Brontekst bekijken van Zoetermeer, Eerste Stationsstraat 86 - Pelgrimskerk (1932 - 2022)

[[Categorie:Object]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:Gemeentelijk monument]]
[[Categorie:Buiten Gebruik]]
[[Categorie:Zoetermeer]]
[[Categorie:Gemeente Zoetermeer]]
[[Categorie:Provincie Zuid-Holland]]


{{#display_map:52.05155,4.49705}}

{| 
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Naam kerk:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Pelgrimskerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Genootschap:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | PKN Gereformeerde Kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Zuid-Holland
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Zoetermeer
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Zoetermeer
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Eerste Stationsstraat 86
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Postcode:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 2712HH
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Sonneveld-index:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 03724
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Jaar ingebruikname:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 1932
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Architect:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Plooij, B.W.
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | buiten gebruik
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument status:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeentelijk monument
|}


==Geschiedenis==
====Samenvatting====
Belangrijk, relatief gaaf bewaard gebleven, karakteristiek Gereformeerd kerkgebouw met toren, die een hoogte heeft van 30 meter. De kerk is in zakelijke expressionistische stijl gebouwd. 
Kenmerkend zijn de elkaar kruisende zadeldaken en de paraboolvormige torenspits. Ook in het interieur is die paraboolvorm duidelijk herkenbaar.

De naam 'Pelgrimskerk' draagt dit kerkgebouw sinds 1976, toen door de sterke uitbreiding van Zoetermeer nieuwe kerkelijke centra in gebruik werden genomen.

====Uitgebreid====
Het eenvoudige kerkgebouw aan het Lagereinde (thans Dorpsstraat), gebouwd in 1867/68 werd te klein voor de groeiende gemeente. Dus moest er iets anders komen.
De kerkenraad benoemde in het voorjaar van 1930 een commissie die onderzoek moest doen om te komen tot de stichting van een nieuw kerkgebouw. Diverse kerkgebouwen werden bekeken. Ook wist men een geschikt ruim terrein aan te kopen aan de Stationsstraat (die toen nog Molenweg heette), waar bovendien ruimte was voor een nieuwe pastorie.
De ontwerpopdracht werd gegund aan architect B.W. Plooij. Deze Bastiaan Willem Plooij (1890-1967) is vooral bekend geworden door zijn ontwerpen van gereformeerde kerkgebouwen zoals in Ommen, Maarssen en Zeist. 
Het werk werd aanbesteed en de laagste inschrijver was het gemeentelid en aannemer Jan van Os, die de bouw op zich nam. De totale kosten van de nieuwe kerk bedroegen bijna fl. 78.000.Het kerkgebouw kende slechts twee kleine vergaderzaaltjes.
De eerstesteenlegging vond plaats op 11 november 1931 door ds. H. Versluys. Behalve een fietsenberging werd ook een paardenstal bij de kerk gebouwd, omdat verscheidene gemeenteleden toen nog met paard en wagen naar de kerk kwamen. Die bouwsels zijn later verdwenen. 

De nieuwe kerk kon al op 6 juni 1932 in gebruik genomen worden. Deze eerste dienst werd begonnen met het zingen van psalm 116 de verzen 11 en 10 uit de berijming van 1773. Er werd ook een orgel in de kerk geplaatst. Dit instrument van de firma G. van Leeuwen te Leiderdorp kostte fl. 4.470 en was voorzien van een windmotor. 
In de toren hangen twee luidklokken uit 1949 ter vervanging van de in de 2e Wereldoorlog (1940-1945) geroofde klokken. Deze toren is in de jaren 1990 gerestaureerd.

===Aanvullende bouwactiviteiten===

Ds. W.E. Gerritsma legde in 1959 de eerste steen voor een nieuw Verenigingsgebouw naast de kerk dat in 1960 in gebruik werd genomen en de naam ’t Centrum’ kreeg.  

Ter vervanging van een bouwkeet kwam achter ’t Centrum’ eind maart 1975 een nieuwe uitbreiding gereed dat de naam ’t Gonk’ kreeg. Een Gereformeerd ONnderKomen van 174m2, hoofdzakelijk voor het jeugdwerk met aan de straatzijde (Frans Halsstraat) een kantoortje voor de kerkelijke administratie. 
Op 18 april 1969 werd een nieuw orgel in gebruik genomen van de firma Verschueren. Lees verder bij orgel.

In 1982 heeft de kerk een grote opknapbeurt gekregen, waarbij de interne kleurstelling iets is gewijzigd, maar de inrichting is grotendeels behouden gebleven. Het bij die gelegenheid door gemeentelid en kunstenaar Koppejan ten geschenke gegeven doopvont draagt drie afbeeldingen: de zondvloed, de doortocht door de Rode zee (in oudere Bijbelvertalingen ook Schelfzee genoemd) en de doop van Jezus in de Jordaan.

===Gemeentelijk monument===

De Pelgrimskerk is samen met de bijbehorende pastorie op 16 april 1991 op de gemeentelijke monumentenlijst van Zoetermeer geplaatst vanwege hun architectuurhistorische en stedenbouwkundige waarde. Bij de foto’s staat hier meer over te lezen.
De pastorie van de Pelgrimskerk, rechts van de voorgevel van de kerk, is in de zomer 2001 verkocht aan een particulier.

===Kerkelijke ontwikkelingen===
 
Op 17 januari 2012 zijn de Hervormde Gemeente van Zoetermeer en de Gereformeerde Kerk van Zoetermeer verenigd tot Protestantse Gemeente Zoetermeer (afgekort: PGZ). Het kerkgebouw en de gemeenschap van de Pelgrimskerk maken nu hiervan deel uit. Ook de kerkelijke bureaus zijn samengevoegd in het drastisch verbouwde  jeugdgebouw 't Gonk op het terrein van de Pelgrimskerk, dat ook beschikbaar is voor de activiteiten van de pioniersplek 'de Pelgrim'.

====Samengaan en einde====
In 2019 is een bestuurlijke samenwerking tussen de drie protestantse wijkgemeenten Pelgrimskerk, De Oase (Meerzicht) en De Regenboog (Rokkeveen). Na deze aanloop en groei naar integratie zijn de drie afzonderlijke wijkkerkenraden en gemeenschappen opgegaan in een nieuwe gemeenschap onder de naam Protestantse Wijkgemeente Zoetermeer Zuid met als centraal kerkgebouw De Regenboog in het stadsdeel Rokkeveen.
In de Pelgrimskerk zullen geen vieringen meer plaatsvinden. 
De laatste kerkdienst was op zondag 30 januari 2022 na bijna 90 jaar als plaats van samenkomst te hebben gefunctioneerd. 

Voor het doordeweekse kerkenwerk blijven de gebouwen vooralsnog beschikbaar.
De activiteiten van de pioniersplek 'De Pelgrim' zijn met ingang van 2023 verplaatst naar De Oase in Meerzicht.

====De Pelgrim====
De Pelgrim is een plaats voor ontmoeting, bezinning en zingeving voor alle Zoetermeerders. Een plaats waar je welkom bent, waar je vragen een plaats krijgen.
[http://www.depelgrimzoetermeer.nl/ Lees meer op de website.]

== Orgel ==
Het orgel is in 1969 als opus 743 gebouwd door de firma L. Verschueren ter vervanging van het Van Leeuwen-orgel.
* (Meer info:[http://www.orgbase.nl/scripts/ogb.exe?database=ob2&%250=1006816&LGE=EN&LIJST=lang Orgeldatabase])

==Afbeeldingen==
====Exterieur====
<Gallery>
Afbeelding:Zoetermeer.Geref.Kerk.jpg|kopie ansichtkaart
Bestand:Zoetermeer Pelgrimskerk 001.jpg|kopie ansichtkaart
afbeelding:ID_3724_-_Zoetermeer_GK_Pelgrimskerk_Rol_037_(15).JPG
Afbeelding:Zoetermeer Stationsweg 86-Geref.Pelgrimskerk 1932.JPG
Afbeelding:Zoetermeer Stationsweg 86-Geref.Pelgrimskerk (2).JPG
Afbeelding:Zoetermeer Stationsweg 86-Geref.Pelgrimskerk (3).JPG
Bestand:Zoetermeer Pelgrimskerk 008.jpg|met bijgebouw 't Centrum 
Bestand:CIMG2143.jpg|monumentenbord
</Gallery>
====Interieur====
<gallery>
KerkzoetermeerGK10382.jpg | Ansichtkaart - WG
Afbeelding:Zoetermeer Geref Kerk 1932.jpg |  Willem van Leeuwen(1932)
Afbeelding:Zoetermeer Pelgrimskerk Verschueren 1969.jpg | Verschueren-orgel (1969). 
Bestand:Zoetermeer Pelgrimskerk 002.jpg
Bestand:Zoetermeer Pelgrimskerk 003.jpg 
Bestand:Zoetermeer Pelgrimskerk 004.jpg 
Bestand:Pelgrimskerk Ztm mei 2014.JPG | Feest van de Geest, mei 2014 
</gallery>