Zwartsluis, Kerkstraat 31 - Hervormde Kerk: verschil tussen versies
Uit Reliwiki
Geen bewerkingssamenvatting |
kGeen bewerkingssamenvatting |
||
(41 tussenliggende versies door 12 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 1: | Regel 1: | ||
[[Categorie:Object]] | [[Categorie:Object]] | ||
[[Categorie:MetKaart]] | [[Categorie:MetKaart]] | ||
[[Categorie:PKNH | [[Categorie:Rijksmonument]] | ||
[[Categorie:Gemeentelijk monument]] | |||
[[Categorie:PKNH]] | |||
[[Categorie:Zwartsluis]] | [[Categorie:Zwartsluis]] | ||
[[Categorie:Gemeente Zwartewaterland]] | [[Categorie:Gemeente Zwartewaterland]] | ||
[[Categorie:Provincie Overijssel]] | [[Categorie:Provincie Overijssel]] | ||
{{#display_map:8064DL Kerkstraat 31 Zwartsluis, Nederland|type=hybrid}} | |||
{| | {| | ||
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens | ! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Genootschap : | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Naam kerk: | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Hervormde Kerk | ||
|-valign="top" | |||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Genootschap: | |||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | PKN Hervormde gemeente Zwartsluis | |||
|-valign="top" | |||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie: | |||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Overijssel | |||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente : | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente: | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Zwartewaterland | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Zwartewaterland | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats : | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats: | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Zwartsluis | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Zwartsluis | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres : | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres: | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Kerkstraat 31 | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Kerkstraat 31 | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Postcode: | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 8064DL | ||
|-valign="top" | |||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Inventarisatienummer: | |||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 10723 | |||
|-valign="top" | |||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Jaar ingebruikname: | |||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 1604 | |||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Architect: | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming: | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming: | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Kerk | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Kerk | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument status: | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Rijksmonument {{Rijksmonument|454880}} (Orgel); Gemeentelijk monument (kerk) | ||
| | |||
|} | |} | ||
== Geschiedenis kerk == | |||
Gebouwd in 1604, nadat de vorige middeleeuwse kapel in 1581 was afgebroken en het bouwmateriaal werd gebruikt voor de versterking van de fortresse. In 1649 vergroot met een tweede beuk aan de noordkant en in 1743 nogmaals vergroot door het verlengen van beide beuken in oostwaartse richting. In 1865 verbouwd waarbij de pilaren tussen de beuken werden weggebroken en de twee tonvormige gewelven werden vervangen door één groot gestucadoord gewelf met stucwerk versieringen. | |||
De kerk is gerestaureerd en zaterdag 15 december 2007 weer officieel in gebruik genomen. Ook het orgel heeft een opknapbeurt gehad. (59-08) | |||
== Geschiedenis toren == | |||
De oude toren (grote dakruiter) werd in 1930 wegens bouwvalligheid gesloopt en in 1932 vervangen door de huidige toren aan de zuidwestkant van het kerkgebouw. | |||
== Klokken == | |||
In de toren hangen een twee luidklokken. | |||
De kleine klok is gegoten door Henrick Wegewart in 1606 en draagt het opschrift: | |||
HENRICK WEGEWART HEFT MY GEGOOTEN INDER STADT CAMPEN ANNO 1606 | |||
De grote klok is oorspronkelijk gegoten door Adriaen Steijlaert in 1566 als één van de 13 speelklokken die hij samen met zijn oudoom Jacob Waghevens maakte voor de toren van de Oude Kerk in Amsterdam. In 1617 werden de speelklokken overgebracht naar de toren van de Zuiderkerk in Amsterdam waar ze al weer spoedig werden vervangen door nieuwe. Waarschijnlijk is de klok toen in Zwartsluis terecht gekomen. Het opschrift luidt: | |||
PEETER BEN IC GHEGOTEN VAN ADRIAEN STEIILAERT TOT MECHELEN LOEFT GODT VVIT RECHTER MINNEN INT IAER MDLXVI | |||
De klok is voorzien van de volgende versierselen: het koggeschip, Sint Pieter, het wapen van Amsterdam en Maria met het kind Jezus. | |||
In 1943 werden beide klokken geroofd door de Duitse bezetters. De kleine klok keerde onbeschadigd terug maar de grote was dusdanig beschadigd dat hij in 1946 opnieuw is gegoten door Jacobus van Bergen te Midwolda. Toen werd het volgende opschrift van ds. Raabe toegevoegd: | |||
IN BANGEN OORLOGSTIJD NAAR DUITSCHLAND WEGGEVOERD, | |||
MAAR, SINDS WIJ ZIJN BEVRIJD -GOD ZIJ ER VOOR GELOOFD!-, | |||
HERKREGEN, EERST IN JAMMERLIJKEN STAAT, | |||
:Bourdon | DOCH NU OPNIEUW GEVORMD, NAAR 'T OUD FORMAAT, | ||
IN DEN JARE MCMXLVI | |||
== Preekstoel == | |||
Rijk versierde preekstoel gemaakt in 1683 vermoedelijk door houtsnijder Hermannus van Arnhem. | |||
== Orgel == | |||
* Gemeentelijk monument | |||
Het orgel is in 1793-1796 gebouwd door Rudolph Knol (Hasselt). In 1897 vergroot J. Proper (Kampen) het front en wijzigt de dispositie. De firma Valckx & Van Kouteren & Co. (Rotterdam) vernieuwt in 1936 de windvoorziening en de balg, wijzigt de dispositie en verlaagt de toonhoogte. In 1974 restaureert de firma Ernst Leeflang (Apeldoorn) het instrument. Er komen nieuwe balgen. Toonhoogte en dispositie worden gereconstrueerd en er wordt een pedaalregister toegevoegd. In 2007 restaureert de firma Mense Ruiter Orgelbouw (Zuidwolde/Gn.) het orgel nogmaals. | |||
; Dispositie | |||
: | |||
: | * Manuaal: Bourdon 16' discant - Prestant 8' bas/discant - Holpijp 8' bas/discant - Fiool de Gambe 8' discant - Prestant 4' - Fluit 4' bas/discant - Octaaf 2' bas/discant - Sexquialter 2-3 sterk bas/discant - Mixtuur 2' 4-5 sterk bas/discant - Ruischpijp 1⅓'-1' 2 sterk bas - Cimbel 1⅓' 3-4-3 sterk bas/discant (1974) - Trompet 8' bas/discant (1974). | ||
:'' | * Pedaal: Subbas 16' (1974). | ||
: | * Pedaalkoppeling - Trambland - Ventiel. | ||
: | |||
: | Mechanische sleepladen. Manuaalomvang: C-f3. Pedaalomvang: C-d1. Toonhoogte: a1 = 460 Hz. Twee spaanbalgen. Winddruk: 90 mm. WK. | ||
: | |||
: | == Externe link == | ||
: | * {{Wikimedia|Nederlands_Hervormde_Kerk_(Zwartsluis)}} | ||
: | * [http://www.orgelnieuws.nl/wcms/modules/news/article.php?storyid=2339 Orgelnieuws] | ||
: | |||
== In de media == | |||
: | * Uit ''Reformatorisch Dagblad'', 20 december 2007. | ||
De hervormde kerk van Zwartsluis is zaterdag na een restauratie weer officieel in gebruik genomen. Het gerestaureerde orgel is een dag later weer in de eredienst gebruikt. | |||
Het orgel is volledig schoongemaakt en alle mechanieken zijn nagelopen en waar nodig hersteld. Ook is de windlade geheel gerestaureerd. Om het orgel in optimale conditie te houden, zijn maatregelen getroffen om het klimaat in de kerkzaal beter te kunnen regelen. Tegelijkertijd is van de gelegenheid gebruik gemaakt het interieur een flinke opknapbeurt te geven. Het plafond, de muren en de pilaren in de kerk zijn geschilderd. De lichtkronen zijn schoongemaakt, van nieuwe bedrading voorzien en gevernist. Ook hangen er nieuwe gordijnen. | |||
De onderhoudskosten bedragen ruim 100.000 euro. De kerkelijke gemeente heeft dit bedrag zelf bijeengebracht, onder meer door verschillende acties te houden. Van de overheid is geen subsidie ontvangen. | |||
== Afbeeldingen == | |||
====Exterieur==== | |||
<Gallery> | |||
Bestand:Kerkzwartn3064.jpg | ca 1935 - WG | |||
Afbeelding:NH kerk 1865.jpg|kopie ansichtkaart | |||
Bestand:Kerkzwartn5206.jpg | WG | |||
Bestand:Kerkzwartn7232-7233.jpg | 2000 - WG | |||
Afbeelding:Zwartsluis exterieur 2-.jpg | |||
Afbeelding:Zwartsluis exterieur 3-.jpg | |||
Bestand:Zwartsluis, Kerkstraat 31 - Hervormde Kerk-AntonvD-2015-003.jpg|Foto:Anton van Daal (2015) | |||
Bestand:Zwartsluis, Kerkstraat 31 - Hervormde Kerk-AntonvD-2015-004.jpg|Foto:Anton van Daal (2015) | |||
Bestand:Zwartsluis, Kerkstraat 31 - Hervormde Kerk-AntonvD-2015-005.jpg|Foto:Anton van Daal (2015) | |||
Bestand:Zwartsluis, Kerkstraat 31 - Hervormde Kerk-AntonvD-2015-006.jpg|Foto:Anton van Daal (2015) | |||
Bestand:Zwartsluis, Kerkstraat 31 - Hervormde Kerk-AntonvD-2015-007.jpg|Foto:Anton van Daal (2015) | |||
Bestand:Zwartsluis, Kerkstraat 31 - Hervormde Kerk-AntonvD-2015-008.jpg|Foto:Anton van Daal (2015) | |||
Bestand:Zwartsluis, Kerkstraat 31 - Hervormde Kerk-AntonvD-2015-009.jpg|Foto:Anton van Daal (2015) | |||
</gallery> | |||
====Interieur==== | |||
<gallery> | |||
Bestand:Zwartsluis herv kerk ca 1900.jpg | |||
Afbeelding:Zwartsluis interieur1-.JPG | |||
Afbeelding:Zwartsluis interieur 2-.JPG | |||
Afbeelding:Zwartsluis interieur 3-.JPG | |||
Afbeelding:Zwartsluis_interieur_4.JPG | |||
Afbeelding:Zwartsluis_orgel_1.JPG | |||
Afbeelding:Zwartsluis_orgel_2.JPG | |||
Afbeelding:Zwartsluis_kansel_1.jpg | |||
Afbeelding:Zwartsluis_kansel_2.jpg | |||
Afbeelding:Zwartsluis_kansel_3-.jpg | |||
Afbeelding:Zwartsluis Herv Kerk Knol 1796.jpg | |||
</Gallery> |
Versie van 29 dec 2019 09:50
Algemene gegevens | |
---|---|
Naam kerk: | Hervormde Kerk |
Genootschap: | PKN Hervormde gemeente Zwartsluis |
Provincie: | Overijssel |
Gemeente: | Zwartewaterland |
Plaats: | Zwartsluis |
Adres: | Kerkstraat 31 |
Postcode: | 8064DL |
Inventarisatienummer: | 10723 |
Jaar ingebruikname: | 1604 |
Architect: | |
Huidige bestemming: | Kerk |
Monument status: | Rijksmonument 454880 (Orgel); Gemeentelijk monument (kerk) |
Geschiedenis kerk
Gebouwd in 1604, nadat de vorige middeleeuwse kapel in 1581 was afgebroken en het bouwmateriaal werd gebruikt voor de versterking van de fortresse. In 1649 vergroot met een tweede beuk aan de noordkant en in 1743 nogmaals vergroot door het verlengen van beide beuken in oostwaartse richting. In 1865 verbouwd waarbij de pilaren tussen de beuken werden weggebroken en de twee tonvormige gewelven werden vervangen door één groot gestucadoord gewelf met stucwerk versieringen. De kerk is gerestaureerd en zaterdag 15 december 2007 weer officieel in gebruik genomen. Ook het orgel heeft een opknapbeurt gehad. (59-08)
Geschiedenis toren
De oude toren (grote dakruiter) werd in 1930 wegens bouwvalligheid gesloopt en in 1932 vervangen door de huidige toren aan de zuidwestkant van het kerkgebouw.
Klokken
In de toren hangen een twee luidklokken.
De kleine klok is gegoten door Henrick Wegewart in 1606 en draagt het opschrift: HENRICK WEGEWART HEFT MY GEGOOTEN INDER STADT CAMPEN ANNO 1606
De grote klok is oorspronkelijk gegoten door Adriaen Steijlaert in 1566 als één van de 13 speelklokken die hij samen met zijn oudoom Jacob Waghevens maakte voor de toren van de Oude Kerk in Amsterdam. In 1617 werden de speelklokken overgebracht naar de toren van de Zuiderkerk in Amsterdam waar ze al weer spoedig werden vervangen door nieuwe. Waarschijnlijk is de klok toen in Zwartsluis terecht gekomen. Het opschrift luidt:
PEETER BEN IC GHEGOTEN VAN ADRIAEN STEIILAERT TOT MECHELEN LOEFT GODT VVIT RECHTER MINNEN INT IAER MDLXVI
De klok is voorzien van de volgende versierselen: het koggeschip, Sint Pieter, het wapen van Amsterdam en Maria met het kind Jezus.
In 1943 werden beide klokken geroofd door de Duitse bezetters. De kleine klok keerde onbeschadigd terug maar de grote was dusdanig beschadigd dat hij in 1946 opnieuw is gegoten door Jacobus van Bergen te Midwolda. Toen werd het volgende opschrift van ds. Raabe toegevoegd:
IN BANGEN OORLOGSTIJD NAAR DUITSCHLAND WEGGEVOERD, MAAR, SINDS WIJ ZIJN BEVRIJD -GOD ZIJ ER VOOR GELOOFD!-, HERKREGEN, EERST IN JAMMERLIJKEN STAAT, DOCH NU OPNIEUW GEVORMD, NAAR 'T OUD FORMAAT, IN DEN JARE MCMXLVI
Preekstoel
Rijk versierde preekstoel gemaakt in 1683 vermoedelijk door houtsnijder Hermannus van Arnhem.
Orgel
- Gemeentelijk monument
Het orgel is in 1793-1796 gebouwd door Rudolph Knol (Hasselt). In 1897 vergroot J. Proper (Kampen) het front en wijzigt de dispositie. De firma Valckx & Van Kouteren & Co. (Rotterdam) vernieuwt in 1936 de windvoorziening en de balg, wijzigt de dispositie en verlaagt de toonhoogte. In 1974 restaureert de firma Ernst Leeflang (Apeldoorn) het instrument. Er komen nieuwe balgen. Toonhoogte en dispositie worden gereconstrueerd en er wordt een pedaalregister toegevoegd. In 2007 restaureert de firma Mense Ruiter Orgelbouw (Zuidwolde/Gn.) het orgel nogmaals.
- Dispositie
- Manuaal: Bourdon 16' discant - Prestant 8' bas/discant - Holpijp 8' bas/discant - Fiool de Gambe 8' discant - Prestant 4' - Fluit 4' bas/discant - Octaaf 2' bas/discant - Sexquialter 2-3 sterk bas/discant - Mixtuur 2' 4-5 sterk bas/discant - Ruischpijp 1⅓'-1' 2 sterk bas - Cimbel 1⅓' 3-4-3 sterk bas/discant (1974) - Trompet 8' bas/discant (1974).
- Pedaal: Subbas 16' (1974).
- Pedaalkoppeling - Trambland - Ventiel.
Mechanische sleepladen. Manuaalomvang: C-f3. Pedaalomvang: C-d1. Toonhoogte: a1 = 460 Hz. Twee spaanbalgen. Winddruk: 90 mm. WK.
Externe link
In de media
- Uit Reformatorisch Dagblad, 20 december 2007.
De hervormde kerk van Zwartsluis is zaterdag na een restauratie weer officieel in gebruik genomen. Het gerestaureerde orgel is een dag later weer in de eredienst gebruikt. Het orgel is volledig schoongemaakt en alle mechanieken zijn nagelopen en waar nodig hersteld. Ook is de windlade geheel gerestaureerd. Om het orgel in optimale conditie te houden, zijn maatregelen getroffen om het klimaat in de kerkzaal beter te kunnen regelen. Tegelijkertijd is van de gelegenheid gebruik gemaakt het interieur een flinke opknapbeurt te geven. Het plafond, de muren en de pilaren in de kerk zijn geschilderd. De lichtkronen zijn schoongemaakt, van nieuwe bedrading voorzien en gevernist. Ook hangen er nieuwe gordijnen.
De onderhoudskosten bedragen ruim 100.000 euro. De kerkelijke gemeente heeft dit bedrag zelf bijeengebracht, onder meer door verschillende acties te houden. Van de overheid is geen subsidie ontvangen.