Brontekst bekijken van Koudekerk aan den Rijn, Dorpsstraat 15 - Ontmoetingskerk

[[Categorie:Object]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:Rijksmonument]]
[[Categorie:Herbestemd]]
[[Categorie:Koudekerk ad Rijn]]
[[Categorie:Gemeente Alphen aan den Rijn]]
[[Categorie:Provincie Zuid-Holland]]


{{#display_map:52.13104,4.58761}}

{|
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Naam kerk:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Gereformeerde Kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Genootschap:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | (PKN) Protestantse Kerk in Nederland
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Zuid-Holland
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Alphen aan den Rijn
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Koudekerk aan den Rijn
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Dorpsstraat 15
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Postcode:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 2396HA
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Jaar ingebruikname:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 1912
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Architect:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Hengeveld, J. (Alphen aan den Rijn)
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Huidige bestemming:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Uitvaartcentrum
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Sonneveld-index:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 02428
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument status:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Rijksmonument {{Rijksmonument|526844}}
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Bouwjaar:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 1911-1912
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Type:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Functie:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Religieus
|}


== Geschiedenis kort ==
Charmant kerkgebouw, met toren, in ± chaletstijl. Gaaf bewaard gebleven interieur. Als Gereformeerde Kerk(gemeente) najaar 2011 gefuseerd met de vlakbij gesitueerde historische Ned. Hervormde Dorpskerk(gemeente), tot locale "Protestantse gemeente te Koudekerk aan den Rijn en Hazerswoude-Rijndijk". Sindsdien heet deze kerk "Ontmoetingskerk", en de Dorpskerk is hernoemd tot "Brugkerk". Beide kerkgebouwen zijn vooralsnog in actief gebruik. In januari 2012 is het honderdjarig bestaan van dit kerkgebouw feestelijk gevierd. Ter gelegenheid hiervan is ook een jubileumboek verschenen.
* 2021 - Kerk staat te koop.
* 2022 - De protestantse gemeente te Koudekerk aan den Rijn en Hazerswoude-Rijndijk heeft de Ontmoetingskerk verkocht aan John de Wit, eigenaar van een regionaal uitvaartcentrum. Deze prachtige kerk, niet voor niets Rijksmonument, wordt  uitvaartcentrum. Na te gaan of dit kerkgebouw als uitvaartcentrum het kleinere uitvaartcentrum in de voormalige Kerk van het Apostolisch Genootschap al dan niet vervangt.  

== Monumentomschrijving Rijksdienst==
De KERK van de Gereformeerde gemeente Koudekerk aan den Rijn/Hazerswoude-Dorp is in de jaren 1911-1912 gebouwd in de trant van de Neo-Renaissance naar ontwerp van de Alphense architect J. Hengeveld. Directe aanleiding tot de bouw was het afbranden van de oude kerk op 7 maart 1911, die in 1887 was opgericht tijdens de Doleantie als 'afgescheiden' kerk van de Hervormde Gemeente.  Door het toegenomen aantal lidmaten, mede veroorzaakt door de samenvoeging van de Nederduits Gereformeerden (dolerenden) en de Christelijk Gereformeerden tot de Gereformeerde kerken in Nederland in 1892, was er bovendien behoefte ontstaan aan een grotere kerkruimte. Voor de nieuwe kerk vond op 7 juni 1911 de aanbesteding plaats voor het schildererk aan Nicolaas Francken uit Koudekerk aan den Rijn en voor het timmerwerk aan G. Bergshoek uit Alphen aan den Rijn. Op 31 augustus 1911 vond de eerste steenlegging plaats door ds. R.W. Huizing, voormalig predikant van de Gereformeerde kerk te Koudekerk. Op 18 januari 1912 is de kerk in gebruik genomen en functioneert (anno 1997) nog steeds als zodanig. Het interieur van de kerk bevindt zich grotendeels in oorspronkelijke staat, waarbij tijdens een recente restauratie de oorspronkelijke kleurstelling zoveel mogelijk is gehandhaafd. Voor de bescherming zijn ondermeer de volgende interieuronderdelen van belang: de kansel, het orgelfront, de (overhuifde) banken, de lambrizering en het doopvont. Het orgel is in de jaren 1930 aangebracht. De glazen van de kerkramen zijn vervangen door eenvoudig gekleurd glas-in-lood, nadat ze tijdens een bombardement op 10 mei 1940 er zijn uitgeblazen. Door zijn vrije ligging, op enige meters afstand van de rooilijn, is de kerk, die met de voorgevel naar de Dorpsstraat is gericht, beeldbepalend gesitueerd.

N.B. De recente uitbouw achter de consistorie is voor bescherming van ondergeschikt belang.   

====Omschrijving====
Niet-georiënteerde éénbeukige zaalkerk onder een zadeldak met gesmoorde kruispannen met aan de straatzijde een uitgebouwde fronttoren waarin zich de hoofdentree bevindt. De toren heeft een vierkant grondvlak en wordt aan weerszijden geflankeerd door twee kleine rechthoekige aanbouwen onder (halve) schilddaken. Het in zes traveeën verdeelde kerkschip is geleed door lisenen en heeft ter hoogte van de tweede travee (noordzijde) aan weerszijden een entreeportaal onder een afgeplat schilddak. De naaldspits en schilddaken zijn gedekt met leien in maasdekking. De kerk is opgetrokken van hardgrauwe baksteen (kruisverband met knipvoeg) met rondom een wit gepleisterde hoge plint en een houten geprofileerde gootlijst. De enkele en gekoppelde rondbogen boven de vensters en deuren, evenals de roosvensters zijn van rode baksteen en verlevendigd met wit gepleisterde aanzet- en sluitstenen, deels in de vorm van diamantkoppen. Wit geschilderd pleisterwerk is tevens decoratief toegepast voor spekbanden, water- en cordonlijsten, afzaten en de geprofileerde gevelafdekkingen. De kopgevel van de kerk heeft aan de voorzijde (zuid) door wit gepleisterde toppinakels bekroonde hoeklisenen, die aansluiten op een geprofileerde gevelafdekking met daaronder een gemetseld klimmend fries. De toren is geleed in drie bouwlagen en wordt bekroond door een op een klokkenstoel geplaatste ingesnoerde naaldspits. Op de begane grond heeft de hoofdentree een dubbele houten deur uit de jaren 1920 met rondboogvormig bovenlicht. Op de verdieping bevindt zich een dubbel rondboogvormig venster met daarboven een roosvenster. De zijgevels hebben op de beide verdiepingen kleinere, rondboogvensters. Het torenmuurwerk wordt beëindigd door een rondboogfries met daarboven een op consoles rustend hoofdgestel. Hierboven een rijk uitgevoerde houten klokkenverdieping met aan elke zijde twee rondboogvormige galmgaten met daartussen een rondboogvormige opengewerkte balustrade. Sterk overstekende aankapping van een met een windvaan bekroonde naaldspits rust op decoratief gesneden consoles. Rondboogvensters komen voor in de uitbouwen aan weerszijden van de toren en in de kopgevel van de kerk, op de begane grond en op de verdieping. De beide zijgevels van het kerkgebouw hebben een over de gevel doorlopende waterlijst met daarboven hoge dubbele rondboogvensters. De meest zuidelijke travee is voorzien van blindnissen. De lisenen zijn geleed met cordonlijsten. De kopgevel aan de achterzijde is een tuitgevel, voorzien van een geprofileerde afdekking. Een rondboogvenster in het midden op de verdieping heeft een bovenlicht met straalsgewijze roedenverdeling. Tegen de achtergevel staat de rechthoekige tweelaagse consistorie uit de bouwtijd.

====Interieur====
Het in Neo-Renaissance-stijl uitgevoerde interieur bevindt zich grotendeels in oorspronkelijke staat, waarbij zo veel mogelijk de oorspronkelijke kleurstelling is aangehouden. De op houten korbeels rustende in het zicht gelaten kap is uitgevoerd met ijzeren trekstangen. In de zoldering zijn achtkantige ijzeren ventilatieroosters aangebracht. Rondom zijn de muren voorzien van een houten lambrizering. Het bankenplan bestaat uit drie rijen banken met twee middenpaden. Tegen de eindwand (noordzijde) een, dominant aanwezig, rijk uitgevoerde, op consoles rustende kansel met lezenaar, geflankeerd door dwarsgeplaatste trappen met leuningen. Boven de kansel een monumentaal orgelbalkon, dat evenals de orgelkas, rijk is uitgevoerd met rondboogfries en bandwerk. Het fungeert tevens als klankbord voor de kansel. Aan weerszijden van het orgel twee grote klankborden met links de teksten van de "God sprak den woorden" (10 geboden bord) en rechts de "Artikelen des Geloofs" en het "Onze vader". Aan weerszijden van de kansel tegen de zijmuren dwarsgeplaatste banken voor leden van de kerkeraad, waar van de laatste tegen de muur overhuifd zijn. Voor de kansel staat de doopvont. Aan het zuideinde een op slanke gietijzeren kolommen rustende galerij met rondboogvormige (dichtgezette) balustrade. Hieronder bevindt zich ook een tochtportaal, dat leidt naar het entreeportaal, uitgevoerd met een granitovloer met palmetmotief. Hier bevindt zich ook de stichtingssteen van de kerk. Het interieur van de consistorie is verbouwd en voor de bescherming van ondergeschikt belang.  

====Waardering====
* De kerk van de Gereformeerde gemeente is cultuurhistorisch van algemeen belang als exponent van de kerkgeschiedenis van de Gereformeerde kerken in Nederland, die na 1892 is ontstaan door een gedeeltelijke 'Vereniging' van de 'Afgescheidenen' en de 'Dolerenden'.
* De kerk is architectuurhistorisch van algemeen belang als representatief voorbeeld van een gereformeerde zaalkerk in Neo-Renaissance-stijl uit het begin van de 20ste eeuw met een daarbijbehorend karakteristiek interieur.
* De kerk is van belang vanwege de vrij grote gaafheid wat betreft de hoofdvorm, het materiaalgebruik en de detaillering van het exterieur en de zeer hoge mate van gaafheid van het interieur. Relatief zeldzaam is dat zowel de oorspronkelijke inrichting als de indeling bewaard is.
* De kerk is van belang vanwege de beeldbepalende situering aan de Dorpsstraat in de dorpskern van Koudekerk aan den Rijn.

== Orgel ==
Het orgel van de in 1911 gebouwde Gereformeerde Kerk te Koudekerk aan den Rijn werd in 1914 een orgel geleverd met twee manualen en pedaal. Op 1 december 1914 nam men het in gebruik. Het instrument had een pneumatische tractuur. In de jaren vlak na de oorlog werd op initiatief van de organist van de kerk de Vox Celeste 8' vervangen door een Nasard 2 2/3', en de Cornet werd gewijzigd in een Mixtuur III-IV sterk. Het orgel bleef verder ongewijzigd functioneren tot 1970. In dat jaar was het eigenlijk onbespeelbaar geworden. De firma Jac. van der Linden uit Leiderdorp restaureerde hierop het instrument, waarbij de tractuur gehandhaafd bleef, maar de dispositie wel werd gemoderniseerd. Zes stemmen werden toegevoegd, en de pedaaldispositie werd uitgebreid met twee transmissies. Mede als gevolg van de in dezelfde tijd aangelegde nieuwe heteluchtverwarming ging het orgel al snel weer mankementen vertonen.
In 1979 ging een commissie aan de slag om met een goed plan te komen voor verbetering van de situatie. De conclusie van deze commissie was de bouw van een nieuw mechanisch binnenwerk in de oude kas, met behoud van een deel van het pijpwerk. Jacob van der Veer uit Dubbeldam kreeg de opdracht. Hij startte op 15 juni 1986 met de werkzaamheden, waarna het orgel op 26 april 1987 weer te horen was in de geheel vernieuwde samenstelling. Bij de feestelijke ingebruikname op die dag werd het bespeeld door Dirk van Vliet, organist van de Hervormde Kerk in Koudekerk. Sinds de vorming van de Protestantse Kerk Nederland heeft de kerk de naam Ontmoetingskerk.
* (Bron:[http://www.orgbase.nl/scripts/ogb.exe?database=ob2&%250=1005695&LGE=NL&LIJST=lang Orgeldatabase])

==In de media==
* Uit '''Reformatorisch Dagblad'''. d.d. 9 juni 2021
De Ontmoetingskerk in Koudekerk aan den Rijn wordt afgestoten, meldt de protestantse gemeente te Koudekerk aan den Rijn en Hazerswoude-Rijndijk op haar site. Op 6 april nam de kerkenraad het voorgenomen besluit om met De Brugkerk en Onderdak verder te gaan en de Ontmoetingskerk te verkopen. Daarover is de gemeente in mei geïnformeerd, waarna de kerkenraad het voorgenomen besluit heeft bekrachtigd. De kerkenraad wil de Brugkerk aanpassen aan de wensen van de gemeente. Mocht dat niet mogelijk zijn omdat de opbrengst van de verkoop van de Ontmoetingskerk te laag is of omdat de vereiste vergunning niet wordt verleend, dan zal de kerkenraad het besluit heroverwegen. De vanouds gereformeerde Ontmoetingskerk aan de Dorpsstraat dateert van 1912. Aanleiding voor de bouw was het afbranden van het oude gereformeerde kerkgebouw in 1911. De kerk is gebouwd in neorenaissancestijl. De glazen van de kerkramen zijn vervangen door eenvoudig gekleurd glas-in-lood nadat ze er tijdens een bombardement op 10 mei 1940 uit waren geblazen. Door haar ligging is de kerk, die met de voorgevel naar de Dorpsstraat is gericht, een beeldbepalend element in het Zuid-Hollandse dorp.



==Externe links==
* [http://www.pkn-koudekerk.nl Website kerkelijke gemeente]

== Afbeeldingen ==
====Exterieur====
<Gallery>
Afbeelding:02428 Kouderkerk ad Rijn PKN. Gereformeerd 1912 Dorpstraat 15 ZH. kopie ansichtkaart (1).JPG|kopie ansichtkaart
Afbeelding:Kouderkerke ad Rijn GK.JPG |foto H.J. de Bruijn Asperen
Afbeelding:02428 Kouderkerk ad Rijn PKN. Gereformeerd 1912 Dorpstraat 15 ZH. opname April 1988 © Jan Sonneveld Leidschendam.jpg|opname  April 1988  ©  Jan Sonneveld Leidschendam
Afbeelding:02428 Kouderkerk ad Rijn PKN. Gereformeerd 1912 Dorpstraat 15 ZH. opname 1989 © André van Dijk Veenendaal.jpg|opname 1989  ©  André van Dijk Veenendaal
Afbeelding:02428 Kouderkerk ad Rijn PKN. Gereformeerd 1912 Dorpstraat 15 ZH..jpg
Bestand:Koudekerk ad Rijn Ontmoetingskerk 011.jpg 
</gallery>
====Interieur====
<gallery>
Afbeelding:Koudekerk ad Rijn Geref Kerk Van Leeuwen 1915.jpg
Afbeelding:Koudekerk ad Rijn Geref Kerk 1986.jpg
Afbeelding:02428 Kouderkerk ad Rijn PKN. Gereformeerd 1912 Dorpstraat 15 ZH. opname Juli 1991 © Alie Stok-Britting Krommenie (1).jpg|opname Juli 1991  © Alie Stok-Britting Krommenie.
Afbeelding:02428 Kouderkerk ad Rijn PKN. Gereformeerd 1912 Dorpstraat 15 ZH. opname Juli 1991 © Alie Stok-Britting Krommenie (2).jpg|opname Juli 1991  © Alie Stok-Britting Krommenie.
Afbeelding:02428 Kouderkerk ad Rijn PKN. Gereformeerd 1912 Dorpstraat 15 ZH. opname Juli 1991 © Alie Stok-Britting Krommenie (3).jpg|opname Juli 1991  © Alie Stok-Britting Krommenie.
Afbeelding:02428 Kouderkerk ad Rijn PKN. Gereformeerd 1912 Dorpstraat 15 ZH. (2).JPG
Afbeelding:02428 Kouderkerk ad Rijn PKN. Gereformeerd 1912 Dorpstraat 15 ZH. (3).JPG
Afbeelding:02428 Kouderkerk ad Rijn PKN. Gereformeerd 1912 Dorpstraat 15 ZH. (4).JPG
Bestand:Koudekerk ad Rijn Ontmoetingskerk 005.jpg
Bestand:Koudekerk ad Rijn Ontmoetingskerk 007.jpg
Bestand:Koudekerk ad Rijn Ontmoetingskerk 004.jpg
Bestand:Koudekerk ad Rijn Ontmoetingskerk 003.jpg
Bestand:Koudekerk ad Rijn Ontmoetingskerk 001.jpg 
Bestand:Koudekerk ad Rijn Ontmoetingskerk 008.jpg
Bestand:Koudekerk ad Rijn Ontmoetingskerk 010.jpg
</Gallery>