Handelingen

Tilburg, Heuvelring 122 - Jozef (Heuvelse Kerk): verschil tussen versies

Uit Reliwiki

(bronvermelding)
kGeen bewerkingssamenvatting
(8 tussenliggende versies door 3 gebruikers niet weergegeven)
Regel 7: Regel 7:
[[Categorie:Provincie Noord-Brabant]]
[[Categorie:Provincie Noord-Brabant]]


{{#display_map:51.55792,5.09162|type=hybrid}}


{{infobox kerk  
{{infobox kerk  
| naam_kerk          = Jozef (Heuvelse Kerk)
| genootschap        = Rooms-Katholieke kerk
| provincie          = Noord-Brabant
| provincie          = Noord-Brabant
| gemeente          = Tilburg
| gemeente          = Tilburg
Regel 14: Regel 18:
| adres              = Heuvelring 122
| adres              = Heuvelring 122
| postcode          = 5038CP
| postcode          = 5038CP
| bouwjaar           = 1872
| jaaringebruikname           = 1872
| oorspronkelijke_bestemming = Rooms-Katholieke kerk
| oorspronkelijke_bestemming = Rooms-Katholieke kerk
| huidige_bestemming = Rooms-Katholieke kerk
| huidige_bestemming = Rooms-Katholieke kerk
Regel 24: Regel 28:
==Geschiedenis==
==Geschiedenis==
[[Bestand:Tilburg, Heuvelring 122 - an(s)18032014jk.jpg|thumb|right|200px|Jozef of Heuvelse kerk; jk 18-03-2014]]
[[Bestand:Tilburg, Heuvelring 122 - an(s)18032014jk.jpg|thumb|right|200px|Jozef of Heuvelse kerk; jk 18-03-2014]]
Zeer belangrijke grote neogotische kerk met dubbeltorenfront.  
Zeer belangrijke grote neogotische kerk met dubbeltorenfront. Tweede R.K. kerk in het centrum van Tilburg (na de "Heikese Kerk").
 
Algemene bijnaam: Heuvelse Kerk. De hoofdingang is dagelijks open. Door hekken is een goede doorkijk mogeliik richting koor en prachtig groot hoofdaltaar.  


Algemene bijnaam: Heuvelse Kerk.  
De Sint Jozefkerk, zoals de naam officieel luidt, werd vanaf 1872 gebouwd naar een ontwerp van Hendrik van Tulder. De neogotische kruisbasiliek werd pas in 1888 voltooid met de twee torens en traveeën. Deze 72 meter hoge torens domineerden zo’n honderd jaar de Tilburgse horizon. In tegenstelling tot de St. Catharinakerk in Eindhoven (73 m) en de H. Maria van Jessekerk in Delft (72 m) zijn de beide torens van de Heuvelse Kerk vrijwel identiek, zonder enige historische symboliek.


De Sint Jozefkerk, zoals de naam officieel luidt, werd vanaf 1872 gebouwd naar een ontwerp van Hendrik van Tulder. De neogotische kruisbasiliek werd pas in 1888 voltooid met de twee torens en traveeën. Deze 72 meter hoge torens domineerden zo’n honderd jaar de Tilburgse horizon.
Ook het interieur is indrukwekkend, met fraaie glas-in-loodramen, het hoogaltaar van Hendrik van der Geld (1881), het orgel met circa 1500 pijpen (1893) en fresco-kruiswegstaties van Geo de Geeteren (1909-1910). In 1955 en 1956 werd het gebedshuis uitgebreid met twee extra zijarmen (transepten), ontworpen door het bureau van Sjef Donders.  
Ook het interieur is indrukwekkend, met fraaie glas-in-loodramen, het hoogaltaar van Hendrik van der Geld (1881), het orgel met circa 1500 pijpen (1893) en fresco-kruiswegstaties van Geo de Geeteren (1909-1910). In 1955 en 1956 werd het gebedshuis uitgebreid met twee zijarmen (transepten), ontworpen door het bureau van Sjef Donders.  
Ook aan de buitenkant heeft de kerk opvallende onderdelen, zoals een verguld koperen beeld van Sint Jozef (1889) in de top van de voorgevel en een reliëf boven de hoofdentree, waarin de vlucht naar Egypte van Jozef, Maria en Jezus wordt verbeeld (1890; Piet van Tielraden). Op het voorterrein staat het Heilig-Hartmonument.  
Ook aan de buitenkant heeft de kerk opvallende onderdelen, zoals een verguld koperen beeld van Sint Jozef (1889) in de top van de voorgevel en een reliëf boven de hoofdentree, waarin de vlucht naar Egypte van Jozef, Maria en Jezus wordt verbeeld (1890; Piet van Tielraden). Op het voorterrein staat het Heilig-Hartmonument.  
Minder opvallend is het jaartal 1888 dat met enorme cijfers in de voorgevel is verwerkt. Daar bevindt zich rechts naast de hoofdentree ook de eerste steen, met daarop de naam van Van Tulder. In 2000 werd door Paul van Dongen en Michiel Verheggen een lichtcarillon aangebracht achter de ramen in de voorgevel. [Tilburg Wiki]
Minder opvallend is het jaartal 1888 dat met enorme cijfers in de voorgevel is verwerkt. Daar bevindt zich rechts naast de hoofdentree ook de eerste steen, met daarop de naam van Van Tulder. In 2000 werd door Paul van Dongen en Michiel Verheggen een lichtcarillon aangebracht achter de ramen in de voorgevel. [Tilburg Wiki]
* In recentere bronnen (over "hoogbouw") wordt een hoogte van 79 m vermeld over de 2 torens.
* 2019 -Voornemen tot sluiting.
* 2019 - Uiterlijk eind januari 2020 verwacht parochie de Goede Herder uitsluitsel van het bisdom over het voornemen de Heuvelse kerk in Tilburg aan de eredienst te onttrekken.
* 2020 - Bisschop houdt Heuvelse kerk in Tilburg nog tot ongeveer 2025 open. De zij-armen (transepten) uit  de jaren 1950 worden mogelijk afgestoten (= gesloopt). Er zijn ook andere ideeën/plannen om het grote kerkgebouw grotendeels te gaan verhuren, met behoud van een deel van de kerk voor kerkdiensten.


==Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed==
==Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed==
St. Jozef (Heuvelkerk), 1872-1889, H.J. van Tulder. Driebeukige neogotische kruisbasiliek met straalkapellen rond de apsis, schoorbogen en westfront met twee torens, die achtkanten met frontalen en hoge spitsen dragen (voltooid 1888-1889). Het gepleisterde interieur heeft gelede pijlers, traceringen in hooggotische trant boven de scheibogen en stenen kruisribgewelven. Over de kruising een stergewelf. Belangrijk werk uit Van Tulders tweede periode, met invloeden, zowel van de rijpe Franse gotiek als van de St. Jan in Den Bosch. In hout gesneden neogotisch vleugelaltaar door H. van der Geld. Neogotische orgelkas. Hoofdorgel (Rijksmonument) met Hoofdwerk, Positief, Echo en vrij Pedaal, in 1894 gebouwd door de Gebr. Smits uit Reek, in 1988-1990 gerestaureerd door de firma Elbertse (Soest). Transept in de 1950-er jaren uitgebreid met lage zijarmen. Koororgel (Rijksmonument) met twee manualen en vrij pedaal, gemaakt door F.B. Loret uit Mechelen in 1858 voor de rectoraatskerk van de Fraters aan de Gasthuisstraat te Tilburg, in 1905 overgeplaatst naar de O.L. Vrouwe van het H. Hart, in 1974 geplaatst in de H. Theresiakerk en in 1998 aangekocht als koororgel voor de St. Jozefkerk, eveneens te Tilburg. In 2008 gerestaureerd door Elbertse Orgelmakers (Soest). Gaaf bewaard instrument van Loret, karakteristiek voor het werk van de maker en de tijd van ontstaan. Mechanisch torenuurwerk, 19de eeuw, later voorzien van elektrische opwinding.
St. Jozef (Heuvelkerk), 1872-1889, H.J. van Tulder. Driebeukige neogotische kruisbasiliek met straalkapellen rond de apsis, schoorbogen en westfront met twee torens, die achtkanten met frontalen en hoge spitsen dragen (voltooid 1888-1889). Het gepleisterde interieur heeft gelede pijlers, traceringen in hooggotische trant boven de scheibogen en stenen kruisribgewelven. Over de kruising een stergewelf. Belangrijk werk uit Van Tulders tweede periode, met invloeden, zowel van de rijpe Franse gotiek als van de St. Jan in Den Bosch. In hout gesneden neogotisch vleugelaltaar door H. van der Geld. Transept in de 1950-er jaren uitgebreid met lage zijarmen.  Mechanisch torenuurwerk, 19de eeuw, later voorzien van elektrische opwinding.
 
==Orgels==
====Hoofdorgel====
Neogotische orgelkas. Hoofdorgel (Rijksmonument) met Hoofdwerk, Positief, Echo en vrij Pedaal, in 1894 gebouwd door de Gebr. Smits uit Reek, in 1988-1990 gerestaureerd door de firma Elbertse (Soest).
 
====Koororgel====
Koororgel (Rijksmonument) met twee manualen en vrij pedaal, gemaakt door F.B. Loret uit Mechelen in 1858 voor de rectoraatskerk van de Fraters aan de Gasthuisstraat te Tilburg, in 1905 overgeplaatst naar de O.L. Vrouwe van het H. Hart, in 1974 geplaatst in de H. Theresiakerk en in 1998 aangekocht als koororgel voor de St. Jozefkerk, eveneens te Tilburg. In 2008 gerestaureerd door Elbertse Orgelmakers (Soest). Gaaf bewaard instrument van Loret, karakteristiek voor het werk van de maker en de tijd van ontstaan.


== MIP omschrijving ==
== MIP omschrijving ==
Regel 44: Regel 61:
* Dak en bedekking: Samengestelde daken met leidekking (maasdekking).
* Dak en bedekking: Samengestelde daken met leidekking (maasdekking).
* Bijgebouwen: Neogotisch houten vleugelaltaar van H. van der Geld. Neogotische orgelkas. Voorde kerk een pleintje met Heilig Hartbeeld van gegoten brons op sokkel metborstwering met smeedijzeren hekwerk.
* Bijgebouwen: Neogotisch houten vleugelaltaar van H. van der Geld. Neogotische orgelkas. Voorde kerk een pleintje met Heilig Hartbeeld van gegoten brons op sokkel metborstwering met smeedijzeren hekwerk.
* Interieur: Gepleisterd. Gelede pijlers, traceringen in hooggotische trant boven desc heibogen en stenen kruisribgewelven. Over de kruising een stergewelf.
* Interieur: Gepleisterd. Gelede pijlers, traceringen in hooggotische trant boven de scheibogen en stenen kruisribgewelven. Over de kruising een stergewelf.
* Bijzonderheden: Bakstenen kerkgebouw met tweetorenfront, gebouwd tussen 1872 en 1889. De facade werd in 1988 gerestaureerd. Driebeukige kruisbasiliek. Transept in de 1950-er jaren uitgebreid met lage zijarmen.
* Bijzonderheden: Bakstenen kerkgebouw met tweetorenfront, gebouwd tussen 1872 en 1889. De facade werd in 1988 gerestaureerd. Driebeukige kruisbasiliek. Transept in de 1950-er jaren uitgebreid met lage zijarmen.
* Omschrijving: Driebeukige neogotische kruisbasiliek met straalkapellen rond de absis en schoorbogen. Westfront heeft twee torens met achtkanten met frontalen en hoge spitsen (1888-1889). Horizontale en verticale geleding door de portalen met spitsbogen, spitsboogfriezen en getrapte steunberen.
* Omschrijving: Driebeukige neogotische kruisbasiliek met straalkapellen rond de absis en schoorbogen. Westfront heeft twee torens met achtkanten met frontalen en hoge spitsen (1888-1889). Horizontale en verticale geleding door de portalen met spitsbogen, spitsboogfriezen en getrapte steunberen.
Regel 196: Regel 213:
Bestand:Tilburg, Heuvelring 122 - Jozef of Heuvelse kerk-AntonvD-2015-062.jpg |Foto:Anton van Daal (2015)
Bestand:Tilburg, Heuvelring 122 - Jozef of Heuvelse kerk-AntonvD-2015-062.jpg |Foto:Anton van Daal (2015)
Bestand:Tilburg, Heuvelring 122 - Jozef of Heuvelse kerk-AntonvD-2015-063.jpg |Foto:Anton van Daal (2015)
Bestand:Tilburg, Heuvelring 122 - Jozef of Heuvelse kerk-AntonvD-2015-063.jpg |Foto:Anton van Daal (2015)
Bestand:Tilburg St Josephkerk Hfd 016.jpg
Bestand:Tilburg St Josephkerk Hfd 017.jpg
</Gallery>
</Gallery>


====Orgel====
====Hoofdorgel====
<Gallery>
<Gallery>
Afbeelding:Tilburg St Jozefkerk Heuvel Smits Jr 1894.jpg
Afbeelding:Tilburg St Jozefkerk Heuvel Smits Jr 1894.jpg
Regel 205: Regel 224:
Afbeelding:08332 Tilburg RK. Jozef 1889 torens 1899 Heuvelring 122 NB. opname 23-06-2007 foto. Edward Ippel. Hoorn (4).JPG|foto: 23-06-2007 Edward Ippel, Hoorn
Afbeelding:08332 Tilburg RK. Jozef 1889 torens 1899 Heuvelring 122 NB. opname 23-06-2007 foto. Edward Ippel. Hoorn (4).JPG|foto: 23-06-2007 Edward Ippel, Hoorn
Afbeelding:08332 Tilburg RK. Jozef 1889 torens 1899 Heuvelring 122 NB. opname 23-06-2007 foto. Edward Ippel. Hoorn (5).JPG|foto: 23-06-2007 Edward Ippel, Hoorn
Afbeelding:08332 Tilburg RK. Jozef 1889 torens 1899 Heuvelring 122 NB. opname 23-06-2007 foto. Edward Ippel. Hoorn (5).JPG|foto: 23-06-2007 Edward Ippel, Hoorn
Bestand:Tilburg St Josephkerk Hfd 001.jpg
Bestand:Tilburg St Josephkerk Hfd 002.jpg
Bestand:Tilburg St Josephkerk Hfd 003.jpg
Bestand:Tilburg St Josephkerk Hfd 005.jpg
Bestand:Tilburg St Josephkerk Hfd 006.jpg
Bestand:Tilburg St Josephkerk Hfd 007.jpg
Bestand:Tilburg St Josephkerk Hfd 008.jpg
Bestand:Tilburg St Josephkerk Hfd 010.jpg
Bestand:Tilburg St Josephkerk Hfd 012.jpg
Bestand:Tilburg St Josephkerk Hfd 013.jpg
</gallery>
===Koororgel===
<gallery>
Bestand:Tilburg St Josephkerk Kr 001.jpg
Bestand:Tilburg St Josephkerk Kr 002.jpg
Bestand:Tilburg St Josephkerk Kr 005.jpg
Bestand:Tilburg St Josephkerk Kr 007.jpg
Bestand:Tilburg St Josephkerk Kr 008.jpg
Bestand:Tilburg St Josephkerk Kr 009.jpg
Bestand:Tilburg St Josephkerk Kr 010.jpg
Bestand:Tilburg St Josephkerk Kr 011.jpg
</gallery>
</gallery>

Versie van 7 jul 2021 12:07


Bezig met het laden van de kaart...
Algemene gegevens
Naam object: Jozef (Heuvelse Kerk)
Genootschap: Rooms-Katholieke kerk
Provincie: Noord-Brabant
Gemeente: Tilburg
Plaats: Tilburg
Adres: Heuvelring 122
Postcode: 5038CP
Sonneveld-index: 08332
Jaar ingebruikname: 1872
Architect: H.J. van Tulder; J. Donders (uitbreidingen)
Huidige bestemming: Rooms-Katholieke kerk
Monument status: Rijksmonument 35713



Geschiedenis

Jozef of Heuvelse kerk; jk 18-03-2014

Zeer belangrijke grote neogotische kerk met dubbeltorenfront. Tweede R.K. kerk in het centrum van Tilburg (na de "Heikese Kerk").

Algemene bijnaam: Heuvelse Kerk. De hoofdingang is dagelijks open. Door hekken is een goede doorkijk mogeliik richting koor en prachtig groot hoofdaltaar.

De Sint Jozefkerk, zoals de naam officieel luidt, werd vanaf 1872 gebouwd naar een ontwerp van Hendrik van Tulder. De neogotische kruisbasiliek werd pas in 1888 voltooid met de twee torens en traveeën. Deze 72 meter hoge torens domineerden zo’n honderd jaar de Tilburgse horizon. In tegenstelling tot de St. Catharinakerk in Eindhoven (73 m) en de H. Maria van Jessekerk in Delft (72 m) zijn de beide torens van de Heuvelse Kerk vrijwel identiek, zonder enige historische symboliek.

Ook het interieur is indrukwekkend, met fraaie glas-in-loodramen, het hoogaltaar van Hendrik van der Geld (1881), het orgel met circa 1500 pijpen (1893) en fresco-kruiswegstaties van Geo de Geeteren (1909-1910). In 1955 en 1956 werd het gebedshuis uitgebreid met twee extra zijarmen (transepten), ontworpen door het bureau van Sjef Donders. Ook aan de buitenkant heeft de kerk opvallende onderdelen, zoals een verguld koperen beeld van Sint Jozef (1889) in de top van de voorgevel en een reliëf boven de hoofdentree, waarin de vlucht naar Egypte van Jozef, Maria en Jezus wordt verbeeld (1890; Piet van Tielraden). Op het voorterrein staat het Heilig-Hartmonument. Minder opvallend is het jaartal 1888 dat met enorme cijfers in de voorgevel is verwerkt. Daar bevindt zich rechts naast de hoofdentree ook de eerste steen, met daarop de naam van Van Tulder. In 2000 werd door Paul van Dongen en Michiel Verheggen een lichtcarillon aangebracht achter de ramen in de voorgevel. [Tilburg Wiki]

  • In recentere bronnen (over "hoogbouw") wordt een hoogte van 79 m vermeld over de 2 torens.
  • 2019 -Voornemen tot sluiting.
  • 2019 - Uiterlijk eind januari 2020 verwacht parochie de Goede Herder uitsluitsel van het bisdom over het voornemen de Heuvelse kerk in Tilburg aan de eredienst te onttrekken.
  • 2020 - Bisschop houdt Heuvelse kerk in Tilburg nog tot ongeveer 2025 open. De zij-armen (transepten) uit de jaren 1950 worden mogelijk afgestoten (= gesloopt). Er zijn ook andere ideeën/plannen om het grote kerkgebouw grotendeels te gaan verhuren, met behoud van een deel van de kerk voor kerkdiensten.

Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

St. Jozef (Heuvelkerk), 1872-1889, H.J. van Tulder. Driebeukige neogotische kruisbasiliek met straalkapellen rond de apsis, schoorbogen en westfront met twee torens, die achtkanten met frontalen en hoge spitsen dragen (voltooid 1888-1889). Het gepleisterde interieur heeft gelede pijlers, traceringen in hooggotische trant boven de scheibogen en stenen kruisribgewelven. Over de kruising een stergewelf. Belangrijk werk uit Van Tulders tweede periode, met invloeden, zowel van de rijpe Franse gotiek als van de St. Jan in Den Bosch. In hout gesneden neogotisch vleugelaltaar door H. van der Geld. Transept in de 1950-er jaren uitgebreid met lage zijarmen. Mechanisch torenuurwerk, 19de eeuw, later voorzien van elektrische opwinding.

Orgels

Hoofdorgel

Neogotische orgelkas. Hoofdorgel (Rijksmonument) met Hoofdwerk, Positief, Echo en vrij Pedaal, in 1894 gebouwd door de Gebr. Smits uit Reek, in 1988-1990 gerestaureerd door de firma Elbertse (Soest).

Koororgel

Koororgel (Rijksmonument) met twee manualen en vrij pedaal, gemaakt door F.B. Loret uit Mechelen in 1858 voor de rectoraatskerk van de Fraters aan de Gasthuisstraat te Tilburg, in 1905 overgeplaatst naar de O.L. Vrouwe van het H. Hart, in 1974 geplaatst in de H. Theresiakerk en in 1998 aangekocht als koororgel voor de St. Jozefkerk, eveneens te Tilburg. In 2008 gerestaureerd door Elbertse Orgelmakers (Soest). Gaaf bewaard instrument van Loret, karakteristiek voor het werk van de maker en de tijd van ontstaan.

MIP omschrijving

met rechts het Patronaat; jk 18-03-2014
  • Bouwstijl: Neo-Gotiek
  • Bouwperiode: Van: 1872 tot: 1889
  • Gevels en materialen:Gevels in baksteen. Gevel verder voorzien van hardstenen decoraties vensteromlijstingen, cordonlijsten, traceerwerk enz. Topgevel tussen twee torensvoorzien van klok en de bouwdatum in smeedijzer.
  • Vensters en deuren: Drie spitsboogportalen met hardstenen omlijstingen (Wimbergen). Grootrondboogvenster in westfront, geflankeerd door twee grote spitsboogvensters.
  • Dak en bedekking: Samengestelde daken met leidekking (maasdekking).
  • Bijgebouwen: Neogotisch houten vleugelaltaar van H. van der Geld. Neogotische orgelkas. Voorde kerk een pleintje met Heilig Hartbeeld van gegoten brons op sokkel metborstwering met smeedijzeren hekwerk.
  • Interieur: Gepleisterd. Gelede pijlers, traceringen in hooggotische trant boven de scheibogen en stenen kruisribgewelven. Over de kruising een stergewelf.
  • Bijzonderheden: Bakstenen kerkgebouw met tweetorenfront, gebouwd tussen 1872 en 1889. De facade werd in 1988 gerestaureerd. Driebeukige kruisbasiliek. Transept in de 1950-er jaren uitgebreid met lage zijarmen.
  • Omschrijving: Driebeukige neogotische kruisbasiliek met straalkapellen rond de absis en schoorbogen. Westfront heeft twee torens met achtkanten met frontalen en hoge spitsen (1888-1889). Horizontale en verticale geleding door de portalen met spitsbogen, spitsboogfriezen en getrapte steunberen.

Externe link

Afbeeldingen

Exterieur

Interieur

Hoofdorgel

Koororgel