Brontekst bekijken van Katwijk aan Zee, Baljuwplein 1 - Vredeskerk

[[Categorie:Object]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:Gemeentelijk monument]]
[[Categorie:PKNGK]]
[[Categorie:Katwijk aan Zee]]
[[Categorie:Gemeente Katwijk]]
[[Categorie:Provincie Zuid-Holland]]


{{#display_map:52.20343,4.39645}}

{| 
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Naam kerk:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Vredeskerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Genootschap:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | PKN Gereformeerde Kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Zuid-Holland
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Katwijk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Katwijk aan Zee
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Baljuwplein 1
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Postcode:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 2225CR
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Sonneveld-index:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 02409
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Jaar ingebruikname:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 1905
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Architect:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Jesse, H.J., Leiden
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument status:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeentelijk monument
|}


==Geschiedenis==
Grote torenloze kruiskerk in rondboogstijl, met afgewolfde daken. Gebouwd 1904-1905, naar ontwerp van H.J. Jesse. Verbouwd in 1955. Verving kerk aan de Baljuwstraat.

Belangrijk Bätz-orgel.

De Gereformeerde Kerk had in Katwijk aan Zee twee kerkgebouwen: De Vredeskerk aan de Voorstraat (1905, H.J. Jesse) en de Triumfatorkerk aan het Piet Heinplein 7 (1964, archb. Verschoor en Bier). Dat was te veel. Besloten werd een kerk af te stoten. De keus is gevallen op de Triumfatorkerk. Deze is in 2011 verkocht aan de Hersteld Hervormden.

In 2012 en 2013 werd de Vredeskerk opnieuw gerenoveerd. Deze renovatie werd bekostigd uit de opbrengst van de verkoop van de [[Katwijk aan Zee, Piet Heinplein 7 - Triumfatorkerk|Triumfatorkerk]] aan de Hersteld Hervormde Gemeente. Met Pinksteren 2013 werd de Vredeskerk opnieuw officieel in gebruik genomen.

==Orgel==
Het orgel van de Katwijkse Vredeskerk is afkomstig uit de oude Doopsgezinde Kerk te Utrecht, gevestigd aan de Springweg. Het orgel is op 4 augustus 1765 ingespeeld. In 1773 plaatste G.Th. Bätz het in de nieuwe Doopsgezinde Kerk aan de Oude Gracht. Hij veranderde ook het orgel: hij maakte twee klavieren en een gehalveerde klavierkoppel . In 1797 voegde hij nog een tongwerk toe. Het orgel is daarna onderhouden door de fa. Bätz & Co. De temperatuur van het orgel werd in 1830 gewijzigd in gelijkzwevend.

In 1869 werd het orgel verkocht aan de Oude Kerk te Katwijk aan Zee, waar het door Witte werd geplaatst en op 14 november 1869 in gebruik is genomen. Na de voltooiing van de Nieuwe Kerk werd het orgel in 1886 gedemonteerd en verkocht aan de Gereformeerde Kerk van Katwijk.
In 1905 is het door A. Bik in de nieuwe Vredeskerk geplaatst. Bik breidde het orgel in 1907 uit met een Klarinet 8' op een kantsleep op manuaal 2. In 1916 plaatste hij een Bourdon 16' op het Hoofdwerk, die tevens via een transmissie op het pedaal te gebruiken was. De firma Van Leeuwen bouwde in 1933 een nieuw pneumatisch orgel in de oude kas. Hij gebruikte wel een deel van het pijpwerk. Op 2 augustus 1933 werd dit orgel in gebruik genomen.

Nadat in 1978 de oorspronkelijke klavieren en het pedaal werden teruggevonden in de kelder van het Katwijkse gemeentehuis, werden er plannen gemaakt voor reconstructie van het Bätz-orgel. De opdracht is in november 1979 gegeven aan de firma De Graaf uit Leusden. Dispositie, kas, mechaniek en klaviatuur werden geheel hersteld in de oude toestand. De gelijkzwevende temperatuur is wel gehandhaafd. Op 26 november 1982 werd het orgel weer in gebruik genomen tijdens een feestelijke kerkdienst met Rob van Efferink aan het orgel. In 1988 is een Fagot 16' op het pedaal geplaatst. De pedaalregisters staan in eigen kas achter het orgel. De drie registertrekkers zitten ook in deze kas en niet in de hoofdkas.
In 2013 voerde de firma Elbertse een grondige opknapbeurt uit. De balgen zijn opnieuw beleerd en het orgel is schoongemaakt.
* (Bron:[http://www.orgbase.nl/scripts/ogb.exe?database=ob2&%250=1000993&LGE=EN&LIJST=lang Orgeldatabase])

== In de media ==
* Uit ''Reformatorisch Dagblad'', 17 augustus 2010.
De gereformeerde kerk in Katwijk wil een van haar twee kerkgebouwen, de Vredeskerk of de Triumfatorkerk, afstoten. Het ledental van de gemeente neemt af en de kosten voor het in stand houden van twee kerkgebouwen zijn hoog.
Tot voor kort leek het erop dat de Vredeskerk, aan de Baljuwstraat, zou worden afgestoten. De algemene kerkenraad (AK) had voorgesteld deze te verkopen en de opbrengst te bestemmen voor onder andere het opknappen en verbouwen van de Triumfatorkerk en bijbehorende zalen. Recent bleek echter dat hiervoor onvoldoende draagvlak onder de leden bestaat.
„De Vredeskerk, in het historische centrum van Katwijk, is de oorspronkelijke kerk van onze gemeente”, zegt J. Plokker, preses van de AK, in een toelichting. „Voor nogal wat leden ligt het daarom emotioneel moeilijk om deze kerk af te stoten.”
De AK bezint zich op dit ogenblik op de ontstane situatie. „Enerzijds is een grote groep voor het behoud van de Triumfatorkerk, die in de jaren ’60 is gebouwd, omdat dit vanuit het oogpunt van functionaliteit de meest voor de hand liggende keuze is. In de Triumfatorkerk, aan de Piet Heinlaan, is bijvoorbeeld bijna alles gelijkvloers. Als alternatief werken we nu een tweede voorstel uit, waarin de Triumfatorkerk wordt verkocht en de Vredeskerk behouden blijft.” Geprobeerd wordt een en ander nog voor het einde van dit kalenderjaar aan de leden te presenteren. „Vervolgens kunnen de leden een voorkeur aangeven, waarna de AK een besluit zal nemen.”

In de Katwijkse politiek wordt momenteel fel gedebatteerd over de vraag of de Vredeskerk wel of geen monument is. In het uit 1905 daterende bedehuis bevindt zich een Bätzorgel (1765).

== Externe links==
* [https://nl.wikipedia.org/wiki/Vredeskerk_(Katwijk) De kerk op Wikipedia]
* [https://www.vredeskerkkatwijk.nl/ Website over de kerk]
* https://protestantsekerk.nl/kerkzoeker/gereformeerde-kerk-katwijk-aan-zee/
* https://www.facebook.com/vredeskerk.katwijkaanzee/?locale=nl_NL
* {{Wikimedia|Vredeskerk,_Katwijk}}
* {{Wikidata|Q2669129}}

== Afbeeldingen ==

====Exterieur====

<gallery>
Afbeelding:Katwijk aan Zee Vreeskerk !!! ZH..jpg|foto Ds.H.J.Douwes, Amsterdam.
Afbeelding:02409 Katwijk aan Zee PKN. Gereformeerd Vredeskerk 1905 Voorstraat 35 ZH. opname 02-03-2010 foto. André van Dijk. Veenendaal (1).JPG|opname 02-03-2010  foto. André van Dijk. Veenendaal.
Afbeelding:02409 Katwijk aan Zee PKN. Gereformeerd Vredeskerk 1905 Voorstraat 35 ZH. opname 02-03-2010 foto. André van Dijk. Veenendaal (5).JPG|opname 02-03-2010  foto. André van Dijk. Veenendaal.
Afbeelding:02409 Katwijk aan Zee PKN. Gereformeerd Vredeskerk 1905 Voorstraat 35 ZH. opname 02-03-2010 foto. André van Dijk. Veenendaal (6).JPG|opname 02-03-2010  foto. André van Dijk. Veenendaal.
Afbeelding:02409 Katwijk aan Zee PKN. Gereformeerd Vredeskerk 1905 Voorstraat 35 ZH. opname 02-03-2010 foto. André van Dijk. Veenendaal (7).JPG|opname 02-03-2010  foto. André van Dijk. Veenendaal.
Afbeelding:02409 Katwijk aan Zee PKN. Gereformeerd Vredeskerk 1905 Voorstraat 35 ZH. opname 02-03-2010 foto. André van Dijk. Veenendaal (3).JPG|opname 02-03-2010  foto. André van Dijk. Veenendaal.
Afbeelding:02409 Katwijk aan Zee PKN. Gereformeerd Vredeskerk 1905 Voorstraat 35 ZH. opname 02-03-2010 foto. André van Dijk. Veenendaal (2).JPG|opname 02-03-2010  foto. André van Dijk. Veenendaal.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk 5.jpg|Kopie van janterhaarglasinlood.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk 13-03-2009.jpg|Kopie van pbase.com/pijkkuiperi 13-03-2009.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk 13-03-2009 2.jpg|Kopie van pbase.com/pijkkuiperi 13-03-2009.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk 11-01-2021.jpg|Kopie van Google Maps. 11-01-2021.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk 17-02-2023.jpg|Kopie van Google Maps. 17-02-2023.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Toegangshek voorstraat zijde 17-11-2018, 12.26.jpg|Kopie van Google Maps. Toegangshek voorstraat zijde 17-11-2018, 12.26.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Naam 17-11-2018, 12.26.jpg|Kopie van Google Maps. Naam 17-11-2018, 12.26.
</gallery>

====Interieur====

<Gallery>
Afbeelding:02409 Katwijk aan Zee PKN. Gereformeerd Vredeskerk 1905 Voorstraat 35 ZH (1).jpg
Afbeelding:02409 Katwijk aan Zee PKN. Gereformeerd Vredeskerk 1905 Voorstraat 35 ZH (2).jpg
Bestand:Interieur Vredeskerk Katwijk aan zee.jpg
Bestand:Kerkzaal Vredeskerk Katwijk aan zee.jpg
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Int. 08-09-2007.jpg|Kopie van pbase.com/pijkkuiperi 08-09-2007.
Bestand:Vredeskerk Katwijk aan zee na renovatie.jpg
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Int. 12.jpg|Kopie van janterhaarglasinlood.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Int. 17-08-2021, 20.54.jpg|Kopie van Google Maps. 17-08-2021, 20.54.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Int. 09-09-2023, 13.13.jpg|Kopie van Google Maps. 09-09-2023, 13.13.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Int. 09-09-2023, 13.13 2.jpg|Kopie van Google Maps. 09-09-2023, 13.13.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Av.maalstafel en kansel.jpg|Kopie van janterhaarglasinlood. Avondsmaalstafel en kansel.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Paaskaars en av.maalszilver 11-07-2021, 11.41.jpg|Kopie van Google Maps. Paaskaars en avondmaalszilver 11-07-2021, 11.41.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Raam.jpg|Kopie van janterhaarglasinlood. Raam.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Raam 2.jpg|Kopie van janterhaarglasinlood. Raam.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Ramen.jpg|Kopie van janterhaarglasinlood. Ramen.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Ramen 2.jpg|Kopie van janterhaarglasinlood. Ramen.
Afbeelding:Katwijk aan Zee Vredeskerk Batz 1765.jpg|Bätz-orgel 1905.
Afbeelding:Katwijk aan Zee Vredeskerk Batz 1765 klav.jpg|Bätz-orgel.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Bätz-orgel 3.jpg|Kopie van Orgeldatabase. Bätz-orgel.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Bätz-orgel 4.jpg|Kopie van Orgeldatabase. Bätz-orgel.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Bätz-orgel 15.jpg|Kopie van Kerk en Orgel. Bätz-orgel.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Bätz-orgel 17.jpg|Kopie van Orgelsite. Bätz-orgel.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Bätz-orgel 18.jpg|Kopie van Orgelsite. Bätz-orgel.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Bätz-orgel 14.jpg|Kopie van Orgeldatabase. Bätz-orgel.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Bätz-orgel 05-08-2021.JPG|Kopie van Google Maps. Bätz-orgel 05-08-2021.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Bätz-orgel 5.jpg|Kopie van Orgeldatabase. Bätz-orgel.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Bätz-orgel 7.jpg|Kopie van Orgeldatabase. Bätz-orgel.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Bätz-orgel 16.jpg|Kopie van Orgelsite. Bätz-orgel.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Bätz-orgel 11.jpg|Kopie van Orgeldatabase. Bätz-orgel.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Bätz-orgel 8.jpg|Kopie van Orgeldatabase. Bätz-orgel.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Bätz-orgel 9.jpg|Kopie van Orgeldatabase. Bätz-orgel.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Bätz-orgel 10.jpg|Kopie van Orgeldatabase. Bätz-orgel.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Bätz-orgel 12.jpg|Kopie van Orgeldatabase. Bätz-orgel.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Bätz-orgel 6.jpg|Kopie van Orgeldatabase. Bätz-orgel.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Bätz-orgel 13.jpg|Kopie van Orgeldatabase. Bätz-orgel.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Bätz-orgel detail 2.jpg|Kopie van Orgeldatabase. Bätz-orgel detail.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Bätz-orgel detail 3.jpg|Kopie van Orgeldatabase. Bätz-orgel detail.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Bätz-orgel detail.jpg|Kopie van Orgeldatabase. Bätz-orgel detail.
Bestand:Katwijk aan Zee Geref.Vredeskerk-Bätz-orgel tekening.jpg|Kopie van Orgeldatabase. Bätz-orgel tekening.
</Gallery>