Brontekst bekijken van Leeuwarden, Vredeman de Vriesstraat 24a - Koepelkerk (1923 - 2014)

[[Categorie:Object]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:Rijksmonument]]
[[Categorie:Buiten Gebruik]]
[[Categorie:Leeuwarden]]
[[Categorie:Gemeente Leeuwarden]]
[[Categorie:Provincie Friesland]]


{{#display_map:8921BT Vredeman de Vriesstraat 24 Leeuwarden, Nederland|type=hybrid}}

{| 
! colspan="2" style="background-color:Deepskyblue; color:white;" | Algemene gegevens
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Naam kerk:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Koepelkerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightskyblue; width:200px;" | Genootschap:
| style="text-align:top; background-color:Lightskyblue; width:200px;" | PKN Gereformeerde Kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Friesland
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightskyblue; width:200px;" | Gemeente:
| style="text-align:top; background-color:Lightskyblue; width:200px;" | Leeuwarden
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Leeuwarden
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightskyblue; width:200px;" | Adres:
| style="text-align:top; background-color:Lightskyblue; width:200px;" | Vredeman de Vriesstraat 24a
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Postcode:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 8921BT
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightskyblue; width:200px;" | Inventarisatienummer:
| style="text-align:top; background-color:Lightskyblue; width:200px;" | 09214
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Jaar ingebruikname:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 1923
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightskyblue; width:200px;" | Architect:
| style="text-align:top; background-color:Lightskyblue; width:200px;" | Kuipers, Tj.
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Koepeltheater
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightskyblue; width:200px;" | Monument status:
| style="text-align:top; background-color:Lightskyblue; width:200px;" | Rijksmonument {{Rijksmonument|520002}}
|}

== Geschiedenis ==

Buitengewoon belangrijk kerkgebouw, dat (i.t.t. vele andere kerkgebouwen van architect Tjeerd Kuipers) tot in de meeste details, b.v. het meubilair en het banken-/stoelenplan, tot op heden gaaf bewaard is gebleven. 
In 2014 is de kerk verkocht aan ondernemer Tjalling Rollema uit Parrega, die er een cultureel centrum van gaat maken. In 2015 zijn plannen gepresenteerd om en doorbraak te maken naar het buurgebouw, het voormalige PEB-gebouw. In de kerk zijn dan minder aanpassingen nodig voor toiletten en garderobe. Bovendien kan dan in Emmastate een theatercafé komen (Bron: Leeuwarder Courant d.d. 30 juli 2015). In 2016 beheerd door een Stichting en in gebruik als "Koepeltheater", voor (ook niet kerkelijke) culturele en educatieve evenementen en conferenties.

==Monumentomschrijving Rijksdienst==
KERKGEBOUW MET ANNEXEN en HEKWERK, gebouwd in 1923 naar een ontwerp van Tj. Kuipers uit 1921 in een stijl, die naast Berlagiaanse ook Byzantijnse en Art Déco elementen bevat. De Koepelkerk is Kuipers' vijftigste kerk. Vele daarvan zijn gebouwd op T-vormige plattegrond. Twee ervan hebben een bijzondere plattegrond nl. de Wilhelminakerk in Dordrecht, die rond is en de Koepelkerk in Leeuwarden, die vijfzijdig is, zulks ingegeven door zijn vijftigste kerk. Tjeerd Kuipers liet zich bij de bouw van zijn kerken sterk leiden door de ideeën die Abraham Kuyper naar voren bracht in zijn liturgische verhandeling "Onze Eeredienst", gebaseerd op een artikelenreeks, die vanaf 1897 gepubliceerd was in de "Heraut". Voor de Koepelkerk resulteerde dit in de toepassing van een centraliserende plattegrond met galerijen, een ruim podium met platvormkansel, waarboven het orgel. Kuyper toonde zich niet afkerig van toepassing van beeldende kunst in de kerk, voor zover deze niet de zelfde functie had als bij de Rooms-Katholieken nl. als object van aanbidding. De Koepelkerk is voorzien van glas-in-loodramen met o.a. de evangelistensymbolen en de jaartallen 1898 en 1923, die slaan op het 25-jarig regeringsjubileum van koningin Wilhelmina. De beoogde naam Wilhelminakerk heeft nooit ingang gevonden omdat de naam Koepelkerk al ingeburgerd was. Ook wilde Kuyper de sacramenten zichtbaar in de kerk aanwezig laten zijn, hetgeen hier resulteerd in een stenen doopvont, dat permanent op het podium staat. Het avondmaal is minder tastbaar aanwezig. De ouderlingenbanken zijn op het podium geplaatst, zodat deze functionarissen voor iedereen zichtbaar zijn, hetgeen het karakter van een vergadering van gelovigen onderstreept. Zowel in- als uitwendig is de kerk in hoge mate ongewijzigd. De koepelkerk is het enige gebouw met een zelfstandige situering in het Nieuwe Kanaalgebied.
====Omschrijving====
KERKGEBOUW op een onregelmatig terrein op de hoek van de Vredeman de Vriesstraat en de Alma Tademastraat, omgeven door een tuin met een HEKWERK dat, ofschoon verwaarloosd, zich nog in oorspronkelijke toestand bevindt. De gemetselde hoekposten hebben natuurstenen afdekplaten, die aan de zijkanten een geometrisch patroon hebben en aan de bovenkant vlakgewelfd zijn. De draaihekken zijn voorzien van decoratief smeedwerk.

EXTERIEUR: Vijfzijdige plattegrond met uitbreidingen in de vorm van transepten, een kort schip met aan weerszijden trappenhuizen, een tochtportaal aan de voorzijde en aan de achterzijde een eenlaags vergaderzaal en een drie bouwlagen tellende geleding met op de begane grond de kerkeraadskamer en op de verdiepingen een kosterswoning, thans in gebruik als kerkelijk bureau. Het geheel is opgetrokken uit gele baksteen in staand verband. Het metselwerk is uiterst sober gehouden. De topgevels zijn afgewerkt met natuurstenen blokken als beitelingen. De daken van de trappenhuizen en de koepel zijn bedekt met koper, de overige bekapping is voorzien van rode pannen. De voorgevel heeft een voorgeplaatst ingangsportaal onder een zadeldak. De ingang is gevat onder een rondboog. De met eiken beklede deuren zijn voorzien van zwaar smeedwerk. Boven de ingang bevindt zich een reeks van vijf gekoppelde wigvormige vensters. De geveltop is gevuld met een groot roosvenster met betonnen radtracering, dat de galerijen verlicht. De twee transeptgevels hebben op de begane grond reeksen van zeven rechthoekige vensters en in de topgevels roosvensters, die echter iets kleiner zijn en lager zitten dan in de voorgevel. De beide trappenhuizen, gelegen te weerszijden van het schip hebben rondbogige ingangen met deuren identiek aan de hoofdingang, alleen iets kleiner van formaat. De trappenhuizen eindigen halfrond.

Het exterieur van de kerkeraadskamer-kosterswoning vertoont relatie met zeer eenvoudige Amsterdamse Schoolarchitectuur. Dit bouwdeel heeft een zeer onregelmatige plattegrond. De voorgevel heeft rechts een breed raamvak van twee bouwlagen plus kap met op de begane grond een breed vijfdelig venster met bovenlichten en op de tweede bouwlaag een vijfdelig venster zonder bovenlichten. De twee smalle raamvakken daarnaast hebben drie bouwlagen met een plat dak, waarop een terras. INTERIEUR: De plattegrond is een vijfhoek, die aan twee zijden uitgebreid is met een transept en in de lengteas met een kort schip. Het liturgisch centrum ligt in een der hoeken in de lengteas. De belendende zijden zijn muren met vensters. De andere zijden van de vijfhoek openen met grote gemetselde rondbogen naar de transepten en het schip. De bogen rusten op granieten kolommen met een vijfzijdige basis, een ronde schacht en kapitelen, voorzien van een golfmotief. Boven de bogen gaat de vijfhoek over in een tienhoek door het afsteken van de hoeken. De tienzijdige koepel heeft afwisselend korte en lange zijden, die respectievelijk drie en vier vensters hebben. De twee wanden te weerszijden van het liturgisch centrum hebben elk drie klimmende rondboogvensters, gevuld met gebrandschilderd glas-in-lood, waarop afgebeeld het zegel van de gereformeerde Kerk van Leeuwarden met de tekst uit Openbaring 5: 'Zie, de leeuw uit de stam van Juda heeft overwonnen' en het wapen van koningin Wilhelmina met de jaartallen 1898 en 1923. Daarnaast komen nog enkele symbolen voor, waarvan een zandloper en een uil herkenbaar zijn. De roosvensters hebben in het centrum afbeeldingen van respectievelijk de zon, de maan en de sterren. Een van de sterren is extra groot met een sterke lichtflits, de Ster van Bethlehem. Verder zijn de roosvensters gevuld met ornamentwerk. De vier vensters tussen de galerijen boven de trappenhuizen hebben de symbolen van de evangelisten. Het meubilair is behoudens twee rijen banken (die overigens wel bewaard bleven) geheel en in de oorspronkelijke kleuren bewaard gebleven. De banken hebben trapsgewijs bewerkte wangen. Voor de avondmaalsviering is een vijftigtal genummerde klapstoelen bewaard gebleven, die in hun ontwerp sterke invloed van Berlage vertonen. Kenmerkend is o.a. het ontbreken van gebogen delen. Het podium is van het auditorium gescheiden door een doophek, dat tussen de zware hoekposten, verlopend van vierkant naar achtkant en gedekt met een halve bol, een opengewerkt hek heeft met getrapte bogen, die een herhaling zijn van de ornamentiek van de wangen van de banken. In het midden bevindt zich de voorzangerslezenaar. De platformkansel heeft een vijfzijdige onderbouw van vlakke marmerplaten en een houten kuip met bewerkte panelen. De kansel is geplaatst in een halfronde nis onder een veelhoekige boog. Te weerszijden hiervan bevinden zich de overhuifde ouderlingenbanken. Het stenen, thans witgeverfde doopvont staat voor de preekstoel. Centraal in de koepel hangt een koperen verlichtingsornament in de vorm van een koningskroon. Op de galerijen zijn verkleinde versies hiervan. Ook de noodverlichting in de vorm van kaarslantaarns bleef behouden. Voorts bleven bewaard de kapstokken op de galerijen en de psalmborden.

De vergaderzaal is inwendig geheel verbouwd, de consistoriekamer bleef behoudens het meubilair in oorspronkelijke toestand bewaard met een omgaande lijst ter hoogte van de bovenkalven van de deuren.
====Waardering====

KERKGEBOUW MET ANNEXEN en HEKWERK van algemeen architectuurhistorisch en cultuurhistorisch belang:
* vanwege de hoge mate van ongereptheid van zowel exterieur als interieur; 
* vanwege de architectuur die een mengeling vertoont van Byzantijnse invloeden (centraalbouw met platte koepel), Amsterdamse School en Art Deco (detaillering);
* vanwege de liturgische dispositie, een centraalbouw met galerijen, geïnspireerd op de geschriften van Abraham Kuyper;
* vanwege de markante, zelfstandige ligging in een bocht van de Vredeman de Vriesstraat

== Orgel ==
Het oorspronkelijke orgel uit 1926 van de fa. Valckx en Van Kouteren is in 1977 vervangen door een instrument van Jos. Vermeulen, in 1935 gebouwd voor de (in 1975 gesloopte) Heilig Hartkerk in Tilburg. Het is het grootste orgel in Friesland. Het heeft een neobarokke kas uit 1975-77, waarop drie beeldengroepen staan, die oorspronkelijk gemaakt zijn in 1790 voor het orgel van de Hervormde Kerk te Heerenveen, voorstellende Geloof, Hoop en Liefde.

Het orgelinstrument is van onvoldoende cultuurhistorische waarde om bescherming van rijkswege te rechtvaardigen. Stylistisch behoort het tot de zogenaamde "Orgelbewegung", die zich heroriënteert op de barok, echter met electro-pneumatische tractuur. Kas en kerkinterieur verhouden zich slecht. 

; Dispositie:

* Hoofdwerk (manuaal 1): Prestant 16' - Octaaf 8' - Openfluit 8' - Salicionaal 8' - Octaaf 4' - Fluit 4' - Quint 2⅔' - Octaaf 2' - Sifflet 2' - Terts 1 3/5' - Mixtuur 1⅓' 4-6 sterk - Cornet 8' 5 sterk discant - Dulciaan 16' - Trompet 8'.
* Positief (manuaal 2): Bourdon 16' - Prestant 8' - Flûte harmonique 8' - Gemshoorn 8' - Octaaf 4' - Blokfluit 4' - Octaaf 2' - Sesquialter 2 sterk - Scherp 1' 4 sterk - Kromhoorn 8' - Tremulant.
* Zwelwerk (manuaal 3): Prestant 8' - Roerfluit 8' - Viola di Gamba 8' - Voix céleste 8', vanaf c - Octaaf 4' - Dwarsfluit 4' - Nasard 2⅔' - Woudfluit 2' - Larigot 1⅓' - Cymbel ⅔' 4 sterk - Trompet 8' - Basson-Hautbois 8' - Clairon 4' - Tremulant.
* Pedaal: Prestant 16' - Subbas 16' - Zacht Gedekt 16' (transm.) - Quint 10⅔' - Octaaf 8' - Gedekt 8' - Octaaf 4' - Ruispijp 1⅓' 3 sterk - Bazuin 16' - Trompet 8' - Clairon 4'.
* Koppelingen: P + I  -  P + II  -  P + III  -  P + III 4'  -  I + II  -  I + III  -  I + III 16'  -  I + III 4'  -  II + III  -  III + III 16'  -  III + III 4'  -  III normaal af.
* Speelhulpen: 5 vaste combinaties - vrije combinatie - automatisch piano-pedaal - Generaal-crescendo.

Elektro-pneumatische kegelladen. Manuaalomvang: C-g3. Pedaalomvang: C-f1.

== In de media ==

* Bericht d.d. 09-06-2010. De Koepelkerk, Pelikaankerk, Fenix en Adelaarkerk in Leeuwarden sluiten in 2011 hun deuren. De eerste twee kerken hebben een monumentale status. Drie kerken blijven over: de Grote of Jacobijnerkerk, De Schakel in Camminghaburen en De Open Hof. De kerken in Leeuwarden moeten dicht vanwege dalende inkomsten en ledentallen. De kerkelijke gemeente telt rond de 6500 leden. Jaarlijks loopt dat aantal met 2 à 3 procent terug, overeenkomstig de landelijke trend in de Protestantse Kerk in Nederland (PKN). Al in 2008 werd besloten enkele kerken af te stoten. De te sluiten kerken gaan in de verkoop. 

* Uit ''Reformatorisch Dagblad'', 25 mei 2010.

In Leeuwarden wordt heftig gediscussieerd over de grootste kerksluiting ooit in Friesland. Hamvraag is welke van de zeven kerkgebouwen van de protestantse gemeente (in wording) dichtgaan.

Dát er iets moet gebeuren is veel gemeenteleden wel duidelijk. De protestantse gemeente Leeuwarden heeft op dit moment zeven kerken: de Adelaarkerk, de Koepelkerk, de Pelikaankerk, de Open Hof, de Fenix, de Schakel en de Grote of Jacobijnerkerk. Die gebouwen kan de gemeente echter niet langer betalen. Als er niets gebeurt heeft de protestantse gemeente (in wording) van Leeuwarden over tien jaar een tekort van ruim 3,4 miljoen euro. In 2020 heeft de protestantse gemeente nog slechts geld voor twee kerkgebouwen, verwacht voorzitter van de algemene kerkenraad Henk Drewel. De gemeente telt nu zo’n 6000 leden. Naar verwachting zullen dit er in 2020 zo’n 4300 zijn.

Nadat de algemene kerkenraad van de protestantse gemeente Leeuwarden op 19 mei het voorlopige besluit nam om van de zeven kerkgebouwen de Adelaar, de Fenix, de Koepelkerk en de Pelikaankerk te sluiten, hoorde het kerkbestuur maandag de gemeente tijdens twee bijeenkomsten. Was de sfeer tijdens de middagbijeenkomst –met zo’n 250 mensen– ondanks de kritiek die klonk, nog gemoedelijk, ’s avonds liepen de gemoederen hoog op. Aan het einde van de avond, die door ongeveer 400 gemeenteleden werd bezocht, was de sfeer zelfs grimmig te noemen. De negatieve sfeer bereikte een climax toen Marian van der Werff, lid van de Koepelkerk, de algemene kerkenraad ertoe opriep af te treden. Meerdere gemeenteleden liepen vervolgens boos uit de vergadering weg.

Maandag bleek ook hoe diep de gereformeerde en de hervormde scheidslijnen her en der nog lopen. Met het voorstel van de algemene kerkenraad blijft er geen enkel gereformeerd kerkgebouw meer open. Voor heel wat –vooral oudere– van oorsprong gereformeerde leden is dat een fors pijnpunt. „Ik heb heel veel waardering voor al het werk dat u hebt verzet”, zei een gemeentelid. „Maar één aspect hebt u verwaarloosd: de psychische kant. Alle gereformeerde kerkgebouwen sluiten had u niet moeten willen, want dat neemt men niet.”

Drewel was er echter duidelijk over: de gereformeerde en de hervormde kleuren hebben bewust geen rol gespeeld. „We hebben dit criterium niet meegenomen, anders waren we er nooit uitgekomen.” Hij riep de gemeenteleden ertoe op om –in het licht van Pinksteren– eens te kijken naar de eerste gemeenten, die alles gemeenschappelijk hadden. Hij riep op om niet achteruit te kijken, maar vóóruit. „Gereformeerden hebben nooit veel belang gehecht aan gebouwen. Het erfdeel der vaderen zit niet in erfgoed, maar in de geestelijke bagage. En díé moet u meenemen.”

* Uit ''Reformatorisch Dagblad'', 21 september 2010.

Driehonderd gemeenteleden ondersteunen de bezwaren die de wijkraad van kerkrentmeesters van de Koepelkerk en een comité uit de Pelikaankerk hebben ingediend tegen de sluiting van vier kerkgebouwen in Leeuwarden. Dat heeft een woordvoerder van de bezwaarmakers meegedeeld. Tweehonderd steunbetuigingen komen uit de Pelikaankerk, honderd uit de Koepelkerk.

In juni besloot de algemene kerkenraad van de protestantse gemeente Leeuwarden (in wording) dat volgend jaar de kerkgebouwen Adelaar, Fenix, Koepel- en Pelikaankerk worden gesloten. De bezwaarmakers stellen dat er in het proces van besluitvorming „bestuurlijke missers” zijn gemaakt. Het bestuur van de kerk heeft de gemeenteleden volgens hen inhoudelijke informatie onthouden en hen niet daadwerkelijk geraadpleegd. Er is ook geen beleidsplan als ondergrond voor de kerksluitingen.

De bezwaren worden in een regionaal college voor de bezwaren en geschillen behandeld. Dat kan het besluit vernietigen. Als dat niet gebeurt, kunnen de bezwaarmakers in beroep gaan bij een landelijke geschillencommissie.

De wijkkerkenraden van de Koepel- en de Pelikaankerk hebben ervoor gekozen niet in beroep te gaan tegen de voorgenomen sluitingen.

* Uit ''Reformatorisch Dagblad'', 7 oktober 2010.

De algemene kerkenraad van de protestantse gemeente Leeuwarden (in wording) moet het besluit over de kerksluiting in Leeuwarden overdoen. Dat is het gevolg van de uitspraak dinsdag van het regionaal college voor de behandeling van bezwaren en geschillen. Die moest een uitspraak doen in een zaak tussen enerzijds de wijkraad van de kerkrentmeesters van de Koepelkerk en een comité uit zowel de Koepelkerk als ook de Pelikaankerk en anderzijds de algemene kerkenraad. Ruim driehonderd gemeenteleden ondersteunden het ingediende bezwaar.

In juni besloot de algemene kerkenraad van de protestantse gemeente Leeuwarden (in wording) dat vanaf volgend jaar de kerkgebouwen Adelaarkerk, Fenix, Koepelkerk en Pelikaankerk worden gesloten.

De bezwaarmakers stelden dat in het proces van besluitvorming „bestuurlijke missers” waren gemaakt. Ze hadden als bezwaren onder andere dat de algemene kerkenraad de gemeenteleden beter had moeten informeren, het besluit beter moest motiveren en extern advies had moeten inwinnen. Ook meenden ze dat de gemeenteleden eigenlijk niet geraadpleegd zijn in het proces, zoals de kerkorde van de PKN dat voorschrijft, en bovendien niet is gekeken naar alternatieven die –met een zelfde of zelfs beter financieel resultaat– minder ingrijpend zijn zodat meer kerkgebouwen open zouden kunnen blijven.

Op dat punt hebben ze nu gelijk gekregen. Volgens het college is „niet de (kerkordelijk) vereiste zorgvuldigheid” in acht genomen, zo laat mr. T van Kooten van Van Kooten Advocaten in Utrecht weten. Van Kooten is gespecialiseerd in kerkrecht en was door de bezwaarden gevraagd om hun zaak bij het regionaal college te verdedigen. „De uitspraak betekent feitelijk dat de algemene kerkenraad haar huiswerk moet overdoen en de kerkgebouwen nu niet kunnen worden afgestoten”, aldus Van Kooten.

Het college stelde ook vast dat het besluit tot de vaststelling van de jaarrekening 2009 van de protestantse gemeente Leeuwarden (i.w.) is vernietigd. De bezwaarden wilden hier ook een uitspraak over omdat ze vinden dat er geen goede besluiten over bezuinigingen en kerksluitingen kunnen worden genomen als er geen exacte helderheid is over de financiële situatie nu een onafhankelijk oordeel over de jaarcijfers ontbrak.

De uitspraak van het regionale college –een soort van kerkelijke rechtbank– is bindend. De algemene kerkenraad kan wel, indien hij dat wil, binnen dertig dagen bezwaar aantekenen tegen het besluit van het college. Een eventueel beroep wordt dan behandeld door het generaal college voor bezwaren en geschillen in Utrecht. Zolang niet een nieuw besluit is genomen blijven dus alle kerkgebouwen nog open.

Henk Drewel, voorzitter van de algemene kerkenraad, is verrast over de uitspraak. „Dit is een negatieve uitslag.” Het moderamen (dagelijks bestuur) zal nu de uitspraak eerst verder bestuderen, eventueel samen met deskundigen. Vervolgens komt ze met een advies richting de algemene kerkenraad. „De algemene kerkenraad moet uiteindelijk beslissen of we wel of niet in beroep gaan.” De overkoepelende kerkenraad van Leeuwarden komt op maandag 18 oktober bijeen.

Met een procedure bij het landelijke generaal college wordt de kerksluitingskwestie weer verlengd. „Dat is niet met een paar maanden klaar, ook de kerkelijke molens draaien langzaam. Als er geen beroepsprocedure volgt dan „moet al het werk overnieuw en zijn we weer terug bij af.”

Drewel meent dat uitstel niet goed is voor de gemeenteopbouw in Leeuwarden. „We zijn bezig met allerlei samenwerkingsbanden. Dit hele proces loopt al vanaf 2005. In 2008/2009 is het al een keer stukgelopen.”

Drewel meent dat de algemene kerkenraad juist heel zorgvuldig heeft gehandeld in het hele proces, onder meer via informatie in kerkblad Geandewei, richting de wijkkerkenraden, werkgroepen en op gehouden gemeenteavonden die alle gemeenteleden konden bezoeken. „Over het proces is altijd unanimiteit geweest. Alleen zijn de bezwaarden ongelukkig met de uitslag. Dat is wat anders dan dat het niet zorgvuldig is gegaan.”

Overigens hopen de bezwaarden dat de algemene kerkenraad nu in goed overleg met alle betrokkenen treedt om tot een oplossing te komen die kan rekenen op voldoende draagvlak. Van Kooten: „De belangen van zowel de bezwaarden als ook de algemene kerkenraad zijn gelijk in de zin dat allen een (ook financieel) gezonde gemeente wensen en daarvoor is een sanering nodig. Alleen over de wijze waarop dat moet plaatsvinden liepen de opvattingen uiteen.”

* Uit ''Reformatorisch Dagblad'', 15 februari 2011.

De beroepszaak inzake het sluiten van kerken in Leeuwarden wordt op 30 juni behandeld door het hoogste landelijke beroepscollege van de Protestantse Kerk. Dat heeft voorzitter Henk Drewel van de algemene kerkenraad (AK) van de protestantse gemeente Leeuwarden desgevraagd meegedeeld.

Het generaal college voor de behandeling van bezwaren en geschillen in de Protestantse Kerk in Nederland gaat op die datum beide partijen horen in een hoorzitting. De AK is in beroep gegaan tegen het vernietigen van een kerkenraadsbesluit dat de Pelikaankerk, de Koepelkerk, de Adelaarkerk en de Fenix moeten worden afgestoten. Een groep bezwaarden kreeg vorig jaar bij een regionaal beroepscollege gelijk dat het besluit niet zorgvuldig was genomen.

Wanneer er een uitspraak komt is niet te zeggen, aldus een woordvoerder van het college. Over een grote zaak wordt soms meerdere keren vergaderd. De uitspraak van het landelijk college is bindend. „Als alles opnieuw moet, zijn we maximaal 2,5 jaar verder”, aldus Drewel. Zolang de zaak onder de kerkelijke rechter is, worden er geen inhoudelijke uitspraken gedaan. Wel worden kerkleden geïnformeerd over de lopende procesgang via kerkblad Geandewei.

* Uit ''Leeuwarder Courant'' 7 oktober 2013
De Pelikoepelwijkgemeente moet zelfstandig verder naast de Protestantse Gemeente. Er is geen hoop op verzoening tussen de partijen.

Dat adviseert het Generale College voor de Visitatie van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN). Het hoogste adviesorgaan van de PKN stelde dit jaar al een proefscheiding van een half jaar voor.

Het college stelt voor van de Pelikoepelwijkgemeente een zelfstandige Gereformeerde Kerk binnen de PKN te maken. De breuk is het gevolg van een hoogoplopend conflict over de verkoop van onder meer de Pelikaankerk en de Koepelkerk. De Pelikoepel gebruikt de Pelikaankerk.

* Uit ''Reformatorisch Dagblad'', 18 december 2014

Koepelkerk wordt cultureel centrum

De van oorsprong gereformeerde Koepelkerk in Leeuwarden is verkocht aan een investeerder, die er een cultureel centrum van wil maken. 

Dat maakte de protestantse gemeente Leeuwarden (in wording) dinsdag bekend. De nieuwe eigenaar van de monumentale, uit 1923 daterende kerk, wordt belegger Tjalling Rollema uit Sneek.

Voorzitter Gerrit Jan Vos van het college van kerkrentmeesters zegt dat de verkoop nog goedgekeurd moet worden door de algemene kerkenraad. Die moet toestemming vragen voor de verkoop aan het Regionaal College voor de Behandeling van Beheerszaken (RCBB) van de Protestantse Kerk in Nederland, vanwege de monumentale status van het gebouw.

In de Koepelkerk werd op 4 mei de laatste kerkdienst gehouden. Het is van de vier kerken die de protestantse gemeente afstoot, de eerste die wordt verkocht.

Rollema, voormalig accountant, wil in de kerk een podium maken voor muziek en cultuur. „Het wordt een klein theater. Een plek voor opera, muziek, zang en poëzie. Ik heb een creatieve denktank achter me staan die allerlei ideeën heeft, denk aan een blues- of  jazzweekend. Oftewel: creatieve cultuur met veel muziek, en veel vrolijkheid.”

Daarbij moet je lekker kunnen zitten, vindt Rollema. „De banken blijven erin, maar ik wil ze wel comfortabeler maken. En ik denk aan een loungehoek. Verder wil ik niets aan het interieur veranderen.”

Organist Jelle de Jong wordt ‘huisorganist’. Hij gaat moderne popconcerten geven en kinderen orgel leren spelen. „De educatieve functie vind ik belangrijk.” Rollema wil niet precies zeggen wat hij voor de kerk betaalt, maar het gaat om „flink wat geld.” „Ongeveer drie keer de BMW waarin ik rijd”, grapt hij. Oftewel rond de 3 ton. „Er zal een goede financiële exploitatie moeten komen”, zegt Rollema. Daarvoor heeft hij een stichting in het leven geroepen en een cultureel manager aangetrokken, Ronald Rispens.

Zodra de koop definitief is, zet Rollema de al langer geplande restauratie in gang. „Ik krijg een bruidsschat mee: tussen de 4 en 5 ton BRIM-subsidie, die het Rijk heeft toegekend aan de Koepelkerk. De restauratie moet zijn uitgevoerd voor augustus 2016.”

==Externe links==
*[http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Koepelkerk_(Leeuwarden) Meer afbeeldingen op Wikimedia]

== Afbeeldingen ==
====Exterieur====

<Gallery>
Afbeelding:Leeuwarden Koepelkerk.jpg
Afbeelding:0801friesland0160.jpg
Afbeelding:09214 Leeuwarden PKN. Gereformeerd Koepelkerk 1923 Vredeman de Vriesstraat 24a Fr. opname 22-05-2005 foto. Herman Wesselink Amsterdam..JPG|opname 22-05-2005  © HW.
Afbeelding:Leeuwarden Koepelkerk RD.jpg
Bestand:Leeuwarden Koepelkerk 018.jpg ‎
</Gallery>

====Interieur====
<gallery>
Afbeelding:Leeuwarden Koepelkerk 1925 V&vK.jpg|Orgel van Valckx & Van Kouteren & Co. (Rotterdam) uit 1926, dat tot 1976 hier dienst deed.
Afbeelding:Leeuwarden Koepelkerk Valckx & vK 1926.jpg|Orgel van Valckx & Van Kouteren & Co. (Rotterdam) uit 1926, dat tot 1976 hier dienst deed.
Afbeelding:Leeuwarden Koepelkerk 1977.jpg|Vermeulen-orgel (1935) in orgelkas uit 1977
Afbeelding:09214 Leeuwarden PKN. vm.Geref.Koepelkerk 1923 V.de Vriesstraat 24 Fr. opname 09-03-2008 foto. Job van Nes. Zaandam (7).jpg|opname 09-03-2008 © JvN
Afbeelding:09214 Leeuwarden PKN. vm.Geref.Koepelkerk 1923 V.de Vriesstraat 24 Fr. opname 09-03-2008 foto. Job van Nes. Zaandam (8).jpg|opname 09-03-2008 © JvN
Afbeelding:09214 Leeuwarden PKN. vm.Geref.Koepelkerk 1923 V.de Vriesstraat 24 Fr. opname 09-03-2008 foto. Job van Nes. Zaandam (3).jpg|opname 09-03-2008 © JvN
Afbeelding:09214 Leeuwarden PKN. vm.Geref.Koepelkerk 1923 V.de Vriesstraat 24 Fr. opname 09-03-2008 foto. Job van Nes. Zaandam (2).jpg|opname 09-03-2008 © JvN
Afbeelding:09214 Leeuwarden PKN. vm.Geref.Koepelkerk 1923 V.de Vriesstraat 24 Fr. opname 09-03-2008 foto. Job van Nes. Zaandam.jpg|opname 09-03-2008 © JvN
Afbeelding:09214 Leeuwarden PKN. vm.Geref.Koepelkerk 1923 V.de Vriesstraat 24 Fr. opname 09-03-2008 foto. Job van Nes. Zaandam (4).jpg|opname 09-03-2008 © JvN
Afbeelding:09214 Leeuwarden PKN. vm.Geref.Koepelkerk 1923 V.de Vriesstraat 24 Fr. opname 09-03-2008 foto. Job van Nes. Zaandam (6).jpg|opname 09-03-2008 © JvN
Afbeelding:09214 Leeuwarden PKN. vm.Geref.Koepelkerk 1923 V.de Vriesstraat 24 Fr. opname 09-03-2008 foto. Job van Nes. Zaandam (9).jpg|opname 09-03-2008 © JvN
Afbeelding:09214 Leeuwarden PKN. vm.Geref.Koepelkerk 1923 V.de Vriesstraat 24 Fr. opname 09-03-2008 foto. Job van Nes. Zaandam (11).jpg|opname 09-03-2008 © JvN
Afbeelding:09214 Leeuwarden PKN. vm.Geref.Koepelkerk 1923 V.de Vriesstraat 24 Fr. opname 09-03-2008 foto. Job van Nes. Zaandam (13).jpg|opname 09-03-2008 © JvN
Afbeelding:09214 Leeuwarden PKN. vm.Geref.Koepelkerk 1923 V.de Vriesstraat 24 Fr. opname 09-03-2008 foto. Job van Nes. Zaandam (17).jpg|opname 09-03-2008 © JvN
Afbeelding:09214 Leeuwarden PKN. vm.Geref.Koepelkerk 1923 V.de Vriesstraat 24 Fr. opname 09-03-2008 foto. Job van Nes. Zaandam (18).jpg|opname 09-03-2008 © JvN
Afbeelding:09214 Leeuwarden PKN. vm.Geref.Koepelkerk 1923 V.de Vriesstraat 24 Fr. opname 09-03-2008 foto. Job van Nes. Zaandam (15).jpg|opname 09-03-2008 © JvN
Afbeelding:09214 Leeuwarden PKN. vm.Geref.Koepelkerk 1923 V.de Vriesstraat 24 Fr. opname 09-03-2008 foto. Job van Nes. Zaandam (16).jpg|opname 09-03-2008 © JvN
Afbeelding:09214 Leeuwarden PKN. vm.Geref.Koepelkerk 1923 V.de Vriesstraat 24 Fr. opname 09-03-2008 foto. Job van Nes. Zaandam (19).jpg|opname 09-03-2008 © JvN
Afbeelding:09214 Leeuwarden PKN. vm.Geref.Koepelkerk 1923 V.de Vriesstraat 24 Fr. opname 09-03-2008 foto. Job van Nes. Zaandam (5).jpg|opname 09-03-2008 © JvN
Bestand:Leeuwarden Koepelkerk 002.jpg
Bestand:Leeuwarden Koepelkerk 003.jpg
Bestand:Leeuwarden Koepelkerk 010.jpg 
Bestand:Leeuwarden Koepelkerk 011.jpg
Bestand:Leeuwarden Koepelkerk 012.jpg
Bestand:Leeuwarden Koepelkerk 016.jpg
Bestand:Leeuwarden Koepelkerk 017.jpg 
</gallery>