Houthem, Onderstestraat 1 - Gerlachus

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Gerlachus
Genootschap:	Rooms-Katholieke Kerk
Provincie:	Limburg
Gemeente:	Valkenburg ad Geul
Plaats:	Houthem
Adres:	Onderstestraat 1
Postcode:
Inventarisatienummer:	12977
Jaar ingebruikname:	1725
Architect:
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 36789

Inhoud

1 Geschiedenis
2 Monumentomschrijving Rijksdienst
3 In de media
4 Externe link
5 Afbeeldingen
- 5.1 Exterieur
- 5.2 Interieur

Geschiedenis

Buitengewoon belangrijke barokkerk met toren.

Monumentomschrijving Rijksdienst

R.-K. Kerk, oorspronkelijk KERK van het adellijk vrouwenstift van St. Gerlach. Driezijdige zaalkerk uit ca. 1725, voorzien van een torentje op de westgevel, muurpilasters en segmentboogvensters. Inwendig wandschilderingen van Joh. Adam Schopfs 1751; Hoofdaltaar XVIII A. Graftombe van de H. Gerlach 1783 met daartegen geplaatst gesneden houten altaar; communiebank, XVIII A; biechtstoel, XVIII B; orgelkas XVIII; preekstoel XIX A. 1 grafsteen van Ursula Grobendoncq (XVd), 1 grafsteen (XVd) en 3 altaarstenen, alle van zandsteen en bij de restauratie in 1978 onder de vloer gevonden. Mergelstenen tuinmuur, XVII-XVIII. Op het kerkhof enkele grafzerken. Van oorsprong eenklaviers orgel, in 1784 gemaakt door J. Binvignat. In 1894 vergroot door P.J. Vermeulen. In 1957 uitgebreid met een rugpositief en vrij Pedaal door L. Verschueren. Bij de laatste restauratie in 1988 door Verschueren bleven in gewijzigde vorm het Rugwerk en het vrije Pedaal gehandhaafd. Mechanisch torenuurwerk, B. Eijsbouts, 1910.

In de media

Uit Reformatorisch Dagblad, 27 januari 2009.

De Gerlachuskerk in Houthem, bij Valkenburg aan de Geul, is gerestaureerd. Bij de oplevering van de kerk kreeg gouverneur Frissen van Limburg het eerste exemplaar van een boek over Gerlachus en de naar deze heilige genoemde kerk overhandigd. De restauratie van de kerk heeft 12,5 jaar geduurd. De Gerlachuskerk is een van de weinige originele barokkerken in Nederland. Zij is voorzien van unieke wand- en gewelfschilderingen in barokstijl van de achttiende-eeuwse Beierse schilder Johann Adam Schöpff. De schilderingen vertellen het levensverhaal van Gerlachus. Het boek besteedt aandacht aan het leven van de heilige en vertelt de geschiedenis van het kerkgebouw. Gerlachus was een twaalfde-eeuwse ridder die zijn harnas voor het boetekleed verruilde. Hij woonde als kluizenaar in een holle eik bij de plek waar nu de kerk staat. In die tijd was dat een Germaanse heilige plek en die heiligheid straalde op Gerlachus af, zei historica Anneke Mulder Bakker bij de presentatie van het boek. Gerlachus trad met toestemming van paus Hadrianus IV op als lekenprediker en had door zijn overtuigingskracht groot succes. De monniken van Meerssen waren jaloers en kregen de bisschop van Luik zover dat hij de eik liet kappen. De bisschop kreeg al snel spijt en liet van het hout van de boom een kapel bouwen en een kluis, waar Gerlachus in kon wonen. Gerlachus stierf in 1165 op 45-jarige leeftijd. Hij is begraven tussen de wortels van de oude eik. In 1201 werd er bij zijn graf een klooster gesticht.

De kerk maakt deel uit van het prestigieuze hotel Château St. Gerlach van hotelier Camille Oostwegel. In het hotel hebben veel beroemdheden gelogeerd, zoals in 2005 oud-president George W. Bush van de VS. Oostwegel is afkomstig uit het dorpje Houthem en had altijd als droom het vervallen landgoed Sint-Gerlach met de kerk te kopen en te restaureren.