Handelingen

Zwartsluis, Kerkstraat 31 - Hervormde Kerk: verschil tussen versies

Uit Reliwiki

Geen bewerkingssamenvatting
kGeen bewerkingssamenvatting
(41 tussenliggende versies door 12 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
[[Categorie:Object]]
[[Categorie:Object]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:PKNH / NH]]
[[Categorie:Rijksmonument]]
[[Categorie:Gemeentelijk monument]]
[[Categorie:PKNH]]
[[Categorie:Zwartsluis]]
[[Categorie:Zwartsluis]]
[[Categorie:Gemeente Zwartewaterland]]
[[Categorie:Gemeente Zwartewaterland]]
[[Categorie:Provincie Overijssel]]
[[Categorie:Provincie Overijssel]]


{{#display_map:8064DL Kerkstraat 31 Zwartsluis, Nederland|type=hybrid}}


{|  
{|  
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Genootschap :
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Naam kerk:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | PKN - Hervormd 
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Hervormde Kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Genootschap:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | PKN Hervormde gemeente Zwartsluis
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Overijssel
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente :
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Zwartewaterland
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Zwartewaterland
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats :
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Zwartsluis
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Zwartsluis
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres :
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Kerkstraat 31
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Kerkstraat 31
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie :
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Postcode:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Overijssel
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 8064DL
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Inventarisatienummer:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 10723
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Jaar ingebruikname:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 1604
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Jaar ingebruikname :
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Architect:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 1604
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" |  
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Kerk
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Kerk
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Naam kerk :
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument status:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Hervormde Kerk
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Rijksmonument {{Rijksmonument|454880}} (Orgel); Gemeentelijk monument (kerk)
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Architect :
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | n.v.t.
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument-status:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeentelijk monument
|}
|}


; Geschiedenis kerk
 
:Gebouwd in 1604 nadat de vorige kerk in 1581 tijdens het beleg van Steenwijk door de Spaanse bezetters was afgebrand. In 1649 vergroot met een tweede beuk aan de noordkant en in 1743 nogmaals vergroot door het verlengen van beide beuken in oostwaartse richting. In 1865 verbouwd waarbij de pilaren tussen de beuken werden weggebroken en de twee tonvormige gewelven werden vervangen door één groot gestucadoord gewelf.
 
:
== Geschiedenis kerk ==
; Geschiedenis toren
Gebouwd in 1604, nadat de vorige middeleeuwse kapel in 1581 was afgebroken en het bouwmateriaal werd gebruikt voor de versterking van de fortresse. In 1649 vergroot met een tweede beuk aan de noordkant en in 1743 nogmaals vergroot door het verlengen van beide beuken in oostwaartse richting. In 1865 verbouwd waarbij de pilaren tussen de beuken werden weggebroken en de twee tonvormige gewelven werden vervangen door één groot gestucadoord gewelf met stucwerk versieringen.
:De oude toren (grote dakruiter) werd in 1930 wegens bouwvalligheid gesloopt en in 1932 vervangen door de huidige toren aan de zuidwestkant van het kerkgebouw.
De kerk is gerestaureerd en zaterdag 15 december 2007 weer officieel in gebruik genomen. Ook het orgel heeft een opknapbeurt gehad. (59-08)
:
 
; Klokken
== Geschiedenis toren ==
:In de toren hangen een tweetal luidklokken.
De oude toren (grote dakruiter) werd in 1930 wegens bouwvalligheid gesloopt en in 1932 vervangen door de huidige toren aan de zuidwestkant van het kerkgebouw.
:De kleine is gegoten door Henrick Wegewart in 1606 en draagt opschrift:
 
:HENRICK WEGEWART HEFT MY GEGOOTEN INDER STADT CAMPEN ANNO 1606
== Klokken ==
:
In de toren hangen een twee luidklokken.
:De grote is oorspronkelijk gegoten door Adriaen Steijlaert in 1566 als één van de 13 speelklokken die hij samen met Jacob Waghevens maakte voor de toren van de Oude Kerk in Amsterdam. In 1617 werden de speelklokken overgebracht naar de toren van de Zuiderkerk in Amsterdam waar ze al weer spoedig werden vervangen door nieuwe. Waarschijnlijk is de klok toen in Zwartsluis terecht gekomen. Het opschrift luidt:
 
:PEETER BEN IC GHEGOTEN VAN ADRIAEN STEIILAERT TOT MECHELEN LOEFT GODT VVIT RECHTER MINNEN INT IAER MDLXVI
De kleine klok is gegoten door Henrick Wegewart in 1606 en draagt het opschrift:
:De klok is voorzien van de volgende versierselen: het koggeschip, Sint Pieter, het wapen van Amsterdam en Maria met het kind Jezus.
HENRICK WEGEWART HEFT MY GEGOOTEN INDER STADT CAMPEN ANNO 1606
:In 1943 werden beide klokken geroofd door de Duitsers. De kleine klok keerde onbeschadigd terug maar de grote was dusdanig beschadigd dat hij in 1946 opnieuw is gegoten door Jacobus van Bergen te Midwolda. Toen werd het volgende opschrift van ds. Raabe toegevoegd:
 
:IN BANGEN OORLOGSTIJD NAAR DUITSCHLAND WEGGEVOERD,
De grote klok is oorspronkelijk gegoten door Adriaen Steijlaert in 1566 als één van de 13 speelklokken die hij samen met zijn oudoom Jacob Waghevens maakte voor de toren van de Oude Kerk in Amsterdam. In 1617 werden de speelklokken overgebracht naar de toren van de Zuiderkerk in Amsterdam waar ze al weer spoedig werden vervangen door nieuwe. Waarschijnlijk is de klok toen in Zwartsluis terecht gekomen. Het opschrift luidt:
:MAAR, SINDS WIJ ZIJN BEVRIJD -GOD ZIJ ER VOOR GELOOFD!-,
 
:HERKREGEN, EERST IN JAMMERLIJKEN STAAT,
PEETER BEN IC GHEGOTEN VAN ADRIAEN STEIILAERT TOT MECHELEN LOEFT GODT VVIT RECHTER MINNEN INT IAER MDLXVI
:DOCH NU OPNIEUW GEVORMD, NAAR 'T OUD FORMAAT,
 
:IN DEN JARE MCMXLVI
De klok is voorzien van de volgende versierselen: het koggeschip, Sint Pieter, het wapen van Amsterdam en Maria met het kind Jezus.
:
 
; Orgel
In 1943 werden beide klokken geroofd door de Duitse bezetters. De kleine klok keerde onbeschadigd terug maar de grote was dusdanig beschadigd dat hij in 1946 opnieuw is gegoten door Jacobus van Bergen te Midwolda. Toen werd het volgende opschrift van ds. Raabe toegevoegd:
:Gebouwd in de jaren 1793-1797 door orgelmaker Rudolph Knol. In de loop der jaren werd aan het instrument gewerkt door J. Proper (1897), Valcx & Van Kouteren (1936), Leeflang (1974) en Mense Ruiter (2007). Het instrument heeft sinds 1974 weer de oorspronkelijke dispositie echter met toevoeging van de Subbas op het pedaal. De dispositie is alsvolgt:
 
:
IN BANGEN OORLOGSTIJD NAAR DUITSCHLAND WEGGEVOERD,
:'''Manuaal'''
MAAR, SINDS WIJ ZIJN BEVRIJD -GOD ZIJ ER VOOR GELOOFD!-,
:
HERKREGEN, EERST IN JAMMERLIJKEN STAAT,
:Bourdon D        16'
DOCH NU OPNIEUW GEVORMD, NAAR 'T OUD FORMAAT,
:Prestant B/D      8'
IN DEN JARE MCMXLVI
:Holpijp B/D      8'
 
:Fiool de Gambe 8'
== Preekstoel ==
:Prestant         4'
Rijk versierde preekstoel gemaakt in 1683 vermoedelijk door houtsnijder Hermannus van Arnhem.
:Fluit B/D        4'
 
:Octaaf B/D        2'
== Orgel ==
:Sexquialter B/D  2-3 st.
* Gemeentelijk monument
:Mixtuur B/D      4-5 st.
Het orgel is in 1793-1796 gebouwd door Rudolph Knol (Hasselt). In 1897 vergroot J. Proper (Kampen) het front en wijzigt de dispositie. De firma Valckx & Van Kouteren & Co. (Rotterdam) vernieuwt in 1936 de windvoorziening en de balg, wijzigt de dispositie en verlaagt de toonhoogte. In 1974 restaureert de firma Ernst Leeflang (Apeldoorn) het instrument. Er komen nieuwe balgen. Toonhoogte en dispositie worden gereconstrueerd en er wordt een pedaalregister toegevoegd. In 2007 restaureert de firma Mense Ruiter Orgelbouw (Zuidwolde/Gn.) het orgel nogmaals.  
:Ruischpijp B      2 st.
 
:Cimbel B/D        3-4-3 st.
; Dispositie
:Trompet B/D      8'
 
:
* Manuaal: Bourdon 16' discant - Prestant 8' bas/discant - Holpijp 8' bas/discant - Fiool de Gambe 8' discant - Prestant 4' - Fluit 4' bas/discant - Octaaf 2' bas/discant - Sexquialter 2-3 sterk bas/discant - Mixtuur 2' 4-5 sterk bas/discant - Ruischpijp 1⅓'-1' 2 sterk bas - Cimbel 1⅓' 3-4-3 sterk bas/discant (1974) - Trompet 8' bas/discant (1974).
:'''Pedaal'''
* Pedaal: Subbas 16' (1974).
:
* Pedaalkoppeling - Trambland - Ventiel.
:Subbas            16'
 
:
Mechanische sleepladen. Manuaalomvang: C-f3. Pedaalomvang: C-d1. Toonhoogte: a1 = 460 Hz. Twee spaanbalgen. Winddruk: 90 mm. WK.
:'''Speelhulpen'''
 
:Koppeling Manuaal-Pedaal
== Externe link ==
:Trambland
* {{Wikimedia|Nederlands_Hervormde_Kerk_(Zwartsluis)}}
:Ventiel
* [http://www.orgelnieuws.nl/wcms/modules/news/article.php?storyid=2339 Orgelnieuws]
:
 
; Preekstoel
== In de media ==
:Rijk versierde preekstoel gemaakt in 1683 vermoedelijk door houtsnijder Hermannus van Arnhem
* Uit ''Reformatorisch Dagblad'', 20 december 2007.
 
De hervormde kerk van Zwartsluis is zaterdag na een restauratie weer officieel in gebruik genomen. Het gerestaureerde orgel is een dag later weer in de eredienst gebruikt.
Het orgel is volledig schoongemaakt en alle mechanieken zijn nagelopen en waar nodig hersteld. Ook is de windlade geheel gerestaureerd. Om het orgel in optimale conditie te houden, zijn maatregelen getroffen om het klimaat in de kerkzaal beter te kunnen regelen. Tegelijkertijd is van de gelegenheid gebruik gemaakt het interieur een flinke opknapbeurt te geven. Het plafond, de muren en de pilaren in de kerk zijn geschilderd. De lichtkronen zijn schoongemaakt, van nieuwe bedrading voorzien en gevernist. Ook hangen er nieuwe gordijnen.
 
De onderhoudskosten bedragen ruim 100.000 euro. De kerkelijke gemeente heeft dit bedrag zelf bijeengebracht, onder meer door verschillende acties te houden. Van de overheid is geen subsidie ontvangen.
 
== Afbeeldingen ==
====Exterieur====
<Gallery>
Bestand:Kerkzwartn3064.jpg | ca 1935 - WG
Afbeelding:NH kerk 1865.jpg|kopie ansichtkaart
Bestand:Kerkzwartn5206.jpg | WG
Bestand:Kerkzwartn7232-7233.jpg | 2000 - WG
Afbeelding:Zwartsluis exterieur 2-.jpg
Afbeelding:Zwartsluis exterieur 3-.jpg
Bestand:Zwartsluis, Kerkstraat 31 - Hervormde Kerk-AntonvD-2015-003.jpg|Foto:Anton van Daal (2015)
Bestand:Zwartsluis, Kerkstraat 31 - Hervormde Kerk-AntonvD-2015-004.jpg|Foto:Anton van Daal (2015)
Bestand:Zwartsluis, Kerkstraat 31 - Hervormde Kerk-AntonvD-2015-005.jpg|Foto:Anton van Daal (2015)
Bestand:Zwartsluis, Kerkstraat 31 - Hervormde Kerk-AntonvD-2015-006.jpg|Foto:Anton van Daal (2015)
Bestand:Zwartsluis, Kerkstraat 31 - Hervormde Kerk-AntonvD-2015-007.jpg|Foto:Anton van Daal (2015)
Bestand:Zwartsluis, Kerkstraat 31 - Hervormde Kerk-AntonvD-2015-008.jpg|Foto:Anton van Daal (2015)
Bestand:Zwartsluis, Kerkstraat 31 - Hervormde Kerk-AntonvD-2015-009.jpg|Foto:Anton van Daal (2015)
</gallery>
 
====Interieur====
<gallery>
Bestand:Zwartsluis herv kerk ca 1900.jpg
Afbeelding:Zwartsluis interieur1-.JPG
Afbeelding:Zwartsluis interieur 2-.JPG
Afbeelding:Zwartsluis interieur 3-.JPG
Afbeelding:Zwartsluis_interieur_4.JPG
Afbeelding:Zwartsluis_orgel_1.JPG
Afbeelding:Zwartsluis_orgel_2.JPG
Afbeelding:Zwartsluis_kansel_1.jpg
Afbeelding:Zwartsluis_kansel_2.jpg
Afbeelding:Zwartsluis_kansel_3-.jpg
Afbeelding:Zwartsluis Herv Kerk Knol 1796.jpg
</Gallery>

Versie van 29 dec 2019 09:50


Bezig met het laden van de kaart...
Algemene gegevens
Naam kerk: Hervormde Kerk
Genootschap: PKN Hervormde gemeente Zwartsluis
Provincie: Overijssel
Gemeente: Zwartewaterland
Plaats: Zwartsluis
Adres: Kerkstraat 31
Postcode: 8064DL
Inventarisatienummer: 10723
Jaar ingebruikname: 1604
Architect:
Huidige bestemming: Kerk
Monument status: Rijksmonument 454880 (Orgel); Gemeentelijk monument (kerk)


Geschiedenis kerk

Gebouwd in 1604, nadat de vorige middeleeuwse kapel in 1581 was afgebroken en het bouwmateriaal werd gebruikt voor de versterking van de fortresse. In 1649 vergroot met een tweede beuk aan de noordkant en in 1743 nogmaals vergroot door het verlengen van beide beuken in oostwaartse richting. In 1865 verbouwd waarbij de pilaren tussen de beuken werden weggebroken en de twee tonvormige gewelven werden vervangen door één groot gestucadoord gewelf met stucwerk versieringen. De kerk is gerestaureerd en zaterdag 15 december 2007 weer officieel in gebruik genomen. Ook het orgel heeft een opknapbeurt gehad. (59-08)

Geschiedenis toren

De oude toren (grote dakruiter) werd in 1930 wegens bouwvalligheid gesloopt en in 1932 vervangen door de huidige toren aan de zuidwestkant van het kerkgebouw.

Klokken

In de toren hangen een twee luidklokken.

De kleine klok is gegoten door Henrick Wegewart in 1606 en draagt het opschrift: HENRICK WEGEWART HEFT MY GEGOOTEN INDER STADT CAMPEN ANNO 1606

De grote klok is oorspronkelijk gegoten door Adriaen Steijlaert in 1566 als één van de 13 speelklokken die hij samen met zijn oudoom Jacob Waghevens maakte voor de toren van de Oude Kerk in Amsterdam. In 1617 werden de speelklokken overgebracht naar de toren van de Zuiderkerk in Amsterdam waar ze al weer spoedig werden vervangen door nieuwe. Waarschijnlijk is de klok toen in Zwartsluis terecht gekomen. Het opschrift luidt:

PEETER BEN IC GHEGOTEN VAN ADRIAEN STEIILAERT TOT MECHELEN LOEFT GODT VVIT RECHTER MINNEN INT IAER MDLXVI

De klok is voorzien van de volgende versierselen: het koggeschip, Sint Pieter, het wapen van Amsterdam en Maria met het kind Jezus.

In 1943 werden beide klokken geroofd door de Duitse bezetters. De kleine klok keerde onbeschadigd terug maar de grote was dusdanig beschadigd dat hij in 1946 opnieuw is gegoten door Jacobus van Bergen te Midwolda. Toen werd het volgende opschrift van ds. Raabe toegevoegd:

IN BANGEN OORLOGSTIJD NAAR DUITSCHLAND WEGGEVOERD, MAAR, SINDS WIJ ZIJN BEVRIJD -GOD ZIJ ER VOOR GELOOFD!-, HERKREGEN, EERST IN JAMMERLIJKEN STAAT, DOCH NU OPNIEUW GEVORMD, NAAR 'T OUD FORMAAT, IN DEN JARE MCMXLVI

Preekstoel

Rijk versierde preekstoel gemaakt in 1683 vermoedelijk door houtsnijder Hermannus van Arnhem.

Orgel

  • Gemeentelijk monument

Het orgel is in 1793-1796 gebouwd door Rudolph Knol (Hasselt). In 1897 vergroot J. Proper (Kampen) het front en wijzigt de dispositie. De firma Valckx & Van Kouteren & Co. (Rotterdam) vernieuwt in 1936 de windvoorziening en de balg, wijzigt de dispositie en verlaagt de toonhoogte. In 1974 restaureert de firma Ernst Leeflang (Apeldoorn) het instrument. Er komen nieuwe balgen. Toonhoogte en dispositie worden gereconstrueerd en er wordt een pedaalregister toegevoegd. In 2007 restaureert de firma Mense Ruiter Orgelbouw (Zuidwolde/Gn.) het orgel nogmaals.

Dispositie
  • Manuaal: Bourdon 16' discant - Prestant 8' bas/discant - Holpijp 8' bas/discant - Fiool de Gambe 8' discant - Prestant 4' - Fluit 4' bas/discant - Octaaf 2' bas/discant - Sexquialter 2-3 sterk bas/discant - Mixtuur 2' 4-5 sterk bas/discant - Ruischpijp 1⅓'-1' 2 sterk bas - Cimbel 1⅓' 3-4-3 sterk bas/discant (1974) - Trompet 8' bas/discant (1974).
  • Pedaal: Subbas 16' (1974).
  • Pedaalkoppeling - Trambland - Ventiel.

Mechanische sleepladen. Manuaalomvang: C-f3. Pedaalomvang: C-d1. Toonhoogte: a1 = 460 Hz. Twee spaanbalgen. Winddruk: 90 mm. WK.

Externe link

In de media

  • Uit Reformatorisch Dagblad, 20 december 2007.

De hervormde kerk van Zwartsluis is zaterdag na een restauratie weer officieel in gebruik genomen. Het gerestaureerde orgel is een dag later weer in de eredienst gebruikt. Het orgel is volledig schoongemaakt en alle mechanieken zijn nagelopen en waar nodig hersteld. Ook is de windlade geheel gerestaureerd. Om het orgel in optimale conditie te houden, zijn maatregelen getroffen om het klimaat in de kerkzaal beter te kunnen regelen. Tegelijkertijd is van de gelegenheid gebruik gemaakt het interieur een flinke opknapbeurt te geven. Het plafond, de muren en de pilaren in de kerk zijn geschilderd. De lichtkronen zijn schoongemaakt, van nieuwe bedrading voorzien en gevernist. Ook hangen er nieuwe gordijnen.

De onderhoudskosten bedragen ruim 100.000 euro. De kerkelijke gemeente heeft dit bedrag zelf bijeengebracht, onder meer door verschillende acties te houden. Van de overheid is geen subsidie ontvangen.

Afbeeldingen

Exterieur

Interieur