Brontekst bekijken van Ried, Kerkpad 1 - Walburgakerk

[[Categorie:Object]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:Rijksmonument]]
[[Categorie:PKNH]]
[[Categorie:NH kerkh]]
[[Categorie:Ried]]
[[Categorie:Gemeente Waadhoeke]]
[[Categorie:Provincie Friesland]]


{{#display_map:8811HE Kerkpad 1 Ried, Nederland|type=hybrid}}

{| 
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Naam kerk:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Walburgakerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Genootschap:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | PKN Hervormde gemeente Ried C.A.
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Friesland
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Waadhoeke
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Ried
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Kerkpad 1
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Postcode:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 8811HE
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Inventarisatienummer:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 09498
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Jaar ingebruikname:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 1653
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Architect:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | hervormde kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument status:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Rijksmonument {{Rijksmonument|15865}}
|}


==Geschiedenis==

Ried (Rhede) grenst in het oosten aan het oude klooster Anjum, behorende tot Menaldumadeel. Oudtijds lagen hier adellijke staten zoals Anema, ten noordoosten van het dorp, nog aan de grachten en hoving kenbaar, Oud-Andla, ten zuidwesten waarvan het slot in 1433 afgebroken was, en Nieuw-Andla.
 
Na de Hervorming maakte Ried een afzonderlijke gemeente uit, welke als eerste predikant had Godefridus Johannes, die hier in 1600 kwam en in 1613 overleed. In het jaar 1725, toen Egbertus Johannis Wiardi er predikant was, is de halve bediening van Boer, welke tot dan toe tot Dongjum behoorde, aan Ried opgedragen; in 1758 werd Boer geheel met Ried gecombineerd. Onder de vroeger alhier gestaan hebbende predikanten verdient melding Vitus Ringers, die in 1682 kwam en op 23 februari 1723 overleed. Hij heeft naam gemaakt als dichter van Stichtelijk Sang-Prieel, of 't Hooglied Salomons en andere Heilige Gesangen en Psalmen, te Franeker in 1686 gedrukt. Grietje Reneman, zijn weduwe, legateerde in 1728 200 guldens om daarvoor zilveren avondmaalsgerei aan te schaffen, waarop de wapens van haarzelf en haar man moesten worden aangebracht. Tot op heden zijn die in gebruik.
De huidige bakstenen kerk van Ried bestaat uit een toren en een eenbeukig schip en heeft een driezijdig gesloten koor. De eerste kerk op deze plaats is van rondom 1300. In 1653 werd het muurwerk van de kerk vernieuwd. Alleen de zuidmuur van het schip heeft ramen, de noordmuur is geheel gesloten, wat wijst op een bouwtijd voor 1653. In 1871 werd het witte pleisterwerk op de buitenmuren van het schip aangebracht, terwijl toen tevens de oude raamkozijnen vervangen werden door ijzeren. Van de huidige toren werd de eerste steen gelegd in 1625 ter vervanging van de vorige toren, die van ouderdom ingestort was. Op een pentekening uit 1792 heeft de toren nog een zadeldak, doch dat is bij een verbouwing in de negentiende eeuw vervangen door de huidige spits. Van der Aa beschrijft de kerk in 1847 als volgt: 'Nadat de toren door ouderdom ingestort was, is de tegenwoordige in 1614 gebouwd. Hij was eerst stomp, doch werd, in het begin dezer eeuw, met een spitsje voorzien. De kerk is in 1653 gebouwd. Het oude orgel is, in het jaar 1829, door een nieuw, fraai en welluidend orgel vervangen, gemaakt door de Heeren L. en J. van Dam, Orgelmakers te Leeuwarden.'
In de jaren 1925-1926 werd de toren geheel ommetseld. De laatste restauratie van de toren en het schip vond plaats in de jaren 1978 tot 1981.
De kansel staat in het koor tegen de oostwand. De banken in het schip staan aan weerszijde van het gangpad op houten vlonders. Hieronder en slechts gedeeltelijk zichtbaar ligt als betegeling van het gangpad een nogal ad hoc verzameling grafstenen. Waarschijnlijk zijn die uit deze kerk afkomstig, maar thans is alle verband tussen de stenen en hun oorspronkelijke plaats en functie verloren. Deze stenen zijn niet geinventariseerd.  
De kerkelijke gemeente van Ried omvat thans acht dorpen in de omgeving. Vier kerkgebouwen zijn nog eigendom van de kerkelijke gemeente (Ried, Dongjum, Schingen en Slappeterp), terwijl de kerken te Zweins, Peins, Schalsum en Boer zijn overgedragen aan de stichting Oude Friese Kerken. (Bron:SKKN). 
 

====Biotoop====

De kerk staat oost-west op een terp, midden in het dorp. Dat dorp is overigens niet meer dan een met enkele huizen, een school en een caf� gestoffeerd kruispunt van twee boerenwegen. Om het kerkhof dat om de kerk ligt, loopt een met bomen afgezet voetpad.

==Monumentomschrijving Rijksdienst==
Herv.Kerk op verhoogd kerkhof. Eenvoudig in 1653 herbouwd en later bepleisterd kerkgebouw bij toren uit 1625 door Mr Abe Ede blijkens stichtingssteen. In het muurwerk nog vier stenen betreffende de torenbouw en twee betreffende de kerkbouw benevens een vermeldend het aanbrengen van ijzeren ramen en andere onderhoudswerken in 1871. In de kerk rijk gesneden preekstoel met trap, achterschot en klankbord. Eenklaviers orgel in 1829 gemaakt door L.J. en J. van Dam in een kas van ca 1700. Klokkestoel met gelui van twee klokken, waarvan één van H. Falck, 1634, diam. 106 cm. en een moderne.
==Orgel==
Jan Franssen, orgelmaker te Zweins, leverde in 1711-1713 een nieuw orgel voor de Hervormde Kerk te Ried. Het orgel is in 1829 door Van Dam gerestaureerd. De windlade stamt waarschijnlijk ook van hen. Het orgel heeft een lege tweevoets rugwerkkas.
==Externe links==
*[http://nl.wikipedia.org/wiki/Kerk_van_Ried De kerk op Wikipedia]
*[http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Kerk,_Ried Meer afbeeldingen op Wikimedia]
==Afbeeldingen==
====Exterieur====
<gallery>
Bestand:Kerkried3403.jpg |Ansichtkaart 1936 - WG
Bestand:Exterieur - Ried - 20186684 - RCE.jpg|Bron:Wikimedia/RCE (1957)
Bestand:Exterieur NOORD OOSTGEVEL - Ried - 20290961 - RCE.jpg|Bron:Wikimedia/RCE (1985)
Bestand:Exterieur ZUID WESTGEVEL - Ried - 20290959 - RCE.jpg|Bron:Wikimedia/RCE (1985)
Bestand:Exterieur ZUIDGEVEL - Ried - 20290960 - RCE.jpg|Bron:Wikimedia/RCE (1985)

Afbeelding:Ried (Fr) NH kerk.jpg|ansichtkaart
Afbeelding:Ried HV 007.jpg
Afbeelding:09498 Ried PKN. Hervormd 1653 toren 1625 Kerkpad 1 Fr. opname 14-05-2007 © Leon Bok (1).jpg|opname 14-05-2007  © Leon Bok
Afbeelding:09498 Ried PKN. Hervormd 1653 toren 1625 Kerkpad 1 Fr. opname 14-05-2007 © Leon Bok (2).jpg|opname 14-05-2007  © Leon Bok
Afbeelding:09498 Ried PKN. Hervormd 1653 toren 1625 Kerkpad 1 Fr. opname 14-05-2007 © Leon Bok (3).jpg|opname 14-05-2007  © Leon Bok
Afbeelding:09498 Ried PKN. Hervormd 1653 toren 1625 Kerkpad 1 Fr. opname 14-05-2007 © Leon Bok (4).jpg|opname 14-05-2007  © Leon Bok
Afbeelding:09498 Ried PKN. Hervormd 1653 toren 1625 Kerkpad 1 Fr. opname 14-05-2007 © Leon Bok (5).jpg|opname 14-05-2007  © Leon Bok
Afbeelding:09498 Ried PKN. Hervormd 1653 toren 1625 Kerkpad 1 Fr. opname 14-05-2007 © Leon Bok (6).jpg|opname 14-05-2007  © Leon Bok
</gallery>
====Interieur====
<gallery>

Bestand:Inwendig naar het oosten en naar het westen - Ried - 20186686 - RCE.jpg|Bron:Wikimedia/RCE (1946)
Bestand:Inwendig naar het oosten en naar het westen - Ried - 20186685 - RCE.jpg|Bron:Wikimedia/RCE (1946)

Bestand:INTERIEUR, NAAR HET OOSTEN - Ried - 20290963 - RCE.jpg|Bron:Wikimedia/RCE (1985)
Bestand:INTERIEUR, NAAR HET WESTEN - Ried - 20290962 - RCE.jpg|Bron:Wikimedia/RCE (1985)
Bestand:INTERIEUR, PREEKSTOEL - Ried - 20290964 - RCE.jpg|Bron:Wikimedia/RCE (1985)

Afbeelding:Ried HV 003.jpg‎ 
Afbeelding:Ried HV 005.jpg‎
Afbeelding:Ried HV 006.jpg‎
</gallery>