Veen, Grotestraat 19 - Hervormde Kerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam object:	Hervormde Kerk
Genootschap:	Hervormde gemeente Veen
Provincie:	Noord-Brabant
Gemeente:	Altena
Plaats:	Veen
Adres:	Grotestraat 19
Postcode:	4264RH
Sonneveld-index:	08454
Jaar ingebruikname:	12e eeuw
Architect:
Huidige bestemming:	Protestantse Kerk (Hervormde Gemeente)
Monument status:	Rijksmonument 6822

Geschiedenis

Veen, Hervormde Kerk; jk 09-11-2011

Historische dorpskerk met toren.

Aanvankelijk als Rooms-Katholieke kerk gebouwd en bij de reformatie overgegaan naar de Nederduits Gereformeerde Kerk, later voortgezet als Nederlandse Hervormde Kerk. De kerkelijke gemeenschap heeft zich in 2003 aangesloten bij de landelijke fusie tot Protestantse Kerk met behoud van de eigen modaliteit van Hervormde Gemeente, Gereformeerde Bond.

De geschiedenis van het kerkgebouw begint met de bouw, rond 1100, van een tufstenen kerkje van 12,75 x 8,40 meter, waarschijnlijk op de plaats van een houten voorganger. Dit kerkje werd gewijd aan Sint Paulus. Een verlenging met een bakstenen travee en een toren wordt in de 13e eeuw gerealiseerd en het priesterkoor volgt rond 1300.

In de 15e eeuw volgen nog een aantal bouwkundige ingrepen zoals een nieuwe kap en de toevoeging van een van het schip gescheiden zijarm. Tijdens de Gelderse Oorlogen in 1504 wordt de kerk verwoest en daarna weer opgebouwd. In 1648 volgt een verhoging van de toren met een geleding. In 1833 worden rondboogvensters aangebracht en de zuidelijke dwarsarm wordt bij het schip betrokken door het weghalen van de tussenmuur. Deze dwarsarm wordt vervolgend in 1859 verbreed. De kerk ondergaat in 1963 een restauratie waarbij de vensters in de tufstenen noordmuur zijn teruggebracht en veel 19e eeuwse wijzigingen ongedaan gemaakt.

Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Ned. Herv. Kerk, bestaande uit een tufstenen romaans schip, in de 13de eeuw met bakstenen travee westwaarts verlengd, waartegen een zware vlak opgaande bakstenen toren, in welke benedenruimte een koepelgewelf; laat 13de eeuws rechtgesloten koor en 15de eeuwse dwarsarm tegen de zuidkant van het schip. Inwendig houten tongewelven. 17de eeuwse kansel en doophek; twee 18de eeuwse herenbanken. In 1961-1963 gerestaureerd, waarbij verbouwingen van 1833 en 1859 ten dele ongedaan gemaakt. Klokkenstoel met klok van C. Noorden en J.A. de Grave, 1711, diam. 50 cm.

Cultuur Historische Waardekaart

jk 09-11-2011

Bouwperiode: 1200-1500
Gevels en Materialen: Baksteen, zaal schip gedeeltelijk tufsteen. Dwarsarm, vijftiende eeuw. Rechtgesloten koor. Vlak opgaande vierkante toren.
Vensters en Deuren: Rondboogramen en spitsboograampjes met roedenverdeling. Aan noordkant schip nog drie romaanse venstertjes.
Dak en Bedekking: Samengesteld zadeldak met dakvoet, leisteen
Bijzonderheden: Romaanse oorsprong.

Orgel

Het orgel is in 2000 als opus 955 gebouwd door de firma Pels & Van Leeuwen ('s-Hertogenbosch). Adviseur was Jan Bonefaas (1926-2004), organist van de Grote Kerk te Gorinchem.

Dispositie:

Hoofdwerk (manuaal 1): Bourdon 16' - Prestant 8' - Flûte harmonique 8' - Roerfluit 8' - Octaaf 4' - Nachthoorn 4' - Quint 2⅔' - Octaaf 2' - Woudfluit 2' - Mixtuur 2' 4 sterk - Cornet 4' 4 sterk discant - Trompet 8' - Dulciaan 8' - Tremulant.
Zwelwerk (manuaal 2): Baarpijp 8' - Quintadena 8' - Viola 8' - Vox céleste 8', vanaf c - Salicet 4' - Roerfluit 4' - Nazard 2⅔' - Fluit 2' - Terts 1 3/5' - Flageolet 1' - Mixtuur 1⅓' 3 sterk - Schalmeij 8' - Vox humana 8' - Tremulant.
Pedaal: Prestant 16' - Subbas 16' - Quintbas 10⅔' - Prestant 8' - Gedekt 8' - Octaaf 4' - Bazuin 16' - Trompet 8'.
Koppelingen: Hoofdwerk aan Pedaal - Zwelwerk aan Pedaal - Zwelwerk aan Hoofdwerk - Subkoppeling Zwelwerk aan Hoofdwerk - Subkoppeling Zwelwerk.
Speelhulpen: 4 x 1000 Setzercombinaties.

Mechanische sleepladen. Manuaalomvang: C-g3. Pedaalomvang: C-f1.