Sittard, Kerkplein 1 - Petrus' Stoel van Antiochië (Grote Kerk)

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	St. Petrus' Stoel van Antiochië (Grote Kerk)
Genootschap:	Rooms-Katholieke Kerk
Provincie:	Limburg
Gemeente:	Sittard-Geleen
Plaats:	Sittard (Park Leyenbroek)
Adres:	Kerkplein 1
Postcode:	6131ES
Sonneveld-index:	13478
Jaar ingebruikname:	14e eeuw
Architect:	Pierre Cuypers (1827 - 1921) (restauratie 1861)
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 33678

Inhoud

1 Geschiedenis
2 Monumentomschrijving Rijksdienst
3 Orgel
4 Externe links
5 Afbeeldingen
- 5.1 Exterieur
- 5.2 Interieur

Geschiedenis

Historische grote kerk met robuuste, hoge toren.

De Grote Kerk heet voluit Sint-Petrus' Stoel te Antiochië en is gewijd aan de apostel Petrus. Rond het jaar 1000 stond hier al een zaalkerkje. De huidige kerk is in hoofdzaak gebouwd vanaf de 14e tot midden 16e eeuw in een regionale gotische stijl, de Maaslandse gotiek. De kerk diende zowel als kapittelkerk als als parochiekerk.

Het schip en de beide zijbeuken van de huidige Grote Kerk dateren waarschijnlijk uit het laatste kwart van de 14e eeuw. Het dwarsschip en de eerste twee traveeën van het koor zijn in de eerste helft van de 15e eeuw opgetrokken terwijl de fraaie koorsluiting rond 1500 wordt gedateerd. In de loop van de tijd leed het gebouw vaak en veel door brand en verwaarlozing en eind 19e eeuw heeft architect Pierre Cuypers (1827 - 1921) nog een aantal aanpassingen aangebracht. Zo zijn de luchtbogen aan de buitenzijde van het schip toegevoegd door Cuypers. Deze architect wilde namelijk zoveel mogelijk aansluiten aan de Franse voorbeelden en ging daarbij voorbij aan de regionale varianten van de gotiek. In deze regio bouwde men het schip van een kerk niet veel hoger dan de zijbeuken. Daardoor is de zijdelingse druk zo beperkt dat luchtbogen niet nodig zijn. Maar dat geldt ook voor de loze waterspuwers van Cuypers: ook deze zijn alleen maar voor de sier aangebracht..

De hoofdopzet van de kerk is een kruisvorm: een breed, vrij laag schip met lagere zijbeuken en een dwarsschip dat even hoog is als het schip.Dit oudste gedeelte van de kerk vertoont alle kenmerken van de Maaslandse gotiek: gedrongen hardstenen pilaren met eenvoudige kapitelen, schalken die langs de schipwand naar boven doorlopen, grote muurvlakken met een schijntriforium en kleine bovenramen in het middenschip. De koorafsluiting dateert duidelijk uit de periode van de late gotiek. De muuropeningen werden zo groot mogelijk gemaakt waardoor grote glas-in-loodramen konden worden gerealiseerd ; zo is een zeer licht koor ontstaan. De gewelfconstructies van de viering, het koor en de veelhoekige koorafsluiting zijn vrij ingewikkeld maar desondanks zeer vakkundig uitgevoerd.

De koorbanken dateren uit het begin van de 15e eeuw en behoren tot de oudste van ons land.

Thomas Antoon, weldoener van de stad Sittard, gaf aan atelier J.W. Ramakers Beeldhouwers te Geleen de opdracht een nieuw neogotisch hoofdaltaar voor de Petruskerk te vervaardigen. Het altaar werd in 1893 geplaatst. Door oorlogshandelingen beschadigd 1945, hersteld.

De toren is 83 m hoog en de hoogste kerktoren in Sittard.

Monumentomschrijving Rijksdienst

SINT PIETERSKERK, gotische kruisbasiliek met hoge toren, XIII-XVI. Gotische koorbanken, Epitaaf 1602. Rococopreekstoel, 1774.

Orgel

Orgel en orgelgalerij XVIII. Neogotische torenbekroning door Pierre Cuypers (1827 - 1921) ter vervanging van de door blikseminslag verbrande bovenbouw uit 1686. Mergelstenen achtkant (1859-1861) door schoorbogen verbonden met hoektorens. Spits uitgevoerd in 1874-1875.