Utrecht, Kanaalstraat 198 - Antonius van Padua

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Antonius van Padua
Genootschap:	Rooms Katholieke Kerk
Provincie:	Utrecht
Gemeente:	Utrecht
Plaats:	Utrecht
Adres:	Kanaalstraat 198
Postcode:	3531CP
Sonneveld-index:	04406
Jaar ingebruikname:	1903
Architect:	Jan Stuyt (1868 - 1934).; Joseph Cuypers (1861 - 1949)
Huidige bestemming:	bezinningscentrum / stadsklooster
Monument status:	Rijksmonument 514178

Geschiedenis

Buitengewoon belangrijke monumentale kerk met beeldbepalende toren aan de rechter zijkant, in de westelijke Utrechtse wijk Lombok. Op zaterdagavond 29 september 2018, 115 jaar na ingebruikname, is deze kerk officieel aan de R.K. eredienst onttrokken. Maar de nieuwe eigenaar van het (verkochte) kerkgebouw staat achter het initiatief tot gebruik van de kerk als Stadsklooster. Vanaf oktober 2018 vinden onverminderd zondagse kerkdiensten plaats, georganiseerd door lokale kerkelijke gemeenteleden. Die kerkdiensten zijn echter geen eucharistievieringen meer.

Monumentomschrijving Rijksdienst

In 1902-1903 naar ontwerp van Joseph Cuypers (1861 - 1949) en Jan Stuyt (1868 - 1934) gebouwde Roomskatholieke KERK, genaamd St. Antonius van Padua, gelegen op een trapeziumvormig plein tussen Kanaalstraat, Abel Tasmanstraat en Pieter Bothstraat, en uitgevoerd in een stijl met sterke verwantschap aan de Romaanse bouwstijl van Jan Stuyt (1868 - 1934) en Joseph Cuypers (1861 - 1949), met in 1924 afgebouwde toren en tegelijkertijd aan de noordzijde van het transept aangebouwde halfronde absis. In 1939 is de kerk aan de paters Dominicanen toegewezen.

Omschrijving

Geheel in baksteen opgetrokken eenbeukige kerk op samengestelde plattegrond, gedekt door zadeldaken met leien, en met toren in de noordelijke hoek van het schip en transept. Aan de noordzijde van het transept de halfronde absis uit 1924. Frontgevel uitgevoerd als hoge, sobere puntgevel met gepleisterde top, ingang gelegen in tegen de gevel aangeplaatst apart bouwdeel gedekt met zadeldak. Daarboven groot rond venster, vervolgens een kruis met aan weerszijden een wapenschild. Op dezelfde hoogte op de hoeken van de gevel beelden van St. Anthonius en St. Carolus Borromeus. Koorgevel met gelijksoortige opzet, met daarbij vijf gekoppelde rondboogvensters onder het grote rondvenster. Bakstenen transept met kleine ronde vensters, met tegen de rechterzijde gesitueerde lage aanbouwen met twee kleinere uitvoeringen van de hoofdingang.

Ruim boven het schip uitstekende toren met in de top gekoppelde rondboogvormige galmgaten, en uurwerk in de oost- en westgevel onder ingezwenkt tentdak. Alle gevels, ook van de ingangsportalen met geometrische banden halverwege de gevel, tegelmotieven langs de dakrand van de kerk en bij de klokketoren. Interieur met bakstenen kruisribben met kruisvormige motieven, uitgevoerd in schoon metselwerk. Noordoostwand met groot rond venster met glas in lood voorstellende de H. Caecilia met musicerende engelen. Alle vensters hebben gebrandschilderde ramen, de vroegste dateren uit 1934, waarvan er meerdere van de hand van Willem Mengelberg zijn. De kerkbanken zijn uitgevoerd in hout met ingelegde motieven. Communiebanken van de hand van Jan Eloy Brom. Voorts aan de westzijde een houten orgeltribune en nog een mozaiek van Fiscalini. Antoniusaltaar en Mariaaltaar met koperwerk van Jan Eloy Brom.

Waardering

Kerk van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde als goed voorbeeld van een kerkgebouw uit rond 1900 met gaaf bewaard interieur en exterieur. Voorts vanwege de situationele waarden zoals de ligging ten opzichte van de omgeving en de zichtassen op de kerk.

Orgel

Het orgel met twee manualen en vrij pedaal is in 1923 geleverd door de Vereenigde Kerkorgelfabrieken (J.J. Elbertse) te Aalten.

In de media

Uit Nu.nl, d.d. 14 september 2018

De St. Antoniuskerk aan de Kanaalstraat is verkocht aan de Van Maarseveen B.V. en zal worden beheerd door de Stichting Stadsklooster. Er zullen geen katholieke diensten meer worden gehouden. De nieuwe beheerder, Stichting Stadsklooster, krijgt de kerk in bruikleen en gaat de ruimte gebruiken voor onder meer een cultureel programma en houdt de deuren zo wel open. De St. Antoniuskerk aan de Kanaalstraat wordt op zaterdagavond 29 september aan de katholieke eredienst onttrokken. De kerk aan de Kanaalstraat werd 115 jaar geleden 'ingewijd' en was sindsdien het katholieke hart van Lombok. Als de kerk aan de eredienst wordt onttrokken is die gewijde staat over. De eigenaar van de Antoniuskerk is het Parochiebestuur van de Ludgerus. Het bestuur heeft besloten om vijf van haar zes kerken te verkopen, waaronder de kerk aan de Kanaalstraat. Sinds mei 2016 presenteert de nieuwe beheerder al een cultureel programma in de kerk. Inmiddels is de herbestemming definitief.