Brontekst bekijken van Wageningen, Bergstraat 17 - Johannes de Doper

[[Categorie:Object]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:Gemeentelijk monument]]
[[Categorie:RK]]
[[Categorie:Wageningen]]
[[Categorie:Gemeente Wageningen]]
[[Categorie:Provincie Gelderland]]
[[Categorie:Aartsbisdom Utrecht]]


{{#display_map:6701AB Bergstraat 17 Wageningen, Netherlands|type=hybrid}}

{| 
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Naam kerk:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Johannes de Doper
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Genootschap:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Rooms-Katholieke Kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Gelderland
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Wageningen
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Wageningen
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Bergstraat 17
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Postcode:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 6701AB
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Inventarisatienummer:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 12374
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Jaar ingebruikname:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 1925
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Architect:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Heyden, H.J. van der
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument status:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeentelijk monument
|}

==Geschiedenis==
De kerk werd in 1924-1925 gebouwd naar ontwerp van de architect H.J. van der Heijden uit Hilversum. Het betreft een centraalbouw met Byzantijnse vormen en een terzijde staande toren. 
In 1912 hadden de gebroeders Hermsen hun boerderij met erf en de twee ernaast gelegen winkelpanden te koop aangeboden aan het kerkbestuur voor fl. 12.000, onder de voorwaarde dat op het terrein een nieuwe kerk gebouwd zou worden. In 1922, na het overlijden van de laatste van de gebroeders Hermsen, kwam het terrein in handen van het kerkbestuur. De nieuwbouw werd aanbesteed op 8 december 1923 en het werk werd gegund aan de fa. Koenders-Ten Thij te Enschede voor een bedrag van fl. 168.500. Op 24 juni 1924 legde deken F.L. Stockmann uit Arnhem de eerste steen, bijgestaan door de bouwpastoor J.F. Koning. Ruim een jaar later werd de nieuwe kerk plechtig geconsacreerd door mgr. H. van de Wetering, aartsbisschop van Utrecht. Een aantal inventarisstukken uit het oude kerkgebouw vonden een plaats in het nieuwe gebouw: de twee zijaltaren, de Piëta, het doopvont, het (later verwoeste) Gradussen-orgel en de drie koperen kronen (afkomstig van de NHK St. Bavo te Haarlem). De kunstenaars A. Falize en B. Janssen kregen de opdracht het overige interieur aan te kleden. 
[[Afbeelding:12374 Wageningen RK. Johannes de Doper 1925-1950 Bergstraat 17 Gld. opname 17-09-2009 foto. André van Dijk. Kerkenverzamelaar (8).JPG|thumb|opname 17-09-2009  © AvD.]]

Op 7 april 1945 werd de kerk voor driekwart verwoest, toen de Duitsers de toren opbliezen. In de jaren 1949-1950 is de kerk herbouwd onder leiding van de architect Jan van Dongen uit Apeldoorn. Op 7 januari 1951 werd de kerk feestelijk heropend.

Het interieur onderging in de loop der jaren enkele wijzigingen: de ambo en communiebank werden afgebroken. In 1956 werden de wandschilderingen in de bogen van de apsis overgeschilderd. In 1972 werd het hoogaltaar verwijderd en de vloer van het priesterkoor uitgebreid. Het orgel werd toen in de apsis geplaatst en men richtte een kleine dagkapel in. In 1984 werd een bezinningsruimte "de Kleine Johannes" ingericht. In de jaren 1990 ontving de kerk een aantal objecten dat oorspronkelijk uit een klooster te Merkelbeek afkomstig was. 
Vanaf mei 2017 tot september 2017 zijn enkele vrijwilligers bezig geweest met het restaureren van de zgn. "Moorse bogen", die in de jaren 50 waren overgeschilderd. 


In 1989 is de Verrijzenis des Heren parochie te Wageningen opgegaan in de Johannes de Doperkerk. De Verrijzeniskerk werd gebouwd in 1966-67, onder architectuur van ir. H. Roebers (ofschoon elders de datum 1963-1964 genoemd wordt, en Van Embden als architect). Bouwpastoor was W.L.J. Batenburg. In 1964 kon een stuk grond worden verworven gelegen aan de Nobelhoek-Geertjesweg. In de loop van 1966 werd de bouw onderhands aanbesteed en de bouw werd gegund aan de fa. Tiemessen. Op 2 mei 1966 werd met de bouw begonnen. Op 16 april 1967 werd de kerk plechtig geconsacreerd door kardinaal B. Alfrink. De kerk werd in 1989 buiten gebruik gesteld en werd het rouwcentrum 't Hooge Heem'.  

In 2019 is het rouwcentrum afgebroken en staat op deze plaats een nieuw gebouw, waar winkels in zijn gevestigd.

==Waardebepaling en kerncollectie==
Van belang zijn alle objecten die tot de oorspronkelijke inrichting rond 1925 behoren. Hierbij moeten worden genoemd de beelden van August Falize en de kruiswegstaties door B. Jansen. Ook van belang zijn de objecten die zijn meegenomen uit de kerk aan de Heerenstraat: het Maria- en Jozefbeeld (nrs. 18 en 19) en de Piëta, alle vervaardigd in het atelier van Cuypers en Stoltzenberg te Roermond. Maar ook het Johannes de Doper beeld komt nog uit de oude kerk. Een grote historische waarde vertegenwoordigen de koperen kaarsenkronen afkomstig uit de Bavokerk te Haarlem. Ook de gedenkstenen zijn historisch van belang. Eveneens belangrijk vanwege de ouderdom zijn de zilveren monstrans en het schaaltje vervaardigd door Diederik Wilhelm Rethmeyer. Van de latere objecten moeten de ramen van B. Jansen en E. Laudy worden genoemd en, vanwege de kwaliteit, de kandelaar/godslamp (nr. 74) toegeschreven aan het atelier Van Roosmalen.
==Voorgaande gebouw==
* [[Wageningen, Bergstraat 17 - Johannes de Doper (1853 - 1925)|De kerk uit 1853]]

==Vergelijking met andere kerkgebouwen==

Van dezelfde architect H.J. van der Heyden bestonden ook 2 andere (gesloopte) kerkgebouwen: De Mariakerk in Soestdijk en de Heilig Hartkerk in Bussum. 

Met name de torens van die twee kerken leken veel op de in 1945 opgeblazen, niet herbouwde toren van de St. Johannes de Doperkerk.   

== Externe link ==
* [http://www.orgelsite.nl/wageningen1.htm Informatie over het orgel]

==Afbeeldingen==
====De kerk voor 1940====
<gallery>
Afbeelding:Wageningen RK Joh de Doper voor '44 met toren Gld..jpg | 1940
Afbeelding:Wageningen Joannes de Doperkerk 1 juni 1940.jpg | 1940
Afbeelding:Wageningen RK Joh de Doper zonder toren Gld..jpg
</gallery>
====De kerk na 1950====
<gallery>
KerkwageningenRK7928.jpg| Ansichtkaart 1953 - WG
Afbeelding:Wageningen St Jan de Doper Verschueren 1972.jpg | Verschueren-orgel uit 1972.
Afbeelding:12374 Wageningen RK. Johannes de Doper 1925-1950 Bergstraat 17 Gld. opname 17-09-2009 foto. André van Dijk. Kerkenverzamelaar (9).JPG|opname 17-09-2009   © AvD.
Afbeelding:12374 Wageningen RK. Johannes de Doper 1925-1950 Bergstraat 17 Gld. opname 17-09-2009 foto. André van Dijk. Kerkenverzamelaar (5).JPG|opname 17-09-2009   © AvD.
Afbeelding:12374 Wageningen RK. Johannes de Doper 1925-1950 Bergstraat 17 Gld. opname 17-09-2009 foto. André van Dijk. Kerkenverzamelaar (7).JPG|opname 17-09-2009   © AvD.
Afbeelding:12374 Wageningen RK. Johannes de Doper 1925-1950 Bergstraat 17 Gld. opname 17-09-2009 foto. André van Dijk. Kerkenverzamelaar.JPG|opname 17-09-2009   © AvD.
Afbeelding:12374 Wageningen RK. Johannes de Doper 1925-1950 Bergstraat 17 Gld. opname 17-09-2009 foto. André van Dijk. Kerkenverzamelaar (2).JPG|opname 17-09-2009   © AvD.
Afbeelding:12374 Wageningen RK. Johannes de Doper 1925-1950 Bergstraat 17 Gld. opname 17-09-2009 foto. André van Dijk. Kerkenverzamelaar (3).JPG|opname 17-09-2009   © AvD.
Afbeelding:12374 Wageningen RK. Johannes de Doper 1925-1950 Bergstraat 17 Gld. opname 17-09-2009 foto. André van Dijk. Kerkenverzamelaar (6).JPG|opname 17-09-2009   © AvD.
Afbeelding:12374 Wageningen RK. Johannes de Doper 1925 Bergstraat 17 Gld. opname 20-01-2011 © André van Dijk Veenendaal (1).JPG|opname 20-01-2011   © AvD.
Afbeelding:12374 Wageningen RK. Johannes de Doper 1925 Bergstraat 17 Gld. opname 20-01-2011 © André van Dijk Veenendaal (2).JPG|opname 20-01-2011   © AvD.
Afbeelding:12374 Wageningen RK. Johannes de Doper 1925 Bergstraat 17 Gld. opname 20-01-2011 © André van Dijk Veenendaal (3).JPG|opname 20-01-2011   © AvD.
Afbeelding:12374 Wageningen RK. Johannes de Doper 1925 Bergstraat 17 Gld. opname 20-01-2011 © André van Dijk Veenendaal (4).JPG|opname 20-01-2011   © AvD.
Afbeelding:12374 Wageningen RK. Johannes de Doper 1925 Bergstraat 17 Gld. opname 20-01-2011 © André van Dijk Veenendaal (5).JPG|opname 20-01-2011   © AvD.
Afbeelding:12374 Wageningen RK. Johannes de Doper 1925 Bergstraat 17 Gld. opname 20-01-2011 © André van Dijk Veenendaal (6).JPG|opname 20-01-2011   © AvD.
Afbeelding:12374 Wageningen RK. Johannes de Doper 1925 Bergstraat 17 Gld. opname 20-01-2011 © André van Dijk Veenendaal (7).JPG|opname 20-01-2011   © AvD.
Afbeelding:12374 Wageningen RK. Johannes de Doper 1925 Bergstraat 17 Gld. opname 20-01-2011 © André van Dijk Veenendaal (8).JPG|opname 20-01-2011   © AvD.
Afbeelding:12374 Wageningen RK. Johannes de Doper 1925 Bergstraat 17 Gld. opname 20-01-2011 © André van Dijk Veenendaal (9).JPG|opname 20-01-2011   © AvD.
Afbeelding:12374 Wageningen RK. Johannes de Doper 1925 Bergstraat 17 Gld. opname 20-01-2011 © André van Dijk Veenendaal (10).JPG|opname 20-01-2011   © AvD.
Afbeelding:12374 Wageningen RK. Johannes de Doper 1925 Bergstraat 17 Gld. opname 20-01-2011 © André van Dijk Veenendaal (11).JPG|opname 20-01-2011   © AvD.
Afbeelding:12374 Wageningen RK. Johannes de Doper 1925 Bergstraat 17 Gld. opname 20-01-2011 © André van Dijk Veenendaal (13).JPG|opname 20-01-2011   © AvD.
Afbeelding:12374 Wageningen RK. Johannes de Doper 1925 Bergstraat 17 Gld. opname 20-01-2011 © André van Dijk Veenendaal (14).JPG|opname 20-01-2011   © AvD.
Afbeelding:12374 Wageningen RK. Johannes de Doper 1925 Bergstraat 17 Gld. opname 20-01-2011 © André van Dijk Veenendaal (15).JPG|opname 20-01-2011   © AvD.
Afbeelding:12374 Wageningen RK. Johannes de Doper 1925 Bergstraat 17 Gld. opname 20-01-2011 © André van Dijk Veenendaal (17).JPG|opname 20-01-2011   © AvD.
Afbeelding:12374 Wageningen RK. Johannes de Doper 1925 Bergstraat 17 Gld. opname 20-01-2011 © André van Dijk Veenendaal (16).JPG|opname 20-01-2011   © AvD.
Afbeelding:12374 Wageningen RK. Johannes de Doper 1925 Bergstraat 17 Gld. opname 20-01-2011 © André van Dijk Veenendaal (19).JPG|opname 20-01-2011   © AvD.
Afbeelding:12374 Wageningen RK. Johannes de Doper 1925-1950 Bergstraat 17 Gld. opname 17-09-2009 foto. André van Dijk. Kerkenverzamelaar (4).JPG|opname 17-09-2009  © AvD.
Wageningen RK (2).jpg
Wageningen RK (3).jpg
Wageningen RK (6).jpg
Wageningen RK (9).jpg
Wageningen RK (10).jpg
Wageningen RK (13).jpg
Wageningen RK (15).jpg
</gallery>