Assen, Zuidersingel 81 - City Life Church Assen

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Zuiderkerk
Genootschap:	City Life Church Assen
Provincie:	Drenthe
Gemeente:	Assen
Plaats:	Assen
Adres:	Zuidersingel 81
Postcode:	9401KB
Sonneveld-index:	13810
Jaar ingebruikname:	1924
Architect:	Albert_Smallenbroek_(architect)
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 469336

Geschiedenis

Gereformeerde Zuiderkerk

Interessante interbellumkerk met toren. Gebouwd als Gereformeerde Zuiderkerk.

De in 2011 aangekondigde sluiting liep toen nog niet zo'n vaart. De algemene kerkenraad van de protestantse gemeente van Assen wilde de Zuiderkerk met ingang van 1 januari 2012 sluiten. In principe zou deze kerk alsnog in 2015 buiten gebruik worden gesteld door de PKN Assen. Men had enig vertrouwen, dat dit belangrijke kerkgebouw kon worden overgenomen door een ander kerkgenootschap.

Tijdlijn

Een kort overzicht van de geschiedenis van dit gebouw, gebouwd in de stijl van de Amsterdamse school.

1923 – Tijdens een openbare veiling op 3 juli 1923 wordt voor 9000 gulden een stuk grond aangekocht voor de bouw van een kerk. De kerkvoogden van de nabijgelegen hervormde kerk maken bezwaar tegen de bouwvergunning en vrezen dat het gelijktijdige kerkgezang en klokgelui voor problemen zal worden. Dit bezwaar wordt afgewezen.
1924 – De aanbesteding heeft plaats op 29 april 1924. Op 28 juli 1924 wordt de 1e steen gelegd, een loden koker met namen van predikant en kerkenraad wordt ingemetseld. De gemeente telt 2400 zielen op 16 april 1925 wordt de kerk in gebruik genomen.
1926 – De synode vergadert in het gebouw, ondermeer over de kwestie Geelkerken. Dee predikant had in een preek vraagtekens geplaatst bij de klassieke uitleg van Genesis 3. De slang zou niet werkelijk tot Eva gesproken hebben…. De synode spreekt uit dat het letterlijk gelezen moet worden. Bij de scheuring die volgt ontstaan de Gereformeerde Kerken in Hersteld Verband, die in 1946 opgaan in de Ned. Herv. Kerk.
1932 – De Zuiderkerk krijgt een 2 klaviers pneumatisch orgel met vrij pedaal en 26 registers. En kost 13.750 gulden. Het orgel wordt in 1962 en 1975 gewijzigd en verbeterd.

2012-2014 – De alg. kerkenraad van de protestantse gemeente Assen wil de Zuiderkerk sluiten. De komende jaren worden de diensten gehouden in de Jozefkerk, de Bron en de Opstandingskerk. De Adventskerk en de Ontmoeting krijgen de functie van dependance. De kerkenraad verzet zich – tevergeefs - hiertegen en in 2014 is sluiting een feit. In 2014 wordt de kerk in gebruik genomen door City Life Church, een gemeente met evangelische signatuur, die elke zondag een kinderdienst en 2 reguliere diensten houdt..

Trivia

De Zuiderkerk kreeg landelijke bekendheid toen daar in 1926 de landelijke synode van de Gereformeerde Kerken in Nederland vergaderde (de Synode van Assen). Tijdens deze synode speelde zich een kerkelijk conflict af over de vraag of de slang in het paradijs werkelijk heeft gesproken. Dominee J.G. Geelkerken plaatste daar vraagtekens bij, hetgeen uiteindelijk leidde tot zijn schorsing en afzetting. Bij de hierop volgende kerkscheuring ontstonden de "Gereformeerde Kerken in Hersteld Verband", die in 1946 opgingen in de Nederlandse Hervormde Kerk.

(Bron:Wikipedia)

City Life Church

2017 In gebruik door het kerkgenootschap City Life Church.

Monumentomschrijving Rijksdienst

De KERK met kosterswoning en vergaderlokalen van de gereformeerde kerk dateert uit de jaren 1923-1925 (eerste steen d.d. 28-7-1924) en verving de in 1876 gebouwde kerk 'de Kandelaar' aan de Molenstraat, die te klein was geworden. De Zuiderkerk is gebouwd naar een ontwerp van architect J. Smallenbroek en Zn. (Assen) en uitgevoerd door de aannemers Nauta en Hettema uit Leeuwarden. De kerk is gebouwd in een traditionalistische stijl met Amsterdamse School invloeden en oorspronkelijk ingericht volgens de inzichten en richtlijnen van dr. Abraham Kuyper. Het interieur van de kerk verkeert grotendeels nog in oorspronkelijke staat. Enkele wijzigingen in en aan het gebouw dateren van een verbouwing uit 1977-1978, maar deze hebben het uiterlijk van de kerk niet noemenswaardig aangetast.

Omschrijving

De uit rode en gele baksteen opgetrokken kerk met puntgevels heeft als hoofdvorm een Grieks kruis onder met verbeterde Hollandse pannen gedekte zadeldaken. Het pand is voornamelijk voorzien van met glas-in-lood ingevulde getoogde vensters met betonnen onderdorpels. De noordelijke, naar de straat gekeerde gevel is symmetrisch met een uitgemetselde entreepartij met archivolten en smalle staande venstertjes aan weerszijden van de rondboog vleugeldeur. Boven de door een puntgevel beëindigde entreepartij staan drie hoge vensters met smalle penanten. De randen van de geveltop zijn, evenals die van de andere drie puntgevels, licht uitgemetseld en voorzien van een tandlijst. De geveltoppen zijn voorzien van vijf smalle gevelopeningen in velden met decoratieve metselverbanden. Tegen de linker zijgevel staat de iets van de voorgevel terugliggende vierkante toren. Deze heeft aan de voorzijde een vleugeldeur als in de voorgevel van de kerk en kleine, rechtgesloten vensters. Het onderste deel van de toren is enigszins uitgebouwd en loopt in een vlak door in de kopgevel van het dwarsschip van de kerk. De hoeken van de bovenste geleding van de toren zijn verlevendigd door middel van een moderne variant van de middeleeuwse waterspuwer. De toren heeft een met verbeterde Hollandse pannen gedekt tentdak. De beide gevels van het dwarsschip (de oost- en de westgevel) hebben een symmetrische indeling en zijn op de de entreepartij na identiek aan de voorgevel. Achter de kopgevels van de dwarsvleugels is het gebouw smaller en minder hoog opgaand onder plat dak. Linksachter zijn nogal ingrijpende verbouwingen uitgevoerd, waarbij de oorspronkelijke kosterswoning werd vervangen door een woonhuis, dat in stilistisch opzicht echter aansluit bij het kerkgebouw. De diverse gevelopeningen in de bouwdelen achter het dwarsschip, waar zich de woning en de vergaderruimtes bevinden, zijn alle rechtgesloten onder strekken. Rechts van de voorgevel bevindt zich een terugliggend bouwdeel onder schild- en lessenaardak met vlechtingen en een rondboogdeur, gelijk aan het eveneens terugliggende bouwdeel linksvoor, maar dan zonder toren. Het vrij sobere INTERIEUR is evenals het exterieur grotendeels in oorspronkelijke staat bewaard gebleven en heeft een symmetrische indeling. Het ingangsportaal is voorzien van overhoekse paneel-vleugeldeuren naar de ruimte onder de noordelijke gaanderij, die evenals de gaanderijen in de dwarsvleugels is voorzien van een hellende vloer en rust op houten kolommen. De portaaldeuren komen aan weerszijden bovendien uit op korte gebogen muren, die de garderobes aan het gezicht onttrekken en niet staan aangegeven op de oorspronkelijke bouwtekeningen. Het middenschip wordt van de ruimte onder de noordelijke gaanderij gescheiden door een in- en uitzwenkende, gesloten balustrade. De deuren in de kerk zijn diepliggend en voorzien van een omlijsting die aan de bovenzijde is getoogd. De twee rijen houten banken in de zijvleugels en op de gaanderijen zijn nog de oorspronkelijke. In het midden van de kerk is de vloer lager en zijn de banken vervangen door stoelen. De wanden zijn tot een hoogte van ca. twee meter bekleed met een eenvoudige lambrizering. De houten kansel met dubbel geknikte voorzijde staat voor een nis met afgeronde binnenhoeken en een afsluiting in de vorm van een liggende ellipsboog. Het staat op een podium en heeft aan weerszijden een trap en een korte, als steunbeer fungerende en in de ruimte stekende muur, die tevens de omlijsting van de nis vormen. Deze omlijsting kraagt bij de bovenhoeken trapsgewijs uit en vormt aan de voorzijde een uitkragend fries met decoratieve tandlijst. De houten kapgewelven van het gebouw hebben de vorm van afgeknotte spitsbogen en zijn voorzien van houten ribben, die door middel van trekstangen met elkaar zijn verbonden. Aan de viering hangt een grote ijzeren verlichtingsarmatuur. Kleinere versies hiervan hangen aan de plafonds van de vleugels. Ook de vertrekken achter de gebedsruimte zijn nog grotendeels in oorspronkelijke staat. Het portaal rechtsachter bevat de trap naar de verdieping, waar zich onder meer de kerkeraadskamer bevindt en de deur naar de westelijke gaanderij.

Waardering

Het vrij gave kerkgebouw is zowel wat exterieur als wat interieur betreft een goed voorbeeld van interbellum kerkarchitectuur en is derhalve van architectuurhistorische waarde. Het karakteristieke gebouw is tevens een beeldbepalend object tussen de voornamelijk laat negentiende- en vroeg twintigste-eeuwse bebouwing aan de Singels. De kerk maakt deel uit van het beschermd stadsgezicht Assen.

Orgel

Het orgel is in 1932 gebouwd door de firma Valckx & Van Kouteren & Co. (Rotterdam). In 1962 restaureert de firma Mense Ruiter (Groningen) het, wijzigt de dispositie, breidt deze uit en maakt de tractuur elektro-pneumatisch.

(Meer info:Orgeldatabase)

In de media

Uit Reformatorisch Dagblad, 8 april 2010.

Een groep verontruste vrijgemaakt-gereformeerden in de regio Assen belegt vanaf zondag zelfstandig samenkomsten in de Zuiderkerk. Dat heeft woordvoerder Douwe Jan Moesker woensdag bekendgemaakt. De groep gaat via een directe internetverbinding diensten volgen in de Ichthusgemeente in Kampen of de Matrixgemeente in Hardenberg. Dat zijn twee kerken met wie de groep in Assen zich verwant weet, vertelt Moesker. Dat betekent dat er in Assen geen preek wordt gelezen, een fenomeen dat onder groepen voormalig vrijgemaakten op brede schaal wordt toegepast. Moesker: "We willen graag actuele prediking, verfrissend en Bijbelgetrouw, ook met het oog op onze jongeren." De woordvoerder zegt geen schatting te kunnen maken hoeveel mensen zondag naar de samenkomsten komen, die staan gepland om 13.00 en 19.00 uur. De groep in Assen schaart zich bij het voorlopige gereformeerde kerkverband waar ook kerken in Hardenberg, Kampen en Zwijndrecht toe behoren. Dit kerkverband kent twee predikanten in actieve dienst, René van der Wolf en Egbert Hoogendoorn.

Uit Reformatorisch Dagblad, 8 februari 2011.

De algemene kerkenraad van de protestantse gemeente van Assen wil de Zuiderkerk met ingang van 1 januari 2012 sluiten. De kerk, die dateert van 1925, heeft bekendheid gekregen doordat hier in 1926 de synode van de Gereformeerde Kerken in Nederland vergaderde. Die schorste ds. J.G. Geelkerken, wat leidde tot grote onrust. Het theologische debat ging over de historische betrouwbaarheid van Bijbelverhalen en spitste zich toe op het spreken van de slang in het paradijs. Ds. Geelkerken betwijfelde of de slang echt gesproken had. Hij werd door de synode geschorst en later afgezet. De kerkenraad wil de komende jaren de diensten concentreren in de Jozefkerk, De Bron en de Opstandingskerk. De Adventskerk en De Ontmoeting krijgen de functie van dependance. De Zuiderkerk, die het duurst in onderhoud is, komt, vanwege teruglopende ledenaantallen, in aanmerking voor sluiting. De kerkenraad verwacht, zo meldt de website van de gemeente, dat het totale ledental vanaf 2010 tot 2015 met zo’n 900 leden zal dalen: van ruim 7700 tot 6800. De wijkkerkenraad van de Zuiderkerk stemt niet in met het voorgenomen besluit. De wijkkerkenraad en de leden kunnen bezwaren kenbaar maken bij de algemene kerkenraad. Die neemt op 23 mei een definitief besluit.