Gapinge, Dorpsstraat 25 - Torenkerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Torenkerk
Genootschap:	PKN Protestantse gemeente Gapinge en Veere
Provincie:	Zeeland
Gemeente:	Veere
Plaats:	Gapinge
Adres:	Dorpsstraat 25
Postcode:	4352AA
Inventarisatienummer:	06448
Jaar ingebruikname:	15e eeuw
Architect:
Huidige bestemming:	protestantse kerk
Monument status:	Rijksmonument 37011

Geschiedenis

Historische kerk met toren. Ook Torenkerk genoemd.

De Mariakerk is een laat-gotische eenbeukige kerk met driezijdig gesloten koor, sacristie en een half ingebouwde toren met inpandige ingangsnis, achtzijdige lantaarn en naaldspits. De toren verrees in de eerste helft van de 15de eeuw. Midden 15de eeuw volgde het koor, waarna bij de bouw van het huidige schip rond 1500 de toren half ingebouwd raakte en een lantaarn kreeg. Ook bouwde men toen aan de zuidzijde een sacristie. De kerk is gerestaureerd in 1920-'24. In 1947-'49 heeft men de bij de inundatie van Walcheren in 1944 opgelopen schade hersteld. Inwendig wordt het schip gedekt door een houten tongewelf. Koor en schip zijn van elkaar gescheiden door een smalle triomfboog op muurkolommen. In de daarbinnen in 1947 geplaatste (deels glazen) wand naar ontwerp van E.P. Messer is het orgel opgenomen. Dit rococo-kabinetorgel (1753), vermoedelijk uit de school van Ludovicus de Backer, staat sinds 1903 in deze kerk. De gekroonde figuur met harp (David) en twee bazuinblazende jongelingen op het orgel zijn niet de oorspronkelijk bij het orgel behorende beelden. Die staan in de Herv. kerk in Oostkapelle. Verder is er een preekstoel met boogpanelen uit 1637.

Toren

De toren dateert uit begin 1400. De toren, half in het schip ingebouwd, is met zijn vierkante onderbouw, achtkantig bovenstuk en H-vormige plattegrond een representant van een Vlaams type. Hetzelfde type toren staat ook in 's-Gravenpolder en Ovezande.

Links van de ingang is een traptoren aangebouwd, rechts zijn nog sporen van de verdwenen doopkapel te zien.

Sinds 1798 is de toren van de kerk gemeentelijk eigendom. De torenklok werd in 1943 door de Duitse bezetter geroofd. In 1951 werd een nieuwe klok geleverd. Na de inundatie van Walcheren in 1944 zijn delen van de kerk verzakt. Het herstel werd mede mogelijk gemaakt met steun van de Hervormde Gemeente van het Noord-Hollandse Opperdoes.

Monumentomschrijving Rijksdienst

De Ned.Herv.Kerk is een bakstenen, laat-gotische kruiskerk, waar- van het schip omstreeks 1500 op gelijke hoogte gebracht werd met het midden 15e eeuwse koor. Aangebouwde sacristie met roosvenster uit plm 1500. Inwendig: het koor gescheiden van het schip door smalle triomfboog op muurkolommen. Eikehouten preekstoel met boogpanelen. XVII A. Toren vermoedelijk uit eerste helft 15e eeuw, omstreeks 1500 half ingebouwd door het schip. De vlakopgaande toren met hoge ingangsnis, bestaande uit een ingang met korfboog en twee spitsboognissen daarboven, gaat over in een achtkant. Achtkante traptoren. Aan de zuidzijde sporen van een gewelf doopkapelletje. Eenklaviers orgel, vermoedelijk gemaakt door L. de Backer ca. 1760. In 1903 in Gapinge geplaatst.