Brontekst bekijken van Kampen, Burgwal 85 - Evangelisch-Lutherse Kerk

[[Categorie:Object]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:Rijksmonument]]
[[Categorie:PKNEL]]
[[Categorie:Kampen]]
[[Categorie:Gemeente Kampen]]
[[Categorie:Provincie Overijssel]]


{{#display_map:8261EM Burgwal 85 Kampen, Nederland|type=hybrid}}

{| 
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Naam kerk:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Evangelisch-Lutherse Kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Genootschap:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | PKN Evangelisch-Lutherse Gemeente
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Overijssel
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Kampen
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Kampen
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Burgwal 85
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Postcode:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 8261EM
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Inventarisatienummer:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 10361
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Jaar ingebruikname:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 1843
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Architect:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Plomp, N.
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument status:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Rijksmonument {{Rijksmonument|23024}}
|}

==Geschiedenis==

Neoclassicistische kerk met torentje.

==Monumentomschrijving Rijksdienst==
LUTHERSE KERK. Gebouw op rechthoekige grondslag; aan de Burgwal gepleisterde neo-klassicistische gevel met zuilen, dorische kroonlijst met fronton over de gehele gevelbreedte; bekroning in de vorm van rond koepeltorentje met zwaan XIX A. Oorspronkelijk eenklaviers orgel, in 1843 door C.F.A. Naber gemaakt. In 1900 door J. Proper uitgebreid met een Bovenwerk.

== Gebouwomschrijving SKKN ==

Sedert 1618 komen de Lutheranen in Kampen bijeen, eerst in het geheim en zonder eigen predikant, vanaf  1646 , toen de eerste predikant Justus Brouwer werd beroepen, geleidelijk meer in de openbaarheid. In 1648, als de Lutheranen godsdienstvrijheid krijgen, koopt de gemeente een huis (in Borchsteeg) dat dienst moet doen als kerk. In 1648 vernieuwd en vergroot, in 1841 geheel afgebrand. Voor de bouw van het huidige gebouw, dat in 1843 gereed was (13 augustus ingewijd), werd spoedig na de brand het terrein van voormalig Herv. Armen Weeshuis aangekocht. Architect: stadsbouwmeester N. Plomp. 1983: restauratieplannen.

== Orgel == 

Het orgel is in 1843 gebouwd door C.F.A. Naber (Deventer). In 1910-1911 is het orgel door J. Proper gewijzigd, onder andere uitgebreid met een tweede manuaal. In 1941 zijn er door H.W. Flentrop (Zaandam) werkzaamheden aan het orgel verricht. In 1986 heeft Maarten Oranje wijzigingen in de dispositie en intonatie aangebracht tijdens een grote onderhoudsbeurt. Die was noodzakelijk door de gevolgen van het stoken met heteluchtverwarming. In 2005 zijn enkele koppelingen vernieuwd en zijn kleine wijzigingen aangebracht in de dispositie. Het orgel bevindt zich achterin de kerkzaal boven de ingang. De speeltafel is aan de linkerzijkant. Er zijn 16 registers, verdeeld over Hoofdwerk, Bovenwerk en Pedaal. 

; Dispositie 

* Hoofdwerk (C-f3): Bourdon 16' - Prestant 8' - Holpijp 8'- Quintadeen 8'- Octaaf 4' - Gemshoorn 4' Octaaf 2' - Mixtuur 2-5 st. - Trompet 8' B/D.
* Nevenwerk (C-f3): Fluit Dolce 8' - Viola de Gamba 8' (C-H in Fl. D.) - Roerfluit 4' - Gemshoorn 2' (was vox celeste 8) - Cornet 3 st.
* Pedaal (C-d1): Subbas 16' (transmissie) - Gedekt 8' (uit Subbas)
* Tremulant
* Manuaalkoppel - P + HW - P + NW

Samenstelling Mixtuur:
C: 1 1/3 - 1; G: 2 - 1 1/3 - 1; f0: 2 2/3 - 2 - 1 1/3 - 1; c1: 4 - 2 2/3 - 2 - 1 1/3; c2: 5 1/3 - 4 - 2 2/3 - 2; c3: 5 1/3 - 4 - 4 - 2 2/3 - 2.

Samenstelling cornet:
2 2/3 - 2 - 1 3/5

== In de media ==
; Uit ''Overijsselsche Courant'', 3 December 1841.

Laatstleden zondag, den 28 November, des namiddags omstreeks half zes ure, ontstond er brand, in het kerkgebouw der Evang. Luth. gemeente te Kampen, welke dermate in hevigheid toenam, dat niettegenstaande de spoedige en welaangebragte hulp der brandspuiten, het geheele gebouw, met het orgel, den predikstoel, en verder al het inwendige, in weinige oogenbliliken, eene prooi der vlammen is geworden; en na bij na twee uren te hebben gebrand, met een vervaarlijk geraas, in elkander stortte, zonder dat men in de mogelijkheid is geweest, iets te kunnen redden.

Akelig was het gezigt, der hoog opstijgende vlammen, welke bij het eerste uitbarsten, de belendende gebouwen dreigden aan te grijpen; en groot de verwarring welke er ontstond, in de Herv. Kerk, waar juist de Evang. Luth. predikant, de dienst van een der leeraren zoude vervullen; te meer daar eene vrij talrijke schare tot bijwoning derzelve was opgekomen, en deze op het vernemen van het gebeurde terwijl de predikant nog naauwelijks zijne redevoering had begonnen, gelijk men kan nagaan, het gebouw met de grootste overhaasting verliet. Niettegenstaande alle nasporingen, heeft men de ware oorzaak van den brand niet kunnen ontdekken, men schrijft dezelve echter toe, ofschoon de gewone voorzigtigheids maatregelen genomen waren, aan uitgevallen vuur van een der stoven, op het hout, waarmede het gebouw bevloerd, en waarin des morgens godsdienstoefening gehouden was.

; Uit ''Provinciale Overijsselsche en Zwolsche Courant'', 28 October 1941.

Zondagmiddag a.s. zal in een specialen dienst de inwijding plaats vinden van het vernieuwde orgel van de Ev. Luth. Kerk alhier, welke restauratie thans na 3 maanden is voltooid. Dit orgel is ruim 100 jaar oud en was ca. 40 jaar geleden voor het laatst gerestaureerd. Naar het oordeel van den Ned. Klokken- en Orgelraad was thans een grondige herziening en verbetering noodzakelijk. Dit werk werd uitgevoerd door de fa. Flentrop te Zaandam. Het aantal registers werd uitgebreid en thans is het orgel aanmerkelijk verbeterd en in klank vooruit gegaan.

De heer Chr. Hengeveld te Hattem, de organist der gemeente, zal Zondagmiddag het instrument bespelen, terwijl mevr. Bergman eveneens te Hattem, enkele zangnummers ten gehoore zal brengen.

; Uit ''Provinciale Overijsselsche en Zwolsche Courant'', 12 Augustus 1943.

De Evang. Luth. Gemeente hoopt op Vrijdag 13 Augustus des avonds in een wijdingsdienst o.l.v. haar voorgangster da. Haumersen het 100-jarig bestaan te herdenken van het kerkgebouw der gemeente, dat met zijn stoere witte zuilen aan den ingang en de agrittijnsche zwaan in den top een eigen plaats inneemt tusschen de verschillende kerkgebouwen aan den Burgwal. De Luthersche gemeente, die zelf veel ouder is (zij dateert officieel van 1640) verloor in 1841 door brand haar oude kerkgebouw, dat volgens de notulen stond in de z.g. Bus, waarschijnlijk een oud steegje in de Oudestraat bij de tegenwoordige sigarenfabriek La Bolsa. Na den brand, die de kerk in asch legde, werd een nieuw gebouw geplaatst (het tegenwoordige) op den Burgwal, met een warm interieur, dat in 1843 werd voltooid en op 13 Aug. van dat jaar in gebruik werd genomen met een inwijdingsoredikatie van ds. J.C. Manssen, de toenmalige voorganger. Het orgel is eveneens 100 jaar oud.

Voor de gemeente is het feit, dat haar bedehuis nu 100 jaar het centrum heeft gevormd van het geloofsleven, het herdenken ten volle waard. Hetzelfde kerkgebouw heeft tevens vele jaren een gastvrij onderdak geboden aan de Ver. van Vrijz. Hervormden.

Na de herdenking morgenavond om 8 uur wordt er Zondagmorgen nog een liturgische dienst gehouden.

==Externe links==
* {{Wikimedia|Luterse_Kerk,_Kampen}}

==Afbeeldingen==
<gallery>
Afbeelding:10361 Kampen PKN. Evang. Luth. Kerk 1843 Burgwal 85 OV. opname 18-08-1984 foto. Job van Nes. Zaandam..jpg|opname JvN 18-08-1984 
Afbeelding:10361 Kampen PKN. Evang. Luth. Kerk 1843 Burgwal 85 OV. foto. Alie Stok-Britting. Krommenie (1).jpg|foto. Alie Stok-Britting. Krommenie.
Afbeelding:10361 Kampen PKN. Evang. Luth. Kerk 1843 Burgwal 85 OV. (1).JPG
Afbeelding:10361 Kampen PKN. Evang. Luth. Kerk 1843 Burgwal 85 OV. (2).JPG
Afbeelding:10361 Kampen PKN. Evang. Luth. Kerk 1843 Burgwal 85 OV. foto. Alie Stok-Britting. Krommenie (2).jpg|foto. Alie Stok-Britting. Krommenie.
</gallery>