Vlieland, Kerkplein 7 - Nicolaaskerk: verschil tussen versies
Uit Reliwiki
k (Meile heeft pagina Vlieland, Kerkplein 7 - Nicolaas hernoemd naar Vlieland, Kerkplein 7 - Nicolaaskerk) |
|||
(8 tussenliggende versies door 5 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 1: | Regel 1: | ||
[[Categorie:Object]] | [[Categorie:Object]] | ||
[[Categorie:MetKaart]] | [[Categorie:MetKaart]] | ||
[[Categorie: | [[Categorie:Rijksmonument]] | ||
[[Categorie:PKN]] | |||
[[Categorie:NH kerkh]] | |||
[[Categorie:Vlieland]] | [[Categorie:Vlieland]] | ||
[[Categorie:Gemeente Vlieland]] | [[Categorie:Gemeente Vlieland]] | ||
[[Categorie:Provincie Friesland]] | [[Categorie:Provincie Friesland]] | ||
{{#display_map:8899AW Kerkplein 7 Vlieland, Nederland|type=hybrid}} | |||
{| | {| | ||
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens | ! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Genootschap : | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Naam kerk: | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Nicolaaskerk | ||
|-valign="top" | |||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Genootschap: | |||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | PKN Protestantse gemeente Vlieland | |||
|-valign="top" | |||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie: | |||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Friesland | |||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente : | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente: | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Vlieland | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Vlieland | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats : | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats: | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Vlieland | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Vlieland | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres : | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres: | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Kerkplein 7 | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Kerkplein 7 | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Postcode: | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 8899AW | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Inventarisatienummer: | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 09686 | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Jaar ingebruikname: | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 1605 | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Architect: | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming: | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | kerk | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument status: | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Rijksmonument {{Rijksmonument|37576}} | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Rijksmonument {{Rijksmonument|37576}} | ||
|} | |} | ||
==Geschiedenis== | ==Geschiedenis== | ||
Kruisvormige kerk zonder toren. | |||
De eerste stenen kerk in West-Vlieland stamde uit de middeleeuwen en was gewijd aan de heilige Willibrordus. In het kleinere Oost-Vlieland stond een kapel die was gewijd aan Sint Nicolaas, de patroonheilige van de handelaars en de zeevarenden. Deze kapel werd voor het eerst vermeld in 1245. In de late middeleeuwen werd de kapel verheven tot parochiekerk. Na de reformatie kwam de kerk in handen van de protestanten. Daar West-Vlieland aan het begin van de 17e eeuw ook al door de zee werd bedreigd, trokken veel mensen naar Oost-Vlieland met als gevolg dat de kerk al spoedig te klein werd. | De eerste stenen kerk in West-Vlieland stamde uit de middeleeuwen en was gewijd aan de heilige Willibrordus. In het kleinere Oost-Vlieland stond een kapel die was gewijd aan Sint Nicolaas, de patroonheilige van de handelaars en de zeevarenden. Deze kapel werd voor het eerst vermeld in 1245. In de late middeleeuwen werd de kapel verheven tot parochiekerk. Na de reformatie kwam de kerk in handen van de protestanten. Daar West-Vlieland aan het begin van de 17e eeuw ook al door de zee werd bedreigd, trokken veel mensen naar Oost-Vlieland met als gevolg dat de kerk al spoedig te klein werd. | ||
In 1605 werd de oude kerk afgebroken om plaats te maken voor een groter gebouw. Met de bouw van de nieuwe kerk was een bedrag gemoeid van 3.093,45. De gemaakte kosten werden gefinancierd met een lening van 3.000,--. | In 1605 werd de oude kerk afgebroken om plaats te maken voor een groter gebouw. Met de bouw van de nieuwe kerk was een bedrag gemoeid van 3.093,45. De gemaakte kosten werden gefinancierd met een lening van 3.000,--. | ||
Regel 54: | Regel 61: | ||
(Bron: [http://www.protestantsegemeentevlieland.nl/de-geschiedenis-van-het-gebouw/index.php?Itemid=59 Website van de kerk]) | (Bron: [http://www.protestantsegemeentevlieland.nl/de-geschiedenis-van-het-gebouw/index.php?Itemid=59 Website van de kerk]) | ||
De hervormde kerk op Oost-Vlieland is een van de oudste oorspronkelijk protestantse kerkgebouwen in Nederland. De kerk werd in 1605 gebouwd als zaalkerk met als | De hervormde kerk op Oost-Vlieland is een van de oudste oorspronkelijk protestantse kerkgebouwen in Nederland. De kerk werd in 1605 gebouwd als zaalkerk met als afmetingen 9 x 20 meter. Deels werd gebruik gemaakt van stenen uit de kapel die werd afgebroken om plaats te maken voor de nieuwe kerk. Vele bouwstenen, waaronder 200.000 gele bakstenen, werden vanuit Enkhuizen aangevoerd. De kerk werd in de loop der jaren te klein. In 1647 werden een noord- en zuidbeuk aangebouwd. Hierdoor kreeg het gebouw de huidige kruisvorm. In de voorgevel is het jaar 1647 duidelijk te zien. | ||
Een kroonluchter in de kerk werd in 1660 geschonken door admiraal Michiel de Ruyter. Hij had deze gekregen van de Zweedse regering. De Ruyter kwam dikwijls op Vlieland. Hij had er zijn tweede huis en kwam regelmatig ter kerke. In de noordelijke beuk van de kerk | Een kroonluchter in de kerk werd in 1660 geschonken door admiraal Michiel de Ruyter. Hij had deze gekregen van de Zweedse regering. De Ruyter kwam dikwijls op Vlieland. Hij had er zijn tweede huis en kwam regelmatig ter kerke. In de noordelijke beuk van de kerk hangen antieke olielampen. | ||
De preekstoel stamt uit het bouwjaar van de kerk, 1605. De statenbijbel op de kansel dateert uit 1663. In de kerk staan herenbanken, onder andere een bank voor het domineesgezin, voor de schout en de burgemeesters. | De preekstoel stamt uit het bouwjaar van de kerk, 1605. De statenbijbel op de kansel dateert uit 1663. In de kerk staan herenbanken, onder andere een bank voor het domineesgezin, voor de schout en de burgemeesters. | ||
Bij de restauratie van 1997 kwamen de oude opschriften tevoorschijn. Op elke bank is een volledig uitgeschreven bijbeltekst aangebracht. Zo staat op de adminraalsbank geschreven: | Bij de restauratie van 1997 kwamen de oude opschriften tevoorschijn. Op elke bank is een volledig uitgeschreven bijbeltekst aangebracht. Zo staat op de adminraalsbank geschreven: | ||
Geef den Keyser dat des Keysers is ende Gode dat Gods is. Matth. XXII vs XXI. Op het dak staat een daktorentje met daarop een weerhaan. | Geef den Keyser dat des Keysers is ende Gode dat Gods is. Matth. XXII vs XXI. Op het dak staat een daktorentje met daarop een weerhaan. | ||
Mede in gebruik door de R.K. Heilige Jacobus de Meerdereparochie (maandelijkse vieringen). | |||
== Monumentomschrijving Rijksdienst== | == Monumentomschrijving Rijksdienst== | ||
HERVORMDE KERK. Op kruisvormig grondplan gebouwde kerk in 1647 gesticht als zaalgebouw, later met dwarspanden uitgebreid. Houten overkapping met trekbalken waarin inscripties gekerfd zijn. Gesneden houten portalen, eiken preekstoel met klankbord en koperen lezenaar, voorzangerslezenaar en doopbanken, eiken banken alles XVIII, tiengebodenbord, grafzerken en zes walviskaken als zodanig in gebruik geweest. Orgel uit ca 1780 in de stijl van J. Courtain uit Emmerik. | HERVORMDE KERK. Op kruisvormig grondplan gebouwde kerk in 1647 gesticht als zaalgebouw, later met dwarspanden uitgebreid. Houten overkapping met trekbalken waarin inscripties gekerfd zijn. Gesneden houten portalen, eiken preekstoel met klankbord en koperen lezenaar, voorzangerslezenaar en doopbanken, eiken banken alles XVIII, tiengebodenbord, grafzerken en zes walviskaken als zodanig in gebruik geweest. Orgel uit ca 1780 in de stijl van J. Courtain uit Emmerik. | ||
Op plaats | Op plaats voormlaige Nicolaaskapel, uitbreiding 1647. | ||
==In de media== | ==In de media== | ||
Regel 75: | Regel 84: | ||
====Exterieur==== | ====Exterieur==== | ||
<gallery> | <gallery> | ||
Bestand:Kerkvlie3445.jpg | Ansicht - WG poststempel 11/ 5/1929 | |||
Bestand:Kerk - Vlieland - 20243187 - RCE.jpg|Bron:Wikimedia/RCE (1938) | Bestand:Kerk - Vlieland - 20243187 - RCE.jpg|Bron:Wikimedia/RCE (1938) | ||
Bestand:Overzicht noordwestgevel met de toegang van het kerkhof - Vlieland - 20346408 - RCE.jpg|Bron:Wikimedia/RCE (1996) | Bestand:Overzicht noordwestgevel met de toegang van het kerkhof - Vlieland - 20346408 - RCE.jpg|Bron:Wikimedia/RCE (1996) | ||
Regel 83: | Regel 93: | ||
Bestand:Nicolaaskerk Vlieland.JPG | Bestand:Nicolaaskerk Vlieland.JPG | ||
Bestand:Nicolaaskerk Oost-Vlieland..jpg | Bestand:Nicolaaskerk Oost-Vlieland..jpg | ||
Afbeelding: 9694.001.jpg | foto M.J. de Rijk, Badhoevedorp, opname 1-4-2016 | |||
Afbeelding: 9694.002.jpg | foto M.J. de Rijk, Badhoevedorp, opname 1-4-2016 | |||
Afbeelding: 9694.003.jpg | foto M.J. de Rijk, Badhoevedorp, opname 1-4-2016 | |||
Afbeelding: 9694.004.jpg | foto M.J. de Rijk, Badhoevedorp, opname 1-4-2016 | |||
Afbeelding: 9694.005.jpg | foto M.J. de Rijk, Badhoevedorp, opname 1-4-2016 | |||
Afbeelding: 9694.006.jpg | foto M.J. de Rijk, Badhoevedorp, opname 1-4-2016 | |||
Afbeelding: 9694.007.jpg | foto M.J. de Rijk, Badhoevedorp, opname 1-4-2016 | |||
Afbeelding: 9694.009.jpg | foto M.J. de Rijk, Badhoevedorp, opname 1-4-2016 | |||
Afbeelding: 9694.010.jpg | foto M.J. de Rijk, Badhoevedorp, opname 1-4-2016 | |||
</gallery> | </gallery> | ||
====Interieur==== | ====Interieur==== | ||
<gallery> | <gallery> | ||
Regel 91: | Regel 111: | ||
Bestand:3-Vlieland nh kerk int 2.jpg|ansichtkaart | Bestand:3-Vlieland nh kerk int 2.jpg|ansichtkaart | ||
Bestand:4-Vlieland nh kerk int.jpg | Bestand:4-Vlieland nh kerk int.jpg | ||
Bestand:VlielandNH1.jpg|ansichtkaart | |||
</gallery> | </gallery> |
Huidige versie van 1 feb 2020 om 15:08
Algemene gegevens | |
---|---|
Naam kerk: | Nicolaaskerk |
Genootschap: | PKN Protestantse gemeente Vlieland |
Provincie: | Friesland |
Gemeente: | Vlieland |
Plaats: | Vlieland |
Adres: | Kerkplein 7 |
Postcode: | 8899AW |
Inventarisatienummer: | 09686 |
Jaar ingebruikname: | 1605 |
Architect: | |
Huidige bestemming: | kerk |
Monument status: | Rijksmonument 37576 |
Geschiedenis
Kruisvormige kerk zonder toren.
De eerste stenen kerk in West-Vlieland stamde uit de middeleeuwen en was gewijd aan de heilige Willibrordus. In het kleinere Oost-Vlieland stond een kapel die was gewijd aan Sint Nicolaas, de patroonheilige van de handelaars en de zeevarenden. Deze kapel werd voor het eerst vermeld in 1245. In de late middeleeuwen werd de kapel verheven tot parochiekerk. Na de reformatie kwam de kerk in handen van de protestanten. Daar West-Vlieland aan het begin van de 17e eeuw ook al door de zee werd bedreigd, trokken veel mensen naar Oost-Vlieland met als gevolg dat de kerk al spoedig te klein werd.
In 1605 werd de oude kerk afgebroken om plaats te maken voor een groter gebouw. Met de bouw van de nieuwe kerk was een bedrag gemoeid van 3.093,45. De gemaakte kosten werden gefinancierd met een lening van 3.000,--. De nieuw gebouwde kerk was daarmee een van de eerste kerkgebouwen die in ons land werden gebouwd voor protestantse erediensten. Gekozen werd voor een rechthoekige plattegrond van ± 9 x 20 meter. Het gebouw was eenvoudig van vorm. Op het dak was een lantaarn of daktorentje geplaatst met daarop een weerhaan. Er was geen luidklok in het torentje opgehangen. Het gebouw was opgetrokken in gele Friese drielingsteentjes en het dak was gedekt met pannen die aan de onderzijde waren aangestreken met kalk. In 1647 werd de kerk uitgebouwd in de richting van het huidige kerkplein en kreeg aldus zijn huidige vorm. (Bron: Website van de kerk)
De hervormde kerk op Oost-Vlieland is een van de oudste oorspronkelijk protestantse kerkgebouwen in Nederland. De kerk werd in 1605 gebouwd als zaalkerk met als afmetingen 9 x 20 meter. Deels werd gebruik gemaakt van stenen uit de kapel die werd afgebroken om plaats te maken voor de nieuwe kerk. Vele bouwstenen, waaronder 200.000 gele bakstenen, werden vanuit Enkhuizen aangevoerd. De kerk werd in de loop der jaren te klein. In 1647 werden een noord- en zuidbeuk aangebouwd. Hierdoor kreeg het gebouw de huidige kruisvorm. In de voorgevel is het jaar 1647 duidelijk te zien. Een kroonluchter in de kerk werd in 1660 geschonken door admiraal Michiel de Ruyter. Hij had deze gekregen van de Zweedse regering. De Ruyter kwam dikwijls op Vlieland. Hij had er zijn tweede huis en kwam regelmatig ter kerke. In de noordelijke beuk van de kerk hangen antieke olielampen. De preekstoel stamt uit het bouwjaar van de kerk, 1605. De statenbijbel op de kansel dateert uit 1663. In de kerk staan herenbanken, onder andere een bank voor het domineesgezin, voor de schout en de burgemeesters. Bij de restauratie van 1997 kwamen de oude opschriften tevoorschijn. Op elke bank is een volledig uitgeschreven bijbeltekst aangebracht. Zo staat op de adminraalsbank geschreven: Geef den Keyser dat des Keysers is ende Gode dat Gods is. Matth. XXII vs XXI. Op het dak staat een daktorentje met daarop een weerhaan.
Mede in gebruik door de R.K. Heilige Jacobus de Meerdereparochie (maandelijkse vieringen).
Monumentomschrijving Rijksdienst
HERVORMDE KERK. Op kruisvormig grondplan gebouwde kerk in 1647 gesticht als zaalgebouw, later met dwarspanden uitgebreid. Houten overkapping met trekbalken waarin inscripties gekerfd zijn. Gesneden houten portalen, eiken preekstoel met klankbord en koperen lezenaar, voorzangerslezenaar en doopbanken, eiken banken alles XVIII, tiengebodenbord, grafzerken en zes walviskaken als zodanig in gebruik geweest. Orgel uit ca 1780 in de stijl van J. Courtain uit Emmerik.
Op plaats voormlaige Nicolaaskapel, uitbreiding 1647.
In de media
- Uit Reformatorisch Dagblad, 6 maart 2007.
De protestantse gemeente van Vlieland heeft de restauratie van haar tiengebodenborden afgerond. De borden dateren uit 1737. Ondanks nauwkeurig onderzoek naar de ontstaansgeschiedenis van de borden heeft men de naam van de schilder niet kunnen achterhalen. Dankzij de restauratiewerkzaamheden zijn de woorden op de borden weer duidelijk te lezen. De restauratie werd mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van het Nationaal Restauratiefonds.