Brontekst bekijken van Berg en Terblijt, Monulphusplein - Monulphus en Gondulphus

[[Categorie:Object]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:RK]]
[[Categorie:Berg en Terblijt]]
[[Categorie:Gemeente Valkenburg ad Geul]]
[[Categorie:Provincie Limburg]]



{{#display_map: Monulphusplein  Berg en Terblijt, Netherlands|type=hybrid}}

{| 
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Naam kerk:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Monulphus en Gondulphus
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Genootschap:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Rooms Katholieke Kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Limburg
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Valkenburg ad Geul
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Berg en Terblijt
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monulphusplein
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Postcode:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Inventarisatienummer:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 16611
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Jaar ingebruikname:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 1933
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Architect:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Peutz, F.P.J. en Sprenger, W.
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument status:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Rijksmonument {{Rijksmonument|507242}}
|}

== Geschiedenis ==
Mergelstenen kerk. In 1139 wordt de oude kerk van Berg voor het eerst vermeld als het bezit van het kapittel van Sint-Servaas te Maastricht.
In 1770 werd het schip als zaalkerk opgetrokken tegen de oude mergelstenen toren. In 1826 werd het koor gebouwd naar ontwerp van Mathias Soiron. Tevens werd er een sacristie gebouwd. In 1848 kwam de westelijke schiptravee en het torentje tot stand. Ook werd toen het koor verhoogd en voorzien van een nieuwe apsis. Verder werd de sacristie in oostwaartse richting uitgebreid.
De oude kerk was gesitueerd in de buurt van de Oude Kerkstraat en bestond in 1955, toen het bouwwerk gesloopt werd, uit een eenbeukig schip, een grotendeels ingebouwde kerktoren met achtkantige spits en een slanker koor.
In 1933 werd er elders in het dorp een nieuw kerkgebouw opgetrokken naar een ontwerp van Frits Peutz en Willem Sprenger, de huidige Monulphus en Gondulphuskerk.
* (Bron:{{Wikipedia|Sint-Monulphus_en_Gondulphuskerk_(Berg)}} Wikipedia

==Monumentomschrijving Rijksdienst==
Met elementen van Neo-Gotiek in 1933 naar een ontwerp van de architecten F.P.J. Peutz en W. Sprenger gebouwde KATHOLIEKE KERK ter ere van Sint Monulphus en Gondulphus. De kerk is centraal gelegen op een terrein, waarop tevens de pastorie, kapelanie en een baarhuisje zijn gelegen nabij de Rijksweg. Via de sacristie is de kerk verbonden met de pastorie.

====Omschrijving====
Het kerkgebouw heeft een kruisvormige plattegrond telt twee bouwlagen en wordt afgedekt met zadeldaken met leien in Maasdekking. De kerktoren heeft een spits dak eveneens met leien in Maasdekking. 

Vrijwel vrijstaand kerkgebouw, enkel via sacristie verbonden met de pastorie. Zware toren met ingesnoerde spits, aan de westzijde van de kerk geplaatst. Spits kruisingstorentje.

Het toegepaste bouwmateriaal is mergel voor muren en gewelven; gehakte Kunradersteen voor de buitenplint; Brouvilliers voor kolommen en binnenplint.

Vensters in diverse vormen: spitsboogvormig, sleutelgatvormig en rond. 

Rechthoekige houten deuren met smeedijzeren beslag, deels met spitsboogvormige glas-in-lood bovenlichten.

Interieur met overwelfd driebeukig basilicaal ruim met transept en polygonaal koor. Kruisribgewelven rustend op decoratieve consoles.

Van het interieur zijn onder meer van belang: 13 glas-in-lood ramen en twee transeptramen van Hub Levigne uit de periode 1942-1950; houten beelden van o.a. Jean Weerts; neo-gothisch houten hoofdaltaar afkomstig uit een Belgische kerk. In het voorportaal een viertal altaarpanelen.  Mechanisch torenuurwerk, Hoogenboom, 1932 geplaatst, later voorzien van elektrische aandrijving.

====Waardering====
De Sint Monulphus en Gondulphuskerk van Berg en Terblijt is van cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een geestelijke en typologische ontwikkeling. De kerk bezit architectuurhistorische waarde vanwege het bijzondere belang voor de bovenregionale geschiedenis van de architectuur, voor het oeuvre van de architecten F.P.J. Peutz en W. Sprenger, vanwege het gebruik van mergel als bouwmateriaal en de bijzondere samenhang tussen ex-en interieur.

Ensemblewaarde ontleent de kerk aan de situering in de kern Berg en Terblijt met in de onmiddellijke nabijheid de pastorie en kapelanie en daarmee van bijzondere betekenis voor het aanzien van deze plaats.

De kerk is tenslotte van algemeen belang wegens de architectonische gaafheid van het ex- en interieur en de architectuurhistorische en typologische zeldzaamheid.
==Orgel==
Het orgel is gebouwd door François Bernard Loret in 1869 voor de Onze Lieve Vrouwekerk in Besoijen. Sinds 1933 staat het orgel in Berg en Terblijt. In 1950 is het orgel verbouwd door firma Verschueren.

== In de media ==
; Uit ''Limburger Koerier'', 17 Februari 1933.

De voltooiing en algeheele afwerking van ons nieuw majestueus kerkgebouw begint zoo stilletjes aan haar beslag te krijgen. De vloerbedekking van het hoofdaltaar, welke bestaat uit witgewolkt marmer, is dezer dagen klaar gekomen, terwijl men op 't oogenblik bezig is met de afwerking van het hoofdaltaar zelf, waarbij men gebruik maakt van een prachtig soort echte „goldader" marmer. In den loop der volgende week zullen de banken, welke geleverd worden door de bekende firma Wagemans te Roggel, geplaatst worden. Onvoorziene omstandigheden buiten beschouwing latend, zal de wijding plaats hebben op 19 Maart a.s., bij welke plechtigheid — tenminste als we goed ingelicht zijn — een prachtig nieuw orgel met twee manualen voor het eerst zal bespeeld worden.

; Uit ''Limburger Koerier'', 12 April 1933.

Met vreugde kunnen we berichten, dat met Paschen de inzegening onzer nieuwe kerk zal plaats hebben. Paasch-Zondag zal er om 5 uur namiddags een plechtig lof gecelebreerd worden in het ons allen zoo dierbaar oude kerkje, waarna de geloovigen in processie zullen optrekken naar de nieuwe kerk, alwaar de de ZeerEerwaarde Heer Deken Kallen van Meerssen, namens zijne Hoogwaardige Excellentie den Bisschop van Roermond, zal overgaan tot de inzegening van het nieuwe Godshuis.

Paaschmaandag zullen de vroege en meteen de laatste kerkelijke diensten plaats hebben in de oude kerk, en zullen omstreeks half tien de geloovigen andermaal in processie optrekken van de oude naar de nieuwe kerk, alwaar om tien uur de eerste plechtige Hoogmis zal worden opgedragen. Bij deze gelegenheid zal de feestpredicatie gehouden worden door een priesterzoon der parochie, n.l. de Weleerwaarde Pater Tillle.

De Jonkheid van Berg en Terblijt heeft reeds de noodige maatregelen getroffen tot het aanbrengen van een passende versiering in de omgeving van het nieuwe bedehuis.

Wanneer het weer maar eenigszins wil meewerken, belooft het een grootsche plechtigheid te worden en zullen zeker velen uit de omgeving deze gelegenheid te baat nemen om het nieuwe imposante kerkgebouw van Berg en Terblijt eens in oogenschouw te nemen.
==Externe links==
* [http://nl.wikipedia.org/wiki/Sint-Monulphus_en_Gondulphuskerk_(Berg) De kerk op Wikipedia]
* [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Sint-Monulphus_en_Gondulphuskerk,_Berg Meer afbeeldingen op Wikimedia]

==Afbeeldingen==
====Exterieur====
<Gallery>
Afbeelding:Berg en Terblijt rk kerk 23 Maart 1932.jpg | "De Sumatra Post", 23 Maart 1932.<br>De in aanbouw zijnde kerk te Berg en Terblijt 
Afbeelding:Berg en Terblijt RK Monulphus en Gondulphus kerk.jpg|kopie ansichtkaart
Bestand:Kerkberg637.jpg | Ansichtkaart - WG
Bestand:Berg en Terblijt H.H. Monulfus 008.jpg | aug 2013
Bestand:Berg en Terblijt H.H. Monulfus 009.jpg | aug 2013
</Gallery>

====Interieur====
<gallery>
Bestand:Berg en Terblijt H.H. Monulfus 002.jpg 
Bestand:Berg en Terblijt H.H. Monulfus 003.jpg ‎ 
Bestand:Berg en Terblijt H.H. Monulfus 005.jpg
Bestand:Berg en Terblijt H.H. Monulfus 007.jpg 
Bestand:Berg en Terblijt Monulphus 010.jpg 
Bestand:Berg en Terblijt Monulphus 012.jpg
Bestand:Berg en Terblijt Monulphus 013.jpg
Bestand:Berg en Terblijt Monulphus 015.jpg
Bestand:Berg en Terblijt Monulphus 019.jpg
</gallery>