Brontekst bekijken van Sint Laurens, Van Cittersstraat 69 - Dorpskerk

[[Categorie:Object]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:PKNH]]
[[Categorie:Sint Laurens]]
[[Categorie:Gemeente Middelburg]]
[[Categorie:Provincie Zeeland]]


{{#display_map:51.52851,3.60309|type=hybrid}}

{| 
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Naam kerk:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Dorpskerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Genootschap:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | PKN Hervormde gemeente Sint Laurens
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Zeeland
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Middelburg
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Sint Laurens
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Van Cittersstraat 69
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Postcode:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 4333KV
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Inventarisatienummer:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 06748
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Jaar ingebruikname:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 1644
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Architect:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument status:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Rijksmonument {{Rijksmonument|29734}}
|}

== Geschiedenis ==

Zaalkerk met dakruiter.

Nadat de kerk van {{wikipedia|Brigdamme}} (kerk bij kasteel) in 1562 afbrandde, werden de inwoners van dat dorp bij de parochie van Sint Laurens gevoegd. Nieuwbouw volgde in 1644. Toen is, overeenkomstig de gereformeerde traditie, een kerk zonder koor neergezet, in de vorm van een zaalkerk.

==Monumentomschrijving Rijksdienst==
Vrij, op een straathoek gelegen bakstenen kerkje, in hoofdvorm daterend uit 1644, met toegangspoortje onder schilddak en op de hekposten zandstenen miniatuur-burchten, een ingangsportaal en een vierkant klokkentorentje op de nok van de kerk. De consistorie tegen de oostgevel dateert volgens het jaartal in de eerst gelegde steen uit 1928. Ten zuidoosten van de kerk ligt een klein kerkhofje.

====Omschrijving====

De kerk bezit een rechthoekige plattegrond ter lengte van vijf traveeën die afwisselend met een spitsboogvenster of blind zijn uitgevoerd en geleed met versneden steunberen. De kerk heeft een schilddak gedekt met leien. In de westgevel, rechts van de ingang is een hardstenen grafsteen ingemetseld van Jacob Verheye van Citters, overleden in 1753. Inwendig bezit de kerk eenvoudig eiken meubilair, een orgel uit het begin van de 19de eeuw (tegen de westmuur, op een balkon), zowel tegen de zuid- als de noordmuur drie rouwborden uit de 17de eeuw, een eiken kansel met trapje, boogpanelen, klankbord en rugstuk uit de 17de eeuw (opgesteld tegen de oostmuur), een gezangenbord (vermoedelijk 18de-eeuws), een koperen doopbekken uit 1842 bevestigd aan de kansel alsmede een zeldzaam topografisch schilderij tegen de zuidwestmuur " 't Ridderlijk Huijs Popkens Burgh Met Synne Leen en alodiale Landen Ao 1702 uyt den velde gemeten", rechtsonder staat "opgetekend door Joannis de Neeff geadmitteerd landmeter". Mechanisch torenuurwerk, Gebr. van Bergen, 1931.

====Waardering====

Op basis van een datering in 1644 beschikt de kerk over oudheidkundige waarde en liggen architectuurhistorische waarden besloten in het type gebouw - een eenvoudige dorpskerk -, in de behouden gebleven hoofdvorm, structuur en bouwmassa terwijl het kerkje door zijn vrije ligging aan het begin van de straat in stedenbouwkundig opzicht een historische markeringsfunctie vervult. De grotendeels uit de bouwtijd daterende inventaris vervolmaakt de documentaire waarde van het kerkgebouw als karakteristiek monument uit de 17de eeuw waarin accenten uit latere perioden de ontwikkelingsgeschiedenis vertegenwoordigen en weerspiegelen.

De uit 1644 daterende Protestantse (voormalige Ned. Hervormde) kerk is in 1952, kort na de Tweede Wereldoorlog, gerestaureerd. Er was nog weinig materiaal, zeker weinig eikenhout. Daarom zijn er grenen banken geplaatst met rode kussens. Dat geheel is nu wel versleten. Er zijn plannen de kerk geheel te gaan restaureren. Dan zullen stoelen worden geplaatst waardoor het gebouw flexibeler gebruikt kan worden. Een groot probleem vormen de oude hand-gevormde plavuizen. Er zijn er te kort. Maar waar vind je aanvullende plavuizen van hetzelfde soort?
 
== Orgel ==
Het pijporgel staat op de galerij boven de ingang. Zie ook : 
Website http://www.orgelsinzeeland.nl 

====Historische gegevens==== 
De bouwer van orgelkas en binnenwerk is A.S.J. Dekker in 1906. Het orgel heeft vroeger op de hogere galerij boven de ingang gestaan.

Daarna :
* 1910: Kleine wijziging aan het instrument door een onbekend persoon
* 1936: Reparatie en installatie van een elektrische windvoorziening door onbekend persoon
* 1952: J.H. Giessen: Restauratie. Waarschijnlijk hierbij galerij vernieuwd

====Technische gegevens==== 
Het orgel heeft de volgende klavieren: één manuaal, pedaal met eigen registers

De dispositie is : 

Manuaal: Bourdon 16’, Prestant 8’, Roerfluit 8’, Gamba 8’, Vox Celeste 8’, Octaaf 4’, Fluit 4’, Octaaf 2’, Cornet III sterk disc.
Pedaal: Subbas 16’ (transmissie)
Werktuiglijke registers: Superkoppel Manuaal, Subkoppel Manuaal, Koppel Pedaal-Manuaal, Tremulant, Vaste combinaties

Plaats klaviatuur / speeltafel: achterzijde kas

Manuaalomvang: C-f’’’;
Pedaalomvang: C-d’;
Deling Bas/Discant: b/c’
Windladensysteem: kegellade;
Toetstractuur: pneumatisch;
Registertractuur: pneumatisch;
Stemtoonhoogte: a1 = 440 Hz
Stemmingssysteem (Temperatuur): Evenredig zwevend

[INVCOZZL] 
==Externe links==
* [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Nederlands_Hervormde_Kerk,_Sint_Laurens Meer afbeeldingen op Wikimedia]
* {{Wikipedia2|Hervormde_kerk_(Sint_Laurens)}}
* {{Wikidata|Q17435249}}

== Afbeeldingen ==
====Exterieur====
<gallery>
Bestand:Kerkstlaur8970.jpg | 1934 - WG
Bestand:1-St. Laurens nh kerk 2.jpg|ansichtkaart
Bestand:2-St. Laurens nh kerk.jpg|ansichtkaart 1965
Bestand:Sint Laurens NH kerk.jpg|ansicht 1980
Afbeelding:Sint-Laurens N.H.Kerk 001.jpg
Afbeelding:Sint-Laurens N.H.Kerk 002.jpg
Afbeelding:M.JPG
</gallery>

====Interieur====
<gallery>
Bestand:Kerkstlaur8972.jpg | Ansichtkaart 1934 - WG
Afbeelding:Sint Laurens N.H.Kerk-Orgel 23-05-1906.jpg
Afbeelding:Sint-Laurens N.H.Kerk-Orgel 001.jpg
Afbeelding:Sint Laurens N.H.Kerk-Orgel.jpg
Afbeelding:Sint -Laurens N.H.Kerk-Lit.Centrum.jpg
Afbeelding:Sint-Laurens N.H.Kerk-Av.maalstafel.jpg
Afbeelding:Sint-Laurens N.H.Kerk-Paaskaars met kandelaar.jpg
Afbeelding:Sint-Laurens N.H.Kerk-Doopbekken.jpg
Afbeelding:Sint-Laurens N.H.Kerk-Knielbank.jpg
Afbeelding:Sint-Laurens N.H.Kerk-Oude Doopvont.jpg
Afbeelding:Sint-Laurens N.H.Kerk-Oude Doopvont en kruis.jpg
Afbeelding:Stlaurens_hvkerk02.jpg|© http://www.orgelsinzeeland.nl
Afbeelding:Stlaurens_hvkerk03.jpg|© http://www.orgelsinzeeland.nl
</gallery>