Vlodrop, Vlodrop Station 24 - Kapel College Sankt Ludwig
Uit Reliwiki
| Algemene gegevens | |
|---|---|
| Naam kerk: | Kapel College Sankt Ludwig |
| Genootschap: | Rooms Katholieke Kerk |
| Provincie: | Limburg |
| Gemeente: | Roerdalen |
| Plaats: | Vlodrop |
| Adres: | Vlodrop Station 24 |
| Postcode: | |
| Inventarisatienummer: | |
| Jaar ingebruikname: | 1909 |
| Architect: | Borren, Th. en Wenzeslaus, P. |
| Huidige bestemming: | gesloopt |
| Monument status: | was Rijksmonument 507387; afgevoerd |
Geschiedenis
Kapel Sankt Ludwigcollege. Onderdeel van een buitengewoon belangrijk, groot complex van de Paters Franciscanen.
Ook in gebruik geweest als kloosterkapel. Buiten gebruik in 1979.
Door (niet tijdig door de overheid aangepakt) vandalisme is dit prachtige complex zwaar beschadigd, en gedeeltelijk gesloopt .
Sankt Ludwig is een voormalig klooster in nationaal park de Meinweg, gebouwd in 1906. De eigenaar, Stichting Maharishi European Research University (MERU) vindt het gebouw bij nader inzien niet passen bij vedische regels, en heeft een deel van het gebouw reeds gesloopt. De minister van OCW heeft eind 2008 besloten om de beschermde rijksstatus niet te onttrekken aan dit monument. Hiertegen is in beroep gegaan.
Het voormalige Franciscaner klooster en opleidingsinstituut Sankt Ludwig is gebouwd in 1909. Het is een uiting van de Kulturkampf. Dat is de strijd tussen de Duitse overheid en de katholieke kerk. Op grond daarvan is het klooster van cultuurhistorische betekenis. Toen het klooster werd gesloten werd het gekocht door de Stichting Maharishi European Research University, een centrum voor de beoefening van de Transcedente Meditatie. Deze organisatie wilde het klooster slopen om nieuwe gebouwen te bouwen, overeenkomstig hun ideeën. Plaatsing op de monumentenlijst maakte dit echter onmogelijk. Toen de Raad van State op 12 september 2001 besliste dat het vm klooster niet mocht worden gesloopt heeft de Maharishi toch opdracht gegeven met de sloop te beginnen. Enige uren daarna werden de werkzaamheden gestaakt. De Rijksdienst voor de Monumentenzorg heeft maatregelen genomen de schade volledig te doen herstellen. En tot grote verrassing van velen heeft het gemeentebestuur van Roerdalen, waaronder Vlodrop behoort, op 13 november 2001 een sloopvergunning verleend.
Oostelijk buiten Vlodrop, tegen de Duitse grens aangedrukt, staat sinds 1909 het Sint Ludwigscollege met het Sint Ludwigsklooster van de Paters Franciscanen. Rond 1980 is het klooster gesloten. Het is verkocht aan de Maharischi-organisatie. Vanaf 1990 werd het klooster het wereldwijde centrum van de op 5 februari 2008 overleden 91-jarige leider Maharishi Mahesh Yogi en ongeveer 500 van zijn aanhangers. In het klooster is een Vedische Universiteit ondergebracht. Ook is het centrum van Transcendente Meditatie. Men wil het oude klooster slopen en er een serie houten gebouwen plaatsen. Houten gebouwen passen beter in de filosofie van deze beweging. Maar van de overheid krijgt men geen toestemming tot sloop. De Maharishi-organisatie overweegt nu te verhuizen naar India of Mexico of Oostenrijk.
- 2015 Afgevoerd van de Rijksmonumentenlijst en (toch) gesloopt. Eén van de schandaligste gevallen van vandalisme in de Nederlandse monumentengeschiedenis. De monumentomschrijving hieronder is door de sloop helaas niet meer actueel.
Monumentomschrijving Rijksdienst
College Sankt Ludwig, aan bisschop Lodewijk van Toulouse (gestorven in 1297) gewijd, reusachtig bakstenen voormalig Franciscaner complex uit 1904-1909, na "Asylsuche" als school met klooster en kerk gebouwd door de Duitse Franciscanen broeder Quintilian (Th.) Borren (architect) en P. Wenzeslaus (bouwheer). Ten noorden van het college ligt een (deel van een) speelplaats. In 1931 zijn de twee middenvleugels van het college met twee bouwlagen verhoogd onder het bewind van rector en praeses P. Didymus Hildebrand. Het college toont op enkele plaatsen oorlogsschade. De omgeving van St. Ludwig bestaat uit akkers en landerijen, dicht geboomte en weiden. Een kaarsrechte oprijlaan loopt in oostelijke richting naar de Duitse grens.
Omschrijving
Het college heeft als hoofdopzet een rechthoekige plattegrond waarin vier binnenhoven en diverse vleugels met klooster-, internaat-, en economiegebouwen, kapel en een boerderij zijn gesitueerd. De centraal gelegen kapel ligt in het verlengde van de hoofdingang, met links de kloostervleugel en rechts het internaat c.q. instituutsvleugel. Het gebouw telt inclusief het souterrain vier bouwlagen onder een zolderverdieping met zadeldaken terwijl (in totaal) vijf torens de hoeken, langszijden en de symmetrische ingangspartij accentueren. Gepleisterde plint, metselwerk in kruisverband. De torenlichamen hebben een vierkante onderbouw en een achtzijdige tweede geleding met dito spits; de toren van de ingangspartij is met een lantaarn uitgevoerd - en is bij gevolg hoger - heeft tussen de spitsboogvensters een beeldnis onder baldakijn en een uurwerk boven een tekstplaquette. De vleugels die met de torens worden geleed zijn rijker gedetailleerd dan de overige en (gedeeltelijk) uitgevoerd met o.a. tandlijsten, opgehaalde geveltoppen, friesjes, dakkapellen. Zadeldaken met muldenpannen op de vleugels, leien op de torens. De buitengevels alsook de gevels aan de binnenhoven zijn op repeterende wijze met de oorspronkelijke vensters en deuren ingedeeld; segmentboogvormige, rechthoekige gelede vensters en bovenlichten met houten kozijnen en dito indelingen - de torens met spitsboogvensters en glas-in-lood. De neogotische kapel bevat spitsboogvensters met glas-in-lood, zijgevels met steunberen en een leien dak met dakruiter op de nok terwijl het interieur is voorzien van eiken paneeldeuren met smeedijzeren beslag en spitsboogvormige bovenlichten met glas-in-lood; de zijbeuken ingedeeld met telkens acht spitsboognissen, de vensters met glas-in-lood vervaardigd door Glasmalerei W. Derix te Goch en Kevelaer; in het schip een polychrome tegelvloer, kruisribgewelven op zuilen in Naamse steen, spitsboogvensters met glas-in-lood in de kruisarm links van het altaar. Het interieur van het voormalige college bevat grotendeels de originele structuur met vertrekken en ruimten als o.a. de ingangshal met kruisribgewelven op zuilen, gangen, authentieke eiken paneeldeuren met smeedijzeren beslag, vensters en spitsboogvormige bovenlichten met glas-in-lood, trappenhuizen (met smeedijzeren balustrade en houten handlijsten), tegelvloeren met decoratieve patronen, waterreservoirs in de torens.
Waardering
Het voormalige college St. Ludwig uit 1904-1908 vertegenwoordigt algemeen cultuurhistorisch belang omdat het uitwendig gaaf behouden is gebleven en op duidelijke wijze inzicht verschaft in de historische functie van een monumentaal religieus bouwwerk waarin stichtingsmotieven als devotie, studie en zelfvoorziening herkenbaar aanwezig zijn gebleven. De interne structuur van het college met de tussen klooster- en internaatvleugel geplaatste kapel, de lange gangen met aangrenzende vertrekken en trappenhuizen bleef grotendeels in tact; deze gaafheid houdt architectuur- en cultuurhistorische waarden in. - In de traditie van de "Kulturkampfklöstster" vertegenwoordigt St. Ludwig in nationaal en internationaal verband belangwekkende cultuurhistorische waarden door de reusachtige fortachtige verschijningsvorm, door het markante silhouet, door de ligging in afzondering, door de nadrukkelijke oriëntatie op Duitsland met een honderden meters lange, kaarsrechte oprijlaan terwijl spoorlijn en station met verbinding naar Duitsland op loopafstand van St. Ludwig zijn gelegen: deze factoren bewerkstelligen opmerkelijke historische belevings- en herinneringswaarden omdat de functionele, visuele, ruimtelijke en structurele onderlinge betrokkenheid tussen college en de natuurlijke c.q. aangelegde omgeving in tact is. - In cultuurhistorisch verband biedt St. Ludwig een bijzonder monumentale en late proeve van het verschijnsel "Kulturkampfklöster": de gememoreerde hoedanigheden zijn zeldzaam omdat in ons land weliswaar enkele tientallen "Kulturkampfklöster" zijn gesticht maar slechts een beperkt aantal behouden bleef. - Het college wordt gekenmerkt door een hoge mate van geslotenheid vanwege de carré met verschillende binnenhoven en de hoog oprijzende gevels; binnen het concept van 19de-eeuwse "Grossbauten" biedt St. Ludwig een 20ste-eeuwse "Nachwuchs", vormt het een kenmerkende representant van deze typologie en bezit het architectuurhistorische waarde. - De zich tot (in hoofdzaak) de oostgevel beperkende architectonische representativiteit symboliseert in combinatie met de enorme afmetingen van het bouwwerk de ambivalente verhouding van de stichters tot Duitsland: enerzijds wilden noch konden zij het thuisland verloochenen, anderzijds richtte men een onvermijdbaar college op waarin zowel verbondenheid als provocatieve elementen jegens het moederland tot uitdrukking zijn gebracht: symboliek en stichtingsmotieven zijn tot architectuur verheven en verlenen St. Ludwig het belang van een algemeen cultuurhistorisch en met name kerkhistorisch document.
In de media
- Uit : Binnenlands Bestuur d.d. 12-9-2012
Het college van Roerdalen heeft dat vandaag besloten. Herbestemmen niet mogelijk. Volgens het college is er geen realistische mogelijkheid tot herbestemming van het uit 1905-1909 stammende klooster. Hiermee komt een einde aan een al jaren slepend bestuurlijk conflict tussen de stichting Maharishi European Research University (MERU), eigenaar van het kloostercomplex, en de gemeente Roerdalen in Midden-Limburg.
- Politieke beroering
De beslissing van de Roerdalense wethouder Jan Teuwen (Praktische Politiek) om sloop van het rijksmonument Sankt Ludwig toe te staan, zal in Limburg tot politieke beroering leiden. SP en GroenLinks in Limburg zijn fel gekant tegen sloop van het klooster, andere partijen minder. VVD-Statenlid en wethouder in Roermond Jos van Rey pleit al jaren met oud burgemeester van Roerdalen Ricardo Offermans voor sloop. CDA-fractievoorzitter in de Staten van Limburg Martijn van Helvert begrijpt dat de sloopvergunning door Roerdalen is afgegeven. Hij zegt: ‘Als er geen herbestemming mogelijk is, dan moet je afscheid kunnen nemen van het monument. De gemeente heeft geen partij kunnen vinden met een geloofwaardige business case. Als niemand het kan betalen, dan houdt het op. Het is nu een ouwe troep en vies.’
- Schade niet herstellen
De sloopvergunnig komt net op tijd voor de MERU-stichting. Als gevolg van een uitspraak van de Raad van State begin dit jaar, diende de Maharishi-beweging namelijk voor 21 september de schade aan het klooster te herstellen. Deze schade was ontstaan nadat in opdracht van de Maharishi-beweging in 1998 was begonnen met de sloop van de voorbouw van het klooster. Daarvoor had Roerdalen weliswaar een sloopvergunning afgegeven, maar deze werd vervolgens geweigerd na een uitspraak van de Raad van State. Het complex was namelijk een jaar eerder op verzoek van de Heemkundevereniging Roerstreek door het ministerie van OC&W op de rijksmonumentenlijst gezet. Jaren van rechtszaken volgden, terwijl het klooster verviel en een ruïne dreigde te worden.
- Maharishi Mahesh Yogi
De Maharishi-organisatie was en is niet geïnteresseerd in het door Duitse broeders gebouwde klooster in Vlodrop-Station. Geestelijk leider en grondlegger van de transcendente meditatie Maharishi Mahesh Yogi kocht het negenduizend vierkante meter grote Sankt Ludwig-klooster en de veertig hectare grond in 1984 van de staat voor 1,8 miljoen gulden. De Maharishi streek er in 1990 neer en woonde er tot zijn dood in 2008. Hij wilde het klooster afbreken omdat het volgens MERU-woordvoerder Paul Gelderloos ‘niet voldeed aan de Vedische natuurwetten. Het is niet in oostelijke richting gebouwd. Een huis mag geen deuren op het zuiden hebben of uitzicht op het westen. De oriëntatie is niet goed.’ De Maharishi-beweging heeft in de loop van de jaren woningen en een houten paleis neergezet op het terrein.
- Sloopvergunning op basis van monumentenvergunning
De Maharishi-beweging heeft 14 jaar lang geprobeerd om het Sankt Ludwig-klooster van de lijst van rijksmonumenten te krijgen, om het vervolgens te kunnen afbreken. Toen dat begin dit jaar een onbegaanbare weg bleek, koos MERU ervoor om een sloopvergunning op basis van de monumentenvergunning aan te vragen. ‘Dat gebeurt zelden, maar het kan dus wel’, aldus MERU-advocaat Marcel Fruytier.
- Uit De Erfgoedstem d.d.19 april 2015
De sloop van de kapel van het voormalige klooster Sankt Ludwig in Vlodrop is na jaren procederen in volle gang. De 16 m hoge toren van het bijzondere bouwwerk zal door de Maharishi-organisatie worden behouden en een andere, plek krijgen in de nieuwbouwplannen. Het is de bedoeling dat deze zal worden gebruikt door vleermuizen.
Externe links
Afbeeldingen
Bron:Wikimedia (1910)
Bron:Wikimedia/RCE (1997)
Bron:Wikimedia/russavia (2008)
Bron:Wikimedia/RCE (2008)
.jpg)
