Brontekst bekijken van Lochem, Markt 4 - Grote of St. Gudulakerk

[[Categorie:Object]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:Rijksmonument]]
[[Categorie:PKN]]
[[Categorie:Lochem]]
[[Categorie:Gemeente Lochem]]
[[Categorie:Provincie Gelderland]]
[[Categorie:SOGK]]


{{#display_map:52.16155,6.41596|type=hybrid}}

{|
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Naam kerk:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Grote of St. Gudulakerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Genootschap:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | (PKN) Protestantse Kerk in Nederland
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Gelderland
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Lochem
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Lochem
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Markt 4
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Postcode:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 7241AA
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Jaar ingebruikname:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 15e
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Architect:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Huidige bestemming:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Sonneveld-index:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 11793
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument status:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Rijksmonument {{Rijksmonument|25920}}
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Bouwjaar:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | ca. 1400
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Type:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Functie:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Religieus
|}


==Geschiedenis==
Grote historische stadskerk met hoge toren.
De Grote of Sint-Gudulakerk is een protestantse kerk in de Nederlandse plaats Lochem. De kerk is gelegen aan de Kerkstraat, in het centrum van de stad. De kerk werd in de 12e eeuw gebouwd als een rooms-katholieke kerk. De kerk is vernoemd naar Sint-Gudule ({{Wikipedia|Goedele_van_Brussel}}), een heilige uit de 7e eeuw.  De kerk is een hallenkerk met een koor en een westtoren. De kerk is gebouwd in baksteen en heeft een gotische stijl. De kerk heeft een aantal bijzondere kunstwerken, waaronder een orgel uit de 18e eeuw, een preekstoel uit de 17e eeuw en een doopvont uit de 16e eeuw.
==Orgels==
====Van Leeuwen====
In 1933 bouwde Gerrit van Leeuwen een orgel voor de Grote Kerk te Lochem. Bij de bouw nam hij veel materiaal over uit het oude orgel van de kerk. Het instrument is hierna in 1951 door Willem van Leeuwen gerestaureerd. In 1977 werd het afgebroken en vervangen.
====Flentrop====
Hierna werd een orgel uit de achttiende eeuw geplaatst. Om de tijd tussen de sloop en de ingebruikname te overbruggen, leende de firma Flentrop een positief aan de kerk. In 1978 werd deze overgebracht naar de Hervormde Kerk in IJzendoorn. In 2011 werd het orgel verkocht aan Hugo van Veen, die het overbracht naar de Ursulinenkapelle, Elzenhof 139 in Tilburg. Deze kapel is eigendom van Mark Hasperhoven en wordt onder andere voor concerten gebruikt.
Dat orgel werd in 2017 verkocht aan de parochie van Hergenrath, in België. Het werd in de Sankt Martinuskirche door Deserranno geïnstalleerd. Op 11 maart 2018 werd het instrument ingewijd.
====Gilman====
Het huidige orgel boven de entree is in 1758 gebouwd door de gebroeders Gilman uit Aken, oorspronkelijk voor de Dominicanerkerk in Alkmaar. In 1897 werd het geplaatst in de Gereformeerde Kerk, Torenlaan, Hilversum. Sinds 1977 bevindt het zich in de Grote of St. Gudulakerk. Het is een Rijksmonument. 
* Bron: brochure 'In de St-Gudulakerk in Lochem is veel te zien en te ontdekken; een rondleiding', Stichting Gelderse Kerken, 5e druk 2023
* [http://www.orgbase.nl/scripts/ogb.exe?database=ob2&%250=1001036&LGE=EN&LIJST=lang Orgeldatabase]

==Monumentomschrijving Rijksdienst==
Ned. Herv. KERK (St. Gudula). Grotendeels bakstenen hallenkerk van drie beuken, ontstaan door verbouwing van een kruisbasiliek. Hoge, westelijke toren; aansluitend aan het vroegere dwarsschip, dat uitwendig niet meer als zodanig spreekt, een koortravee met driezijdige sluiting en noordelijke nevenkoor, eveneens driezijdig gesloten. De twee westelijke schippijlers zijn laat-romaans, het overige waarschijnlijk ca. 1400, verbouwd XVd. Toren omstreeks 1478. Zeer uiteenlopende vormen van pijlers en zuilen. Kruisribgewelven, met uitzondering van de noordelijke travee van het v.m. dwarspand en het nevenkoor, die stergewelven dragen. Toren gerestaureerd 1903 en andermaal ca. 1960, waarbij een balustrade en nieuwe spits werden aangebracht. Inventaris; preekstoel, 1688; eiken doophek en banken, XVIIc; grafzerken XVI-XVIII. In de kerk is de aanzet van een 17de eeuwse klokkegietvorm bewaard gebleven. Kennelijk is toen in de kerk zelf een klok gegoten, waarschijnlijk de Wegewaert-klok uit 1622. Klokkenstoel met gelui van vier klokken, waarvan een van H. Wegewaert, 1622, 137 cm. en drie van G. Schimmel, 1687, respectievelijk diam. 129 cm., 108 cm. en 54 cm. Trommelspeelwerk van Eijsbouts, 1903. Op de steunbeer, links van de zuid-ingang van de kerk, is een houten zonnewijzer geplaatst. Tijdens de restauratie van de kerk is de zonnewijzer in 1977 vernieuwd. a. Het Hoofdorgel is van oorsprong een eenklaviers orgel, in 1758 gemaakt door J.T. Gilman voor de R.K. kerk "In de Baene" te Alkmaar. Na overplaatsing naar een Geref. Kerk te Hilversum is het orgel in 1980 aangekocht door Lochem. Het in de 19e eeuw gebouwde Onderpositief bleef bij de restauratie van 1978 gehandhaafd. Tevens werd het orgel uitgebreid met een vrij Pedaal. b. Het koororgel is een eenklaviers orgel, in 1807 gemaakt door G.H. Quellhorst voor de Hervormde Kerk te Heemse. In 1981 gerestaureerd en overgeplaatst naar Lochem.

==In de media==
* Uit '''De Stentor''' d.d. 30 januari 2015
De Grote of Gudulakerk in Lochem wordt in een stichting ondergebracht. Dat heeft de kerkenraad van de protestantse gemeente Lochem besloten. De gemeente bekijkt nog of het een nieuwe of bestaande stichting wordt.

== Externe link ==
* [http://www.pknlochem.nl Website kerkelijke gemeente]
* {{Wikipedia2|Grote_of_Sint-Gudulakerk}}
* [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Grote_of_Sint-Gudulakerk_(Lochem) Meer afbeeldingen op Wikimedia]

==Afbeeldingen==
====Exterieur====
<gallery>
Bestand:Lochem, Markt 2 - St. Gudula RCE 1898.jpg|Bron:RCE (1898)
Kerklochem7862.jpg | Ansichtkaart 1948 - WG
Kerklochem856.jpg | Ansichtkaart 1950 - WG
Kerklochem717.jpg | Ansichtkaart 1953 - WG
Kerklochem716.jpg | Ansichtkaart 1955 - WG
Kerklochem880.jpg | Ansichtkaart 1958 - WG
Bestand:1-Lochem NH kerk.jpg|ansichtkaart
Kerklochem9643.jpg | Ansichtkaart 1971 - WG
Kerklochem6452.jpg | Ansichtkaart 1974 - WG
Kerklochem6180.jpg | Ansichtkaart 1975 - WG
Afbeelding:Lochem NH Gudulakerk foto Jos-Pe.jpg|ansichtkaart 1978
Afbeelding:Lochem Gudulakerk-1.JPG |Foto: A.E. van Kooten, Ermelo
Afbeelding:Lochem Gudulakerk-2.JPG |Foto: A.E. van Kooten, Ermelo
Afbeelding:Lochem Gudulakerk-5.JPG|Foto: A.E. van Kooten, Ermelo
Afbeelding:Lochem Gudulakerk-6.JPG|Foto: A.E. van Kooten, Ermelo
Afbeelding:Lochem Gudulakerk.JPG|Foto: A.E. van Kooten, Ermelo

<!Bestand:Lochem, Markt 2 - St. Gudula -AntonvD-2005-001.jpg |Foto:Anton van Daal (2005)
Bestand:Lochem, Markt 2 - St. Gudula -AntonvD-2005-002.jpg |Foto:Anton van Daal (2005)
Bestand:Lochem, Markt 2 - St. Gudula -AntonvD-2005-003.jpg |Foto:Anton van Daal (2005)
Bestand:Lochem, Markt 2 - St. Gudula -AntonvD-2005-004.jpg |Foto:Anton van Daal (2005)
Bestand:Lochem, Markt 2 - St. Gudula -AntonvD-2005-005.jpg |Foto:Anton van Daal (2005)
Bestand:Lochem, Markt 2 - St. Gudula -AntonvD-2005-006.jpg |Foto:Anton van Daal (2005)
Bestand:Lochem, Markt 2 - St. Gudula -AntonvD-2005-007.jpg |Foto:Anton van Daal (2005)
Bestand:Lochem, Markt 2 - St. Gudula -AntonvD-2005-008.jpg |Foto:Anton van Daal (2005)
Bestand:Lochem, Markt 2 - St. Gudula -AntonvD-2005-009.jpg  |Foto:Anton van Daal (2005) 
Bestand:Lochem, Markt 2 - St. Gudula -AntonvD-2005-010.jpg |Foto:Anton van Daal (2005)
Bestand:Lochem Grote kerk Hfd 011.jpg | juni 2013  
</gallery>

====Interieur====
<Gallery>
Bestand:Lochem Grote kerk Hfd 007.jpg
Bestand:Lochem Grote kerk Hfd 005.jpg
Bestand:Lochem Grote kerk Hfd 003.jpg
Bestand:Lochem Grote kerk Hfd 002.jpg
Bestand:Lochem Grote kerk Hfd 009.jpg 
Bestand:Lochem Grote kerk Hfd 010.jpg
Bestand:Lochem Grote kerk kr 003.jpg 
Bestand:Lochem Grote kerk kr 002.jpg
Bestand:Lochem Grote kerk kr 001.jpg
Bestand:Lochem Grote kerk kr 004.jpg
Bestand:2-Lochem NH kerk kansel.jpg|ansichtkaart
Bestand:3-Lochem nh kerk int.jpg|ansichtkaart
Afbeelding:Lochem Herv Kerk JD Nolting 1807.jpg
Afbeelding:Lochem Grote Kerk orgel.jpg
Afbeelding:Lochem St Gudulakerk Gilmann 1758.jpg
Afbeelding:Orantelochem.jpg
Afbeelding:Lochem Gudulakerk-3.JPG|Foto: A.E. van Kooten, Ermelo
Afbeelding:Lochem Gudulakerk-4.JPG|Foto: A.E. van Kooten, Ermelo
</Gallery>