 1923 wordt de St.Jozef school geopend in Hooglanderveen. In 1928 bouwde men een zusterhuis voor de zusters die gingen zorgen voor de zieken. De zusters waren Dochters van Onze Lieve Vrouw van het Heilig Hart, waarvan het moederhuis in Tilburg staat. Architect van het zusterhuis in Hooglanderveen was dhr. H.Nieuwenhuizen uit Hilversum, aannemer G.v.d.Pol. In het huis was een kapel aanwezig. Tegenwoordig is het - nu uitgebreide - huis geen eigendom meer van de parochie maar van een zelfstandige stichting. Het is nu een rustcentrum voor bejaarden, waar nog steeds een kapel in zit. De meeste objecten daar zijn eigendom van de pastoor die er de mis viert, en van de laatste twee zusters. Daarnaast is er een glas-in-loodraam gemaakt door een kruisheer. De parochie heeft het verzoek gekregen van de kruisheren het raam aan hen terug te zenden in het geval de kapel gesloopt wordt.

De parochie beschikt over een eigen begraafplaats. Nog niet zo lang geleden is de oude begraafplaats van de kerk geruimd. De beenderen liggen op een speciale plek in een hoek van de begraafplaats, waarop twee gedenkzuilen staan met daarop de namen van de overledenen. Ook liggen er op de begraafplaats drie priesters begraven. De begraafplaats zal binnenkort flink uitgebreid worden.