Brontekst bekijken van Zevenaar, Kerkweg 8 - Sint Martinuskerk (1464 - 2023)

[[Categorie:Object]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:Rijksmonument]]
[[Categorie:Buiten Gebruik]]
[[Categorie:Zevenaar]]
[[Categorie:Gemeente Zevenaar]]
[[Categorie:Provincie Gelderland]]

{{#display_map:51.91317,6.08317|type=hybrid}}

{|
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Naam kerk:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | St.-Martinuskerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Genootschap:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | (RKK) Rooms-Katholieke Kerk in Nederland
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Gelderland
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Zevenaar
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Zevenaar (Oud-Zevenaar)
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Kerkweg 8
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Postcode:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 6905AW
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Jaar ingebruikname:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 1464
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Architect:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Cuypers, J.Th.J. & Stuyt, J.
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Oorspronkelijke bestemming:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | buiten gebruik
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Sonneveld-index:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 12100
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Monument status:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Rijksmonument
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument nummer:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 40435
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Bouwjaar:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 1454-1464
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Type:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Functie:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Wonen, wonen met bedrijvigheid
|}



==Geschiedenis==
Historische kerk met toren. Restauratie en uitbreiding 1909, J. Stuyt en J.Th.J. Cuypers. 
De Sint-Martinuskerk in Oud-Zevenaar is een van de oudste kerken in Nederland. De oudst bekende schriftelijke vermelding van een kerk in Oud-Zevenaar dateert uit 1276. De kerk is gewijd aan Sint-Martinus, een van de meest populaire heiligen van de middeleeuwen.  De huidige kerk is een gotische kruiskerk die in de 15e eeuw werd gebouwd. De toren is het oudste deel van de kerk en dateert uit de 14e eeuw. Het schip en het koor van de kerk werden in de 15e eeuw gebouwd. In de 16e eeuw werd de kerk uitgebreid met een Mariakerk. Deze kerk werd in de 17e eeuw afgebroken.
De Sint-Martinuskerk heeft een rijke historie. De kerk werd in de 16e eeuw zwaar beschadigd tijdens de Tachtigjarige Oorlog. De kerk werd in de 17e eeuw hersteld. In de 18e eeuw werd de kerk verbouwd. In de 19e eeuw werd de kerk opnieuw gerestaureerd.

De Sint-Martinuskerk is een belangrijk monument in Oud-Zevenaar. De kerk is een Rijksmonument en is een van de meest bezochte kerken in de Achterhoek.

Hieronder is een overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen in de geschiedenis van de Sint-Martinuskerk:

* 1276: Eerste schriftelijke vermelding van een kerk in Oud-Zevenaar.
* 1431: Bouw van de Mariakerk.
* 1464: Bouw van de toren, het schip en het koor van de Sint-Martinuskerk.
* 1572: De Sint-Martinuskerk wordt zwaar beschadigd tijdens de Tachtigjarige Oorlog.
* 1650: De kerk wordt voorzien van een koperen doopvont.
* 1664: Pastoor Theodorus van Lengell de jongere schenkt een barok altaarretabel aan de Sint-Martinuskerk.
* 17e eeuw: De Mariakerk wordt afgebroken.
* 18e eeuw: De Sint-Martinuskerk wordt verbouwd.
* 19e eeuw: De Sint-Martinuskerk wordt opnieuw gerestaureerd.
* 20e eeuw: De Sint-Martinuskerk wordt opnieuw gerestaureerd.
* 21e eeuw: De Sint-Martinuskerk wordt opnieuw gerestaureerd.
* 2013 - De Sint Martinuskerk in Oud-Zevenaar staat in de steigers. Het voegwerk wordt vernieuwd en de dakgoot onder handen genomen.
* 2019 - De kerken in Babberich, Giesbeek, Groessen, Loo, Herwen, Oud-Zevenaar, Pannerden, Spijk en Westervoort komen te koop. Als een nieuwe eigenaar voor de gebouwen is gevonden, worden de kerken aan de eredienst onttrokken. De reguliere zondagsvieringen stoppen per 1 januari 2021
* 2022 - Met het doven van de godslamp en het uitdragen van het Allerheiligste naar buiten viel zondagmiddag 20-11-2022 definitief het doek voor de Sint Martinuskerk. Voor een eucharistieviering zullen de gelovigen uit Oud-Zevenaar en Ooy in het vervolg naar Zevenaar moeten.
* 2023 - Nog heel even en dan sluit de middeleeuwse Sint Martinuskerk in Oud-Zevenaar. Op 1 juli wordt ook deze katholieke kerk aan de eredienst onttrokken. Het is de negende kerk in de Liemers die dan sluit, en dat doet pijn.

==Monumentomschrijving Rijksdienst==
R.K. Kerk (St. Martinus). In oorsprong de moederkerk van Zevenaar, reeds vermeld in 1276. Schilderachtig gelegen temidden van enige boerderijen en huizen terzijde van de bandijk. Schip, toren noorderzijbeuk en driezijdig gesloten koor XV B, ingrijpend hersteld na oorlogsverwoesting van 1572 en in XIX B. In oorsprong pseudobasiliek, zuidbeuk in XVI A vervangen door grotere "Mariakerk", op de grondslagen waarvan in 1909 een neogotische zijbeuk verrees. Het schip is aan de noordzijde in 1863 in basilicale vorm gewijzigd. Gewelven met uitzondering van dat over de noorderbeuk neogotisch. Strakke Nederrijnse toren met ingesnoerde spits. Inventaris: koperen doopvont, 1650; barok altaar met getorste kolommen (1664); neogotisch altaar, waarin opgenomen albasten groep, voorstellend de Nood Gods (XV B), houten St. Barbara (XVd) en houten St. Elisabeth (XVIa). Tegen een der torenpijlers: laatgotische zerk (XVIa). Tweeklaviers orgel, in 1890 gemaakt door L. Schwarze met gebruikmaking van ouder materiaal. Restant mechanisch smeedijzeren torenuurwerk, 1746.

==Externe links==
* [https://rkliemers.nl/wp-content/uploads/2023/06/Decreet-onttrekking-aan-eredienst-Martinuskerk-Oud-Zevenaar.pdf  Decreet-onttrekking-aan-eredienst-Martinuskerk-Oud-Zevenaar]
* {{Kerkfotografie|sint-martinus-oud-zevenaar/}}
* {{Wikidata|Q17449517}}
* {{Wikimedia|Sint_Martinuskerk_(Oud-Zevenaar)}}

==Afbeeldingen==
====Exterieur====
<gallery>
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (31).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (33).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (35).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (30).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (3).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (1).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (36).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (32).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (2).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (4).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (6).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (5).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (7).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (8).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Bestand:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (9).JPG
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (10).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (11).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (12).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (13).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (14).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (15).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (16).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (18).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (19).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (20).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (22).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (23).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (21).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (24).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (25).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (26).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (28).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (27).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (29).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Afbeelding:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (37).JPG|opname 16-05-2010  foto. André van Dijk Veenendaal.
Bestand:12100 Oud-Zevenaar RK. Sint Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 16-05-2010 foto. André van Dijk Veenendaal (34).JPG
Afbeelding:Oud Zevenaar St Martinus 018.jpg‎
Afbeelding:Oud Zevenaar St Martinus 019.jpg‎
</gallery>

====Interieur====
<gallery>
Afbeelding:12100 Oud Zevenaar RK. Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 27-05-2006 foto. Job van Nes. Zaandam.jpg|opname JvN 27-05-2006
Afbeelding:12100 Oud Zevenaar RK. Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 27-05-2006 foto. Job van Nes. Zaandam (2).jpg|opname JvN 27-05-2006
Afbeelding:12100 Oud Zevenaar RK. Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 27-05-2006 foto. Job van Nes. Zaandam (3).jpg|opname JvN 27-05-2006
Afbeelding:12100 Oud Zevenaar RK. Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 27-05-2006 foto. Job van Nes. Zaandam (4).jpg|opname JvN 27-05-2006
Afbeelding:12100 Oud Zevenaar RK. Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 27-05-2006 foto. Job van Nes. Zaandam (5).jpg|opname JvN 27-05-2006 
Afbeelding:12100 Oud Zevenaar RK. Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 27-05-2006 foto. Job van Nes. Zaandam (6).jpg|opname JvN 27-05-2006
Afbeelding:12100 Oud Zevenaar RK. Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 27-05-2006 foto. Job van Nes. Zaandam (7).jpg|opname JvN 27-05-2006 
Afbeelding:12100 Oud Zevenaar RK. Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 27-05-2006 foto. Job van Nes. Zaandam (8).jpg|opname JvN 27-05-2006
Afbeelding:12100 Oud Zevenaar RK. Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 27-05-2006 foto. Job van Nes. Zaandam (9).jpg|opname JvN 27-05-2006
Afbeelding:12100 Oud Zevenaar RK. Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 27-05-2006 foto. Job van Nes. Zaandam (10).jpg|opname JvN 27-05-2006  
Afbeelding:12100 Oud Zevenaar RK. Martinus 1464 Kerkweg 11 Gld. opname 27-05-2006 foto. Job van Nes. Zaandam (11).jpg|opname JvN 27-05-2006
Afbeelding:Oud Zevenaar St Martinus 004.jpg‎
Afbeelding:Oud Zevenaar St Martinus 003.jpg‎
Afbeelding:Oud Zevenaar St Martinus 002.jpg
Afbeelding:Oud Zevenaar St Martinus 005.jpg‎
Afbeelding:Oud Zevenaar St Martinus 006.jpg‎
Afbeelding:Oud Zevenaar St Martinus 007.jpg‎
Afbeelding:Oud Zevenaar St Martinus 009.jpg‎
Afbeelding:Oud Zevenaar St Martinus 014.jpg
Afbeelding:Oud Zevenaar St Martinus kr 001.jpg‎
Afbeelding:Oud Zevenaar St Martinus 015.jpg‎
Afbeelding:Oud Zevenaar St Martinus 016.jpg‎
</gallery>