Brontekst bekijken van Gapinge, Dorpsstraat 25 - Torenkerk

[[Categorie:Object]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:Rijksmonument]]
[[Categorie:PKN]]
[[Categorie:Gapinge]]
[[Categorie:Gemeente Veere]]
[[Categorie:Provincie Zeeland]]


{{#display_map:51.54418,3.62563}}

{| 
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Naam kerk:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Torenkerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Genootschap:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | PKN Protestantse gemeente Gapinge en Veere
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Zeeland
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Veere
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Gapinge
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Dorpsstraat 25
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Postcode:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 4352AA
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Inventarisatienummer:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 06448
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Jaar ingebruikname:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 15e eeuw
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Architect:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | protestantse kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument status:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Rijksmonument {{Rijksmonument|37011}}
|}


== Geschiedenis ==
Historische kerk met toren. Ook Torenkerk genoemd.

De Mariakerk is een laat-gotische eenbeukige kerk met driezijdig gesloten koor, sacristie en een half ingebouwde toren met inpandige ingangsnis, achtzijdige lantaarn en naaldspits. De toren verrees in de eerste helft van de 15de eeuw. Midden 15de eeuw volgde het koor, waarna bij de bouw van het huidige schip rond 1500 de toren half ingebouwd raakte en een lantaarn kreeg. Ook bouwde men toen aan de zuidzijde een sacristie. De kerk is gerestaureerd in 1920-'24. In 1947-'49 heeft men de bij de inundatie van Walcheren in 1944 opgelopen schade hersteld.
Inwendig wordt het schip gedekt door een houten tongewelf. Koor en schip zijn van elkaar gescheiden door een smalle triomfboog op muurkolommen. In de daarbinnen in 1947 geplaatste (deels glazen) wand naar ontwerp van E.P. Messer is het orgel opgenomen. Dit rococo-kabinetorgel (1753), vermoedelijk uit de school van Ludovicus de Backer, staat sinds 1903 in deze kerk. De gekroonde figuur met harp (David) en twee bazuinblazende jongelingen op het orgel zijn niet de oorspronkelijk bij het orgel behorende beelden. Die staan in de Herv. kerk in Oostkapelle. Verder is er een preekstoel met boogpanelen uit 1637.

== Toren ==
De toren dateert uit begin 1400. De toren, half in het schip ingebouwd, is met zijn vierkante onderbouw, achtkantig bovenstuk en H-vormige plattegrond een representant van een Vlaams type. Hetzelfde type toren staat ook in 's-Gravenpolder en Ovezande. 

Links van de ingang is een traptoren aangebouwd, rechts zijn nog sporen van de verdwenen doopkapel te zien.

Sinds 1798 is de toren van de kerk gemeentelijk eigendom. De torenklok werd in 1943 door de Duitse bezetter geroofd. In 1951 werd een nieuwe klok geleverd. Na de inundatie van Walcheren in 1944 zijn delen van de kerk verzakt. Het herstel werd mede mogelijk gemaakt met steun van de Hervormde Gemeente van het Noord-Hollandse Opperdoes.

==Monumentomschrijving Rijksdienst==
De Ned.Herv.Kerk is een bakstenen, laat-gotische kruiskerk, waar- van het schip omstreeks 1500 op gelijke hoogte gebracht werd met het midden 15e eeuwse koor. Aangebouwde sacristie met roosvenster uit plm 1500. Inwendig: het koor gescheiden van het schip door smalle triomfboog op muurkolommen. Eikehouten preekstoel met boogpanelen. XVII A. Toren vermoedelijk uit eerste helft 15e eeuw, omstreeks 1500 half ingebouwd door het schip. De vlakopgaande toren met hoge ingangsnis, bestaande uit een ingang met korfboog en twee spitsboognissen daarboven, gaat over in een achtkant. Achtkante traptoren. Aan de zuidzijde sporen van een gewelf doopkapelletje. Eenklaviers orgel, vermoedelijk gemaakt door L. de Backer ca. 1760. In 1903 in Gapinge geplaatst.

==Externe links==
* {{Wikipedia2|Mariakerk_(Gapinge)|Mariakerk_(Gapinge)}}
* [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Torenkerk_(Gapinge) Meer afbeeldingen op Wikimedia]
* [http://www.pgveere.nl/geschiedenis_torenkerk Prot. gemeente Veere]
* {{Kerkfotografie|torenkerk-gapinge/}}

== Afbeeldingen ==
====Exterieur====
<gallery>
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. copy. ansichtkaart (5).JPG|kopie ansichtkaart.
Bestand:Kerkgap8871.jpg | 1943 Roof van de klok  - WG
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. copy. ansichtkaart (3).JPG|kopie ansichtkaart 1968
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. copy. ansichtkaart (4).JPG|kopie ansichtkaart 1968
Afbeelding:Gapinge N.H.Kerk.jpg
Afbeelding:Gapinge N.H.Kerk 002.jpg
Afbeelding:Gapinge.JPG
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 08-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (11).JPG|opname 08-08-2008  foto. André van Dijk.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 08-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (7).JPG|opname 08-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 08-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (4).JPG|opname 08-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 08-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (9).JPG|opname 08-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 08-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (5).JPG|opname 08-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 08-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (8).JPG|opname 08-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 08-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (6).JPG|opname 08-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 08-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (10).JPG|opname 08-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 08-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (12).JPG|opname 08-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 08-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (13).JPG|opname 08-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 08-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (14).JPG|opname 08-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 08-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (18).JPG|opname 08-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 10-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (20).JPG|opname 10-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 10-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (21).JPG|opname 10-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 10-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (26).JPG|opname 10-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 10-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (24).JPG|opname 10-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 10-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (23).JPG|opname 10-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 10-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (22).JPG|opname 10-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 10-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (27).JPG|opname 10-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 10-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (28).JPG|opname 10-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 10-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (29).JPG|opname 10-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 10-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (30).JPG|opname 10-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 08-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (17).JPG|opname 08-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 08-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (15).JPG|opname 08-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 08-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (3).JPG|opname 08-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 08-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (2).JPG|opname 08-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 08-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (1).JPG|opname 08-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 08-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (16).JPG|opname 08-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd. Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. opname 10-08-2008 foto. André van Dijk. Veenendaal (25).JPG|opname 10-08-2008  foto. André van Dijk. Veenendal.
</gallery>

====Interieur====

<gallery>
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. copy. ansichtkaart (2).JPG|kopie ansichtkaart.
Afbeelding:06448 Gapinge PKN. Hervormd Maria 15e Dorpstraat 25 Zld. copy. ansichtkaart (1).JPG|kopie ansichtkaart.
Afbeelding:Gapinge Herv Kerk De Backer ca 1760.jpg
Afbeelding:Gapinge N.H.Kerk-Int..jpg
Afbeelding:Gapinge N.H.Kerk-Orgel 1760.jpg
Afbeelding:Gapinge N.H.Kerk-Orgel.jpg
Bestand:1-Gapinge nh kerk int.jpg|ansichtkaart
</gallery>