Delft, Oude Delft 173 - Sint Agatha (Prinsenhof) (1402 - 2016)

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Kapel St. Agathaklooster
Genootschap:	Waalse Gemeente
Provincie:	Zuid-Holland
Gemeente:	Delft
Plaats:	Delft
Adres:	Oude Delft 173
Postcode:	2611BA
Inventarisatienummer:
Jaar ingebruikname:	1402
Architect:
Huidige bestemming:	evenementenzaal
Monument status:	Rijksmonument 12029

Geschiedenis

Voormalige kapel van het St. Agathaklooster uit ca. 1400. Van 1585 tot 2018 was deze in gebruik als Waalse kerk. Sindsdien in gebruik bij het Museum Delft als ruimte voor evenementen, recepties en congressen.

In een deel van dit klooster woonde Willem van Oranje van 1572 tot 1584, vandaar de naam Prinsenhof. Eenbeukige kerk met houten tongewelven, gebouwd aan het begin van de 15de eeuw en tussen 1467 en 1471 vergroot. Het westelijk deel behoort thans voor het grootste gedeelte bij het in het Prinsenhof ondergebrachte museum. Achter het koor een sacristie met stergewelven en een betimmering in rococovormen. In de kerk een Lodewijk XVI kansel en een buitengewoon rijke grafzerk van Emmanuel van Portugal, gestorven in 1666. Orgel met twee manualen en vrij pedaal van C.G.F. en J.F. Witte uit 1869.

Alyd Busers (overleden in 1409) was een rijke weduwe die zich aan het eind van de veertiende eeuw — samen met haar dochter Aechte — aansloot bij een groep Delftse zusters. In 1403 nam deze groep een huis aan de Oude Delft in gebruik als klooster. Ze noemden dit klooster het Sint-Agathaklooster naar de heilige Agatha, de naamheilige van dochter Aechte. Alyd Busers werd de eerste moeder-overste. Zij werd opgevolgd door haar dochter Aechte. Omdat de groep zusters steeds groter werd, werd het klooster vele malen uitgebreid tot het het grootste (en ook rijkste) klooster binnen de muren van middeleeuws Delft werd. De laatste rector van het katholieke klooster was priester-dichter Cornelis Muys, die in 1572 te Leiden vermoord werd door Willem II Lumey, opperbevelhebber van de Watergeuzen in dienst van de Nederlandse Opstand.

Kogelgaten als stille getuigen van de moord

Na de Reformatie in de tweede helft van de zestiende eeuw werd het gebouwencomplex opgesplitst in afzonderlijk gebruikte delen. Een deel van de kapel bleef als thans Hervormde kerkelijke ruimte in gebruik en in de lange zuidelijke vleugel bleven nog enkele getolereerde kloosterzusters wonen.

Beschrijving St. Agathaklooster (Prinsenhof)

Tegenover de Oude Kerk aan de Oude Delft gelegen complex van kloostergebouwen, gesticht ca. 1400 voor de Tertiarissen. Thans in gebruik als Stedelijk Museum. Ten Z.O. van het koor der kerk poortgebouw met stergewelf. Aansluitend hierbij de lange oostelijke vleugel met poortje (1658), waarboven reliëf betrekking hebbende op de saainering. Hierachter de oostelijke kloosterhof, aan de noord- en westzijde omsloten door kloostergebouwen met verdieping, hoge daken en gotische poortjes. Westelijk hiervan de tweede kloosterhof, waaraan de kapittelzaal, haaks op het westelijk kerkgedeelte, en aan de noordzijde de v.m. refter, op welks verdieping de "historische zaal", met gotische kraagstenen, twee schouwen (midden XVII) en zolderbeschildering door L. Bramer, 1668. In het verlengde van de refter de "Camer van Charitaten", waarin regentenkamer met schout (1682) en oud meubilair, toegangelijk vanuit de Schoolstraat door drie poortjes boven een waarvan Charitasrelief door Nicholas Stone (1614). Ten Zuiden van de kloosterkerk (twee 18de-eeuwse panden (Oude Delft 177), waarvan het noordelijke tegen de kerk is aangebouwd en een poortdoorgang bezit, welke toegang geeft tot het met kastanjes beplante St. Agathaplein. Aan de oostzijde van dit plein (nrs. 2/2a) een huis (XIXA) met verdieping, zadeldak en negenruitsschuiframen. De zuidelijke wand van het plein wordt in beslag genomen door een in oorsprong 16de eeuws (?) langwerpig gebouw met gepleisterde gevels en verdieping met hoog zadeldak, aan de Phoenixstraat afgesloten door een eenvoudige puntgevel. Dit gebouw genummerd St. Agathaplein 3, 4, 5, 7. Vensters met vijftienruitsschuiframen.

In de media

Uit Algemeen Dagblad' d.d. 3 februari 2016

Het bestuur van de Waals Hervormde Gemeente Delft heeft besloten te stoppen met de diensten in de Franse taal in de kerk aan de Oude Delft. Vergrijzing is de reden. Hiermee komt een einde aan een geschiedenis van 430 jaar. Secretaris Dick van Santen (85) zegt de sluiting van de kerk wijs te vinden al is er wel wat droefenis over. ,,We hebben er veel aan gedaan om nieuwe leden te trekken, maar ze komen niet. De kerk (Eglise Wallonne) begon als hofkapel van Willem van Oranje en zijn gezin. De voertaal aan het hof was toen Frans. Daaruit groeide sinds 1585 de Franstalige gemeente. In dat jaar werd ds. Moreau de eerste predikant. In de zeventiende eeuw vluchtten veel protestantse gelovigen naar de noordelijke Nederlanden, toen in 1685 het Edict van Nantes dat godsdienstvrijheid garandeerde werd ingetrokken. Door de stroom van 60.000 vluchtelingen groeide het aantal Waalse gemeenten. Er kwamen wel 68 nieuwe, waarvan er nu nog twaalf zijn. De Franstalige diensten worden tegenwoordig nog maar mondjesmaat bezocht, beaamt voorzitter dr. J.W.M. La Rivière (92). ,,De laatste jaren zeiden we tegen elkaar: 'niet zo slecht vandaag', als we tien personen in de kerkbanken zagen zitten. Als je uitrekent wat het houden van de dienst kost, dan weet je dat je dit niet kunt volhouden. La Rivière zegt het stoppen van de kerkdiensten een wijs besluit te vinden 'in een moeilijke tijd die noopt tot zelfkritiek en bezinning, zeker ook in een tijd van immigratie en godsdienstoorlogen.'

Externe links

Website Waalse gemeente
Wikipedia Waalse kerk
Wikipedia Prinsenhof
Meer afbeeldingen op WikiMedia (Waalse Kerk)
Meer afbeeldingen op WikiMedia (Museum Prinsenhof)
Wikidata Q2737367

Afbeeldingen

Exterieur

Ansichtkaart
links de Waalse Kerk
Foto:M.M.Minderhout
Foto J.B.v.d.Bie, 14-09-2019. Gezien vanaf de toren van de Nieuwe Kerk.
Foto J.B.v.d.Bie, 14-09-2019.
Foto J.B.v.d.Bie, 14-09-2019.

Interieur

Ansichtkaart
Ansichtkaart - WG
Witte orgel 1869
Foto J.B.v.d.Bie, 14-09-2019. Interieur.
Foto J.B.v.d.Bie, 14-09-2019. Interieur.
Foto J.B.v.d.Bie, 14-09-2019. Kansel.
Kopie van Wikimedia. St.Agatha-Glazen bokaal, 17e eeuw, 01-03-1973.
Kopie van Wikimedia. Kelkglas 1775, 01-03-1973.
Kopie van Wikimedia. Kelkglas 1775, 01-03-1973.
Kopie van Wikimedia. Doopvont en kroonluchter 01-06-1961.
Foto J.B.v.d.Bie, 14-09-2019. 10 Gebodenbord in het Frans.
Foto J.B.v.d.Bie, 14-09-2019. Tekst over de Waalse Kerk.
Kopie van Wikimedia. Rouwversiering, 01-03-1973
Kopie van Wikimedia. Rouwversiering, 01-03-1973
Kopie van Wikimedia. Wapen van regentes, 01-03-1973.
Kopie van Wikimedia. Wapen van regentes, 01-03-1973.
Kopie van Wikimedia. Wapen van regentes, 01-03-1973.
Kopie van Wikimedia. Wapen van regentes, 01-03-1973.
Kopie van Wikimedia. Grafzerk 31-12-1965.
Kopie van Orgeldatabase. Duyschot-orgel 1696-1869.
Foto J.B.v.d.Bie, 14-09-2019. Orgel 1869.
Kopie van Orgeldatabase. Witte Orgel.
Kopie van Orgeldatabase. Witte Orgel.
Kopie van Orgeldatabase. Witte Orgel.
Kopie van Orgeldatabase. Witte Orgel.
Kopie van Orgeldatabase. Witte Orgel.
Kopie van Orgelsite. Witte Orgel.
Kopie van Wikimedia. Kabinet-orgel 18-05-1994, 20-01-2000.
Kopie van Wikimedia. Kabinet-orgel 20-01-2000.
Kopie van Orgeldatabase. Kabinet-orgel.
Kopie van Orgeldatabase. Kabinet-orgel.
Kopie van Orgeldatabase. Kabinet-orgel.
Kopie van Orgeldatabase. Kabinet-orgel.
Kopie van Wikimedia. Ouderlingenbord 01-06-1987.
Kopie van Wikimedia. Ouderlingenbord 01-06-1987.
Kopie van Wikimedia. Ouderlingenbord 01-06-1987.
Kopie van Wikimedia. Ouderlingenbord 01-06-1987.
Kopie van Wikimedia. Predikantenbord 01-06-1987.
Kopie van Wikimedia. Predikantenbord 01-06-1987.
Kopie van Wikimedia. Predikantenbord 01-06-1987.
Kopie van Wikimedia. Predikantenbord detail 01-06-1987.
Kopie van Wikimedia. Predikantenbord detail 01-06-1987.
Kopie van Wikimedia. Concistorie (Sacristie).
Kopie van Wikimedia. Concistorie (Sacristie) Staande klok Lodewijk XV , 01-03-1973.
Kopie van Wikimedia. Gewelf 01-06-1987.
Kopie van Wikimedia. Gewelf 01-06-1987.
Kopie van Wikimedia. Concistorie (Sacristie) 01-06-1968.
Kopie van Wikimedia. Concistorie (Sacristie) 01-05-1978.
Kopie van Wikimedia. Concistorie (Sacristie) 01-05-1978.
Kopie van Wikimedia. Concistorie (Sacristie) 01-07-1987.