Brontekst bekijken van Marssum, Buorren 20 - Sint-Pontianuskerk

[[Categorie:Object]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:Rijksmonument]]
[[Categorie:PKNH]]
[[Categorie:NH kerkh]]
[[Categorie:Marssum]]
[[Categorie:Gemeente Waadhoeke]]
[[Categorie:Provincie Friesland]]


{{#display_map:53.21074,5.72791|type=hybrid}}

{| 
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Naam kerk:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | St. Pontianus
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Genootschap:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | PKN Protestantse gemeente Beetgum - Beetgumermolen - Engelum - Marssum I.W.
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Friesland
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Waadhoeke
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Marssum
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Buorren 20
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Postcode:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Inventarisatienummer:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 09313
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Jaar ingebruikname:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 12e
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Architect:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument status:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Rijksmonument {{Rijksmonument|28622}}
|}

==Geschiedenis==
Toren 15e eeuw.

==Monumentomschrijving Rijksdienst==
HERV. KERK, op omheind kerkhof gelegen. Dorpskerk bestaande uit een deels nog romaanse noordmuur uit tufsteen opgetrokken, in de 17e of 18e eeuw van een nieuwe koorsluiting voorzien; ook de ongelede toren kan uit de 13e eeuw stammen. Fraai gaaf interieur bestaande uit een preekstoel met achterschot en klankbord, doophek met knopversiering, doopbekken. Omgaande betimmering van panelen met gebombeerde lijst, drie rijk gebeeldhouwde overhuifde herenbanken, ten westen van de preekstoel alle banken met knopversiering, alles 17e eeuw, orgel met Hoofdwerk en Rugwerk, in 1804 door A. van Gruisen gebouwd, met rugpositief waaronder sluitwand in vervolg op de lambrizering. Drie rode Bremerstenen zerken en vele hardstenen gebeeldhouwde zerken (16e-18e eeuw) waaronder grote uit 1610 gemerkt H.P. en G.C. Popta-zerken uit de v.m. Galileikerk te Leeuwarden. Klokkenstoel met twee klokken, waarvan één van anonieme gieter uit 1472, diam. 100 cm. en één van H. Falck, 1618, diam. 108 cm. Mechanisch smeedijzeren torenuurwerk, ca. 1580.

== Gebouwomschrijving SKKN ==
Marssum (de vroegere spelling is soms 'Marsum') ligt vier kilometer ten westen van Leeuwarden. De Hervormde Kerk van Marssum dateert van omstreeks 1200 en is opgetrokken van uit Duitsland aangevoerde tufsteen, kloostermoppen en, na de Reformatie toegepast, zg. Friese geeltjes. In de noordmuur zijn enkele resten uit 1200 bewaard gebleven, zoals de twee dichtgemetselde Romaanse vensters en een spaarveld, een rondbogige randversiering. Hieraan is waarschijnlijk de oorspronkelijke hoogte van de kerk af te lezen. Dat was een sober ingericht kerkje met een gesloten karakter en kleine hooggeplaatste ramen.
In de vijftiende eeuw werden in de zuidmuur twee spitsboogramen aangebracht. De huidige houten roedeverdeling is van omstreeks 1800. Het geheel uit gele baksteen opgetrokken koor is van omstreeks 1770. De toren is dertiende-eeuws en is aan de zuid- en westzijde met gele klinkers bekleed, doch was oorspronkelijk uit kloostermoppen opgetrokken. De toren had tot 1848 een zadeldak (deze mededeling is incorrect, gezien het hiernavolgende). De koperen wijzerplaten dateren uit 1646 toen de klokkenstoel vernieuwd werd. Op de eerste zolder bevindt zich een smeedijzeren uurwerk uit omstreeks 1500.
:In 1846 werd de kerk als volgt omschreven: '[De] hooggelegen kerk is een net gebouw, dat in het midden der zeventiende eeuw aanzienlijk hersteld is; het verwulf is gemaakt in 1724 en het orgel, geschonken door Jonkheer Pieter van Jongestal, is ingewijd op 16 Februarij 1804. De stompe toren, waarop een ronde koepel, heeft twee klokken, beide gegoten in het jaar 1618.'
Het interieur bevindt zich grotendeels in de staat van eind zeventiende, begin achttiende eeuw. De eiken betimmering is in 1664 aangebracht. 
De jongste restauratie vond in 2000/2001 plaats en had ten doel het houtwerk van houtworm te verlossen. Tevens werden de meeste ramen en kozijnen in het koor en de zuidwand vervangen. De kosten werden voor de helft betaald door Monumentenzorg, de rest kwam van particuliere zijde.
====Entourage====
De kerk staat midden in het dorp op het kerkhof, dat omringd is door een rij linden. Het dorp ligt op een terp, de kerk ligt op het hoogste punt van deze terp, ongeveer 7,5 meter boven NAP. De linden onttrekken de kerk grotendeels aan het gezicht. Vlakbij staat het bekende Popta-slot. De kerk is eigendom van de kerkelijke gemeente, de toren is van de Stichting tot behoud van monumenten in de gemeente Menaldumadeel.

==Externe links==
*[http://nl.wikipedia.org/wiki/Sint-Pontianuskerk_(Marssum) De kerk op Wikipedia]
*[http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Sint-Pontianuskerk_(Marssum) Meer afbeeldingen op Wikimedia]

==Afbeeldingen==
====Exterieur====
<gallery>
Bestand:Exterieur koor - Marssum - 20151313 - RCE.jpg|Bron:Wikimedia/RCE (1908)
Bestand:Kerkmarsum3307.jpg | Ansichtkaart 1936 - WG
Afbeelding:Marssum.N.H.Kerk.jpg|kopie oude ansichtkaart
Afbeelding:Marssum - NH kerk.jpg|ansichtkaart
Bestand:Exterieur toren en schip zuidzijde - Marssum - 20151338 - RCE.jpg|Bron:Wikimedia/RCE (1966)
Bestand:En toren - Marssum - 20151309 - RCE.jpg|Bron:Wikimedia/RCE (1966)

Bestand:Exterieur noord-oost zijde - Marssum - 20151331 - RCE.jpg|Bron:Wikimedia/RCE (1981)
Bestand:Koorzijde - Marssum - 20151310 - RCE.jpg|Bron:Wikimedia/RCE (1981)
Afbeelding:Marssum - NH kerk-1.jpg|ansichtkaart
Afbeelding:Marssum - nh kerk.jpg|ansichtkaart
Afbeelding:09313 Marssum PKN. Hervormd St. Pontianus 12e toren 15e Buorren 20 Fr. opname Juli 2009 foto. Jelle Visser Dokkum (9).jpg|opname Juli 2009  foto, Jelle Visser Dokkum.
Afbeelding:Marssum HV 011.jpg‎ 
Afbeelding:Marssum PKN Hervormd Pontianuskerk.jpg|kopie ansichtkaart
Kerkmarssum9821.jpg | foto 1987 - WG
Kerkmarssum9819.jpg | foto 1997 - WG
</gallery>
====Interieur====
<gallery>
Bestand:Interieur - Marssum - 20151314 - RCE.jpg|Bron:Wikimedia/RCE (1908)
Bestand:Interieur - Marssum - 20151307 - RCE.jpg|Bron:Wikimedia/RCE (1965)
Bestand:Interieur - Marssum - 20151308 - RCE.jpg|Bron:Wikimedia/RCE (1965)
Bestand:Inwendig vanuit het westen en vanuit het oosten - Marssum - 20151303 - RCE.jpg|Bron:Wikimedia/RCE (1965)
Afbeelding:Marssum - nh kerk - interieur2.jpg|ansichtkaart
Bestand:Interieur, overzicht gezien in de richting van het koor - Marssum - 20428329 - RCE.jpg|Bron:Wikimedia/RCE (2009)
Bestand:Interieur, overzicht gezien vanuit het koor - Marssum - 20428328 - RCE.jpg|Bron:Wikimedia/RCE (2009)
Bestand:Interieur, overzicht van de brede herenbank tegen de noordmuur - Marssum - 20428333 - RCE.jpg|Bron:Wikimedia/RCE (2009)

Afbeelding:09313 Marssum PKN. Hervormd St. Pontianus 12e toren 15e Buorren 20 Fr. opname Juli 2009 foto. Jelle Visser Dokkum (1).jpg|opname Juli 2009  foto, Jelle Visser Dokkum.
Afbeelding:09313 Marssum PKN. Hervormd St. Pontianus 12e toren 15e Buorren 20 Fr. opname Juli 2009 foto. Jelle Visser Dokkum (2).jpg|opname Juli 2009  foto, Jelle Visser Dokkum.
Afbeelding:09313 Marssum PKN. Hervormd St. Pontianus 12e toren 15e Buorren 20 Fr. opname Juli 2009 foto. Jelle Visser Dokkum (3).jpg|opname Juli 2009  foto, Jelle Visser Dokkum.
Afbeelding:09313 Marssum PKN. Hervormd St. Pontianus 12e toren 15e Buorren 20 Fr. opname Juli 2009 foto. Jelle Visser Dokkum (4).jpg|opname Juli 2009  foto, Jelle Visser Dokkum.
Afbeelding:09313 Marssum PKN. Hervormd St. Pontianus 12e toren 15e Buorren 20 Fr. opname Juli 2009 foto. Jelle Visser Dokkum (5).jpg|opname Juli 2009  foto, Jelle Visser Dokkum.
Afbeelding:09313 Marssum PKN. Hervormd St. Pontianus 12e toren 15e Buorren 20 Fr. opname Juli 2009 foto. Jelle Visser Dokkum (6).jpg|opname Juli 2009  foto, Jelle Visser Dokkum.
Afbeelding:09313 Marssum PKN. Hervormd St. Pontianus 12e toren 15e Buorren 20 Fr. opname Juli 2009 foto. Jelle Visser Dokkum (7).jpg|opname Juli 2009  foto, Jelle Visser Dokkum.
Afbeelding:09313 Marssum PKN. Hervormd St. Pontianus 12e toren 15e Buorren 20 Fr. opname Juli 2009 foto. Jelle Visser Dokkum (8).jpg|opname Juli 2009  foto, Jelle Visser Dokkum.
Bestand:Marssum Herv 001.jpg | 1804 door A. van Gruisen 
Bestand:Marssum Herv 002.jpg
Bestand:Marssum Herv 003.jpg 
Bestand:Marssum Herv 004.jpg
Bestand:Marssum Herv 005.jpg
Bestand:Marssum Herv 007.jpg 
Bestand:Marssum Herv 008.jpg
Bestand:Marssum Herv 009.jpg
Bestand:Marssum Herv 010.jpg 
<!Bestand:Marssum HV 001.jpg dubbel
<!Bestand:Marssum HV 002.jpg dubbel
<!Bestand:Marssum HV 003.jpg dubbel
<!Bestand:Marssum HV 004.jpg dubbel
Bestand:Marssum HV 006.jpg
Bestand:Marssum HV 009.jpg

</gallery>