Roermond, Grote Kerkstraat 29 - Sint-Christoffelkathedraal

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam object:	Sint-Christoffelkathedraal
Genootschap:	Rooms Katholieke Kerk
Provincie:	Limburg
Gemeente:	Roermond
Plaats:	Roermond
Adres:	Grote Kerkstraat 29
Postcode:	6041CR
Sonneveld-index:	13363
Jaar ingebruikname:	1450
Architect:	Alphonse Boosten (1893-1951) (Herstel oorlogsschade)
Huidige bestemming:	Rooms-Katholieke kerk
Monument status:	Rijksmonument 32522

Geschiedenis

Roermond, kathedraal Sint Christoffel; d.d. 10-10-2012 jk

Grote, monumentale historische kerk met beeldbepalende toren, met 85 meter de hoogste kerktoren in Roermond en tevens in Limburg. De toren wordt thans - sinds de naoorlogse wederopbouw - bekroond door een drie meter hoog verguld Christoffelbeeld, de schutspatroon van Roermond.

De huidige St. Christoffelkathedraal is in 1410 gebouwd als parochiekerk. Toen in 1661 de Heilige Geestkerk werd afgebroken - dat was vanaf de oprichting van het bisdom in 1599 de bisschopskerk - werd de St. Christoffelkerk de kathedraal. In 1966 volgde tijdelijke sluiting. De Munsterkerk werd tijdelijk de bisschopskerk. In 1979 ging de kerk weer open en herkreeg haar oude functie. Begin jaren 2000 waren er plannen om van de St. Christoffelkathedraal een centrum voor liturgie en kerkmuziek in Limburg te maken. Er waren grootse plannen voor renovatie. Maar daaraan hing een prijskaartje: 4,5 miljoen euro.

Exterieur en interieur van de kathedraal zijn in de jaren 2000 gerestaureerd. Daarbij zijn allerlei objecten - zoals ze genoemd worden - niet vergeten. Dat betekent dat in de restauratie is meegenomen een groot aantal kunstschatten en voorwerpen, waaronder altaren en het orgel. De restauratie en renovatie moesten in 2009 klaar zijn. Toen bestond het Bisdom Roermond 450 jaar. Najaar 2004 ging de restauratie en renovatie van start. In de eerste fase kregen de elektrische bedrading, de geluidsinstallatie en het schilderwerk aandacht. Ook heeft men de kerk heringericht. Het altaar heeft een andere plaats gekregen en de kerkbanken hebben een hergroepering ondergaan. Het werk vond plaats onder leiding van architect ir. P.A.M. Mertens, in samenwerking met HamersVoorveldtNijssen architecten te Heerlen. Men hoopte het 4,5 miljoen euro kostend project in 2009 gereed te hebben. In de zomermaanden is de kerk dagelijks ’s middags voor bezoek geopend en in de wintermaanden op zaterdagmiddag. Ook is de toren te beklimmen en worden er regelmatig orgelconcerten gegeven. Vanaf 17 januari 2005 was de kathedraal gesloten voor het publiek. Men wilde de eerste fase van de restauratie Kerst 2005 afronden. Tot 2009 zijn dan nog twee restauratiefases gevolgd. Na de restauratie en renovatie van de Sint Christoffelkathedraal is op paaszaterdag 7 april 2007 het bezoekerscentrum bij deze kerk officieel geopend. Ieder kan er terecht voor informatie over deze zes eeuwen oude kerk.

In de Sint Jacobuskapel van de Sint Christoffelkathedraal zijn zondag 25 juli 2004 vier nieuwe gebrandschilderde ramen onthuld en ingezegend. De ramen vertellen het levensverhaal van Sint Jacobus en de pelgrimage die na zijn dood ontstond naar zijn graf in Santiago de Compostella. De Jacobuskapel is al van ouds een rustpunt voor de pelgrims. Ook herbergt de kapel de grootste relikwie die er buiten Spanje van Jacobus nog is: zijn onderarm. De ramen zijn gemaakt door L. Reihs van het atelier Flos te Steyl. Na de restauratie en renovatie van bijna een jaar is op 4 december 2005 de kathedraal weer in gebruik genomen. De jaren daarna zijn gebrandschilderde ramen geplaatst. In de Tweede Wereldoorlog zijn, toen de toren van de Christoffelkathedraal werd opgeblazen, ongeveer alle gebrandschilderde ramen, indertijd gemaakt door glazenier Frans Nicolas, verwoest. Zijn achterkleinzoon Diego Semprun Nicolas heeft vier nieuwe ramen gemaakt voor het Mariakoor. Op 24 april 2011 is het Thomas More-raam onthuld door bisschop Wiertz. Het raam is ontworpen en uitgevoerd door kunstenares Annemiek Punt (1959) uit Ootmarsum en geplaatst in de tegenwoordige doopkapel. In het gebrandschilderde raam heeft de kunstenares stukken versmolten glas verwerkt. De kerk heeft als een cadeautje een door Paus Benedictus XVI gezegende steen uit de Sint Pieter ontvangen. De steen is afkomstig uit de omgeving van het graf van Petrus en zal worden ingemetseld in een nis in een zijbeuk waar een beeld van Petrus staat.

Op termijn hoopt men ook een schatkamer te bouwen en in te richten. En tenslotte is er al heel lang vruchteloos gedacht over een nieuw orgel.

Nieuw Glas-in-loodraam

Foto:Mw. Irene Wilms (2023)

Een achtste en laatste raam naar ontwerp van glaskunstenaar Diego Semprun Nicolas werd op Tweede Paasdag, 10 april 2023, onthuld in de Sint-Christoffelkathedraal in Roermond . Het heeft de Roermondse sacramentsprocessie als thema. Qua kleur, vorm en iconografie sluit het raam aan bij de andere ramen die gemaakt werden door Diego Semprun Nicolas, de kleinzoon van de bekende laskunstenaar Joep Nicolas. Op het dertien meter hoge raam is de sacramenstprocessie afgebeeld die vanuit de Munsterkerk naar de Sint-Christoffelkathedraal trekt. De monstrans uit de Munsterkerk, die gemaakt werd van de sieraden die de Roermondse bevolking kort na de Tweede Wereldoorlog schonk, is ook duidelijk te zien. In en om de processie staan mensen afgebeeld die aan de totstandkoming van de renovatie van de kathedraal hebben bijgedragen. Onder hen zijn de bisschoppen Wiertz en Smeets, de overleden architect Piet Mertens, plebaan-deken Theo Willemssen en het echtpaar Wijnands.

Orgel

De kathedraal van Roermond is herhaaldelijk flink beschadigd. Bij een felle brand in 1892 ging het oude orgel van Le Picard verloren. In de jaren twintig stortte de toren in, maar het orgel bleef behouden. Dit instrument, van de Gebroeders Franssen uit 1896, werd echter verwoest in 1944 toen de terugtrekkende Duitsers de toren opbliezen. In 1956 leverde Verschueren een groot en fraai nieuw instrument. De kas is ontworpen door de architect van Rijksmonumentenzorg, C.J.M. van der Veken. Adviseurs bij de bouw van het orgel waren dr. P.J. de Bruyn, dr. E. Bruning en P. Zeyen. Het orgel is gewijd op 27 april 1957. Het was gebouwd met electropneumatische tractuur en kegelladen. Het instrument heeft al lange tijd last van verstoringen, met name doordat een gedeelte van het pijpwerk in de torenruimte is geplaatst. Plannen uit 2005 een nieuw orgel in de kassen te laten bouwen door de firma Kuhn hebben geen doorgang gevonden. In 2014 is besloten dat de firma Verschueren het orgel zal herbouwen als tweeklaviers orgel. Er wordt in feite een nieuw kleiner orgel gebouwd met bestaand materiaal, dat in zijn geheel in de kassen komt te staan, en niet meer in de toren. Op 7 september 2014 zal het orgel in de huidige vorm voor het laatst bespeeld worden. Het hernieuwde orgel werd op 10 juli 2018 in voor het eerst in een concert gepresenteerd. Het was toen nog niet voltooid, en zal later worden ingezegend. Bij de bespeling op 10 juli gaven Jean-Pierre Steijvers en Hiroko Inoue samen een concert. Op 14 april 2019 is het orgel gewijd. De officiële inspeling werd hierna verzorgd door Jean-Pierre Steijvers en Hiroko Inoue,

(Bron:Orgeldatabase)

Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

jk 10-10-2012

Kathedraal Sint Christoffel. Gotische kruisbasiliek met westtoren, een dwarspand met driezijdige sluitingen en een driebeukig hallenkoor, XV-XVI; tegen de zuidoostelijke sluitingszijde van het dwarspand een uitgebouwde kapel. Inventaris: o.a. renaissance-sacramentsaltaar, 1593; koorbanken, XVI; preekstoel XVIII A; biechtstoelen, XVIII, schilderijen (o.a. een kruisafneming, XVI, in de trant van Jan van Scorel); beelden (o.a. Annatrits, XV, Christoffel); epitaaf van bisschop Angelus d'Ongies door J.P. Baurscheit uit 1705. Kerkhofmuur en twee stel hekpijlers met bekroningen. Klokkenstoel met gelui bestaande uit een klok van Petit & Gebr. Edelbrock, 1894, diam. 192 cm, en vier moderne klokken.

In de media

Uit Nederlandsche Staatscourant, 23 Januari 1819.

ROERMOND den 16 Januarij. Gedurende een allerhevigst onweder, sloeg, hedenmorgen, omtrent vier ure, de bliksem op verscheiden plaatsen in den toren van de Groote Kerk dezer stad; hij slingerde, meer dan 300 voeten, naar omlaag naar de kerk, liep langs eenige vergulde randen van het oxaal en daarbij staande beelden, trof een gedeelte van het orgel, waarin verscheiden looden pijpen zijn gesmolten, en veroorzaakte, in het bovenste gedeelte van den toren, zijnde meer dan 400 voeten hoog, op verscheiden plaatsen, brand.

Uit Reformatorisch Dagblad, 1 augustus 2006.

De Sint-Christoffelkathedraal in Roermond is tot november dagelijks geopend voor het publiek. De Limburgse bisschopskerk kan elke middag tussen 14.00 en 17.00 uur worden bezocht. De toren is elke eerste zaterdag van de maand open voor beklimming.
Vorig jaar (2005) is het interieur van de kathedraal ingrijpend gerenoveerd. Dit jaar krijgt de kerk een aantal nieuwe gebrandschilderde ramen. De zogeheten bisschoppenkapel, achter in de kerk, krijgt een raam met de afbeelding van Sint-Christoffel. De andere vensters worden geplaatst in de ramen van het noordelijk transept, rondom het zeventiende-eeuwse schilderij ”De hemelvaart van Christus” van Thomas Bosschaert. De ramen zijn ontworpen door kunstenaar Huub Kurvers. Begin deze maand werd het ontwerp aangeboden aan bisschop F. Wiertz.

Uit Reformatorisch Dagblad, 13 juli 2010.

De Christoffelkathedraal in Roermond herdenkt in september het feit dat 600 jaar geleden met de bouw van de kerk werd gestart. Ter gelegenheid daarvan verschijnt op 5 september het boek ”Een kathedraal van een kerk”, geschreven door Jac. Wijnands.
In 1410 werd met de bouw van de laatgotische kruiskerk begonnen als parochiekerk ter vervanging van een oudere kerk buiten de stad. Oorspronkelijk werd de kerk gebouwd in de vorm van een Grieks kruis (vier gelijke armen) met daarin een toren. In de loop van de eeuwen is de kerk vele malen uitgebreid totdat ze haar huidige vorm had gekregen: een in hoofdzaak bakstenen gebouw, bestaande uit een vijfbeukig schip met een ingebouwde westtoren, uitspringende dwarsbeuken en een driebeukig hallenkoor.
In de Tweede Wereldoorlog heeft de kerk zwaar te lijden gehad. De toren werd een dag voor de Bevrijding door de Duitsers opgeblazen. Na de oorlog werd de toren in gewijzigde vorm herbouwd. Op 13 april 1992 veroorzaakte een aardbeving bij Roermond (de zwaarste aardbeving ooit in Nederland waargenomen) aanzienlijke schade.
De Sint-Christoffelkerk is sinds 1661 bisschopskerk.

Uit Reformatorisch Dagblad, 28 april 2011.

De Christoffelkerk in Roermond is 350 jaar kathedraal. Zondag 24 april werd bij dat feit stilgestaan in een speciale dienst. Tijdens de viering werd ook een nieuw venster onthuld, dat door een anonieme particulier is geschonken. Het betreft een raam in de tegenwoordige doopkapel van de kathedraal, vervaardigd door glaskunstenares Annemiek Punt (51) uit Ootmarsum, die ook vensters maakte voor de Nieuwe Kerk in Delft en een kerk in Hengelo. Het abstracte raam is geïnspireerd door het leven van Thomas More (1478-1535).
De kathedraal is de zetelkerk van de bisschop van Roermond.
Het was in april 1661 dat het kathedraal kapittel van Roermond overging van de oude en in de 19de eeuw gesloopte Heilige Geestkerk naar de parochiekerk van die stad. Een kapittel dat een rijke geschiedenis heeft. Zeker is dat rond het jaar 1000 in Sint Odiliënberg een kapittel zat. Dit kapittel verhuisde halverwege de 14de eeuw naar de ommuurde stad Roermond, naar die oude Heilige Geestkerk. Omdat er aan die kerk al een kapittel verbonden was, werd bij de oprichting van het bisdom in 1559 díe kerk tot kathedraal verheven. En omdat de Christoffelkerk fraaier en groter was, besloot in de 17e eeuw de toenmalig bisschop om de kathedrale zetel en het kapittel te verplaatsen.

Website Kathedraal Roermond, voorjaar 2016

Opbouwfase orgel kathedraal begonnen

Met het inzegenen van de grootste orgelpijp door bisschop Frans Wiertz is de opbouwfase van het orgel in de kathedraal begonnen. Vrijdag 8 april zegende de bisschop onder grote belangstelling de grootste al gerestaureerde pijp van het orgel in. Deze werd vervolgens naar het oksaal getakeld en op z'n plek gezet. Daarmee is de laatste fase van de restauratie van de Sint-Christoffelkathedraal in Roermond ingezet. De werkzaamheden begonnen ruim tien jaar geleden. Inmiddels is meer dan vijf miljoen euro in de bisschopskerk geïnvesteerd. De restauratie van het majestueuze orgel is de kroon op de werkzaamheden. Het in de jaren vijftig van de vorige eeuw gebouwde orgel werd vanwege de slechte staat waarin het verkeerde, in september 2014 ontmanteld. Sindsdien stond in de kathedraal een lege orgelkast. In deze kast wordt komende maanden een nieuw orgel ingebouwd. In de werkplaats van orgelbouwer Verschueren is de afgelopen maanden hard gewerkt aan het nieuwe orgel. Zo is er een compleet nieuwe speeltafel ontworpen. Ook is er druk geëxperimenteerd met de klank van de pijpen om een zo optimaal mogelijke klankkleur te krijgen van het vernieuwde instrument. In de toren van de kerk is de hele windmachine totaal vernieuwd. Binnen de orgelkast, is het ‘lagerwerk’ vernieuwd, zeg maar het skelet van het orgel, dat geheel van grenenhout is gemaakt. Vakkennis was hierbij van uitermate groot belang, want ongewenste resonanties kunnen de klank van het orgel nadelig beïnvloeden. Bij de bouw van het vorige orgel in de jaren vijftig werd – geheel naar de trend van die tijd - het orgel gebouwd volgens een electro-pneumatisch bespeelsysteem. Inmiddels zijn orgelbouwers hiervan teruggekomen en worden orgels vooral weer gebouwd met een mechanische tractuur. Dit betekent dat de toets op het klavier via een systeem van houten latjes (‘abstracten’) wordt overgebracht naar de ventielen. Daardoor staat de organist als het ware rechtstreeks in contact met de pijpen. Dat geeft een meerwaarde aan het orgelspel omdat de klank nu door de speler enigszins beïnvloed kan worden. Ook is dit systeem zeer direct en onderhoudsvriendelijk. Kleine mankementen kunnen daardoor vrijwel altijd door de organist zelf worden verholpen.

Kosten

Door talrijke giften van particulieren, fondsen en stichtingen is voor de restauratie en vernieuwing inmiddels € 300.000,- binnen. Om de eerste drie fasen af te ronden moet komend jaar nog € 150.000,- bijeen worden gebracht. Met het geld dat nu beschikbaar is, wordt een deel van het totale orgel opgebouwd, zodat een (klein) bespeelbaar orgel beschikbaar is. De stichting hoopt over ruim een jaar de eerste klanken uit dit nieuwe orgel te kunnen laten klinken. Daarna volgt de echte slotfase die moet leiden tot de uitbouw van dit orgel tot een waar concertorgel.

Website Kathedraal Roermond, juni 2017

10 Juli eerste concert op nieuw orgel kathedraal Roermond

De herbouw van het orgel van de Sint-Christoffelkathedraal in Roermond nadert zijn voltooiing. Op dinsdagavond 10 juli wordt het eerste concert op het nieuwe orgel gegeven, vier jaar na de start van de bouw. Dat is veel eerder dan gedacht. Het eerste concert wordt gezamenlijk verzorgd door de Japanse organiste Hiroko Inoue enJean Pierre Steijvers, de vaste organist van de kathedraal. Het belooft een concert te worden dat klinkt als een enorme sympfonie. Op het programma staan werken die grotendeels quatre mains – dat wil zeggen met vier handen en in dit geval zelfs met vier voeten – worden gespeeld. Het gaat om werk van Bach, Merkel, Rachmaninov, Wammes en Liszt. Het concert begint om 20.00 uur. Entree: €10.

Herbouw

De Sint-Christoffelkathedraal is begin jaren 2000 ingrijpend gerenoveerd. Toen was er geen geld om ook het orgel onder handen te nemen. Restauratie van het bestaande orgel uit 1955 was niet mogelijk. Het duurde uiteindelijk tot 14 juli 2014 voordat de firma Verschueren uit Ittervoort de opdracht kreeg om het orgel compleet te herbouwen. Enkele onderdelen van het orgel zijn opnieuw gebruikt en andere zijn volledig vernieuwd. Omdat dit project de financiële draagkracht van de Sint-Christoffelparochie – waartoe de kathedraal behoort – ver oversteeg, werd afgesproken het project in fasen uit te voeren. Elke volgende fase pas zou starten als het benodigde geld beschikbaar was. Al snel bleek dat veel particulieren een steentje wilden bijdragen, vaak met financiële toezeggingen voor meerdere jaren. Ook leverden diverse fondsen en stichtingen een bijdrage. In het voorjaar van 2017 gaf gouverneur Theo Bovens het startsein voor een nieuwe fondswervingsactie door bij de ingang van de kathedraal een enorme orgelpijp te onthullen. Belangstellenden konden vanaf dat moment orgelpijpen per stuk ‘adopteren’. Dat gaf de fondswerving een flinke impuls, die uiteindelijk uitmondde in een buitengewoon royale subsidie van zowel de provincie Limburg alsook de gemeente Roermond. Door de inzet van de firma Verschueren kon dat het orgel vervolgens helemaal worden afgebouwd. Het telt nu 37 registers en ruim 2.200 pijpen. Op dit moment worden de laatste registers van het pedaal geplaatst en de tongwerken in hoofd- en bovenwerk. Bekijk filmpje over de laatste stand van zaken van de bouw : klik hier De herbouw van het orgel heeft in totaal ruim een half miljoen euro gekost. Momenteel is er nog een klein tekort van € 20.000. Dit bedrag is geleend om het orgel nu toch af te bouwen. Belangstellenden die alsnog een orgelpijp willen doneren, zijn van harte uitgenodigd dit te doen en leveren daarmee een bijdrage aan de aflossing van de lening. Meer informatie over het doneren van een orgelpijp : klik hier

Openingsconcert

Het eerste concert op 10 juli is een officieuze opening, want met de officiële inzegening wordt gewacht tot Roermond een nieuwe bisschop heeft. Hiroko Inoue en Jean-Pierre Steijvers spelen delen uit de Orkest Suite nr 3 D Dur BMW 1068 van Bach, delen uit de Sonate d moll für Orgel zu 4 händen und düssen Opus 30 van Merkel,het adagio uit Symfonie nr. 2 e moll Opus 27 van Rachmaninov en verschillende werken van Wammes en Liszt.