Oisterwijk, Schoolstraat 3 - Kloosterkapel Franciscanessen
Uit Reliwiki
| Gegevens locatie en gebouw | |
|---|---|
| Provincie: | Noord-Brabant |
| Gemeente: | Oisterwijk |
| Plaats: | Oisterwijk |
| Adres: | Schoolstraat 3 |
| Bouwjaar/jaren: | 1928-1930 |
| Architect: | H.W. Valk |
| Oorspr. bestemming: | Rooms-katholiek klooster Fransiscanessen |
| Huidige bestemming: | Basisschoolcomplex met kinderopvang |
| Monumentstatus: | |
| Indentificatienr: | |
Geschiedenis
In 1844 stichtten zusters Franciscanessen vanuit het Klooster Nazareth te Oirschot opnieuw een klooster op de plaats van het vroegere Catharinenberg. In de jaren 30 van de 20e eeuw verrees aan de huidige Schoolstraat een kloostercomplex met scholen en kapel.
Nadat de zusters begin 21e eeuw vertrokken waren kregen de diverse onderdelen een verschillend gebruik, waaronder een muziekschool.
Inmiddels (2012) is het onderdeel van een nieuw schoolcomplex met kinderopvang en -dagverblijf.
Gebouwomschrijving
MIP omschrijving
(MIP nummer: RT080-005235)
Bouwperiode: Van: 1930 tot: 1930
Gevels en materialen: Tweelaags. Bakstenen gevels.
Vensters en deuren: Rondboogvensters met kleine roedenverdeling.
Dak en bedekking: Schilddak met kleine dakkapellen.
Bijgebouwen: Kerk onder zadeldak met getande lijst en bakstenen kruis in topgevel. Vierpasvenster met glas-in-lood waarin kleinere vierpas vervat. Rondboogvensters met kleine roedenverdeling. Vierkante torenspits met metalen kruis.
Groen: Ceder en hulst, aan de straatzijde snoeiacasia's.
Bijzonderheden: Tweelaags streekmuziekschool, voormalig klooster van de Congregatie van de Zusters Franciscanessen met kapel.
Omschrijving: Bakstenen muurtje met pilasters en spijlen.
Rothuizen van Doorn ’t Hooft
- Uittreksel quickscan d.d. 12 december 2008
Het kloostergebouw heeft de meest traditionele uitstraling van de gebouwen. Het gebouw stamt onmiskenbaar uit de 30-er jaren van de 20ste eeuw. Het gebouw bestaat in hoofdzaak uit een langwerpige bouwmassa van twee lagen onder een steil schilddak, gedekt met gesmoorde Tuile du Nord. Aan het zuidelijke uiteinde bevindt zich dwars op het hoofdhuis, op de eerste verdieping de kapel, die met een topgevel aan de westzijde en een gefaceteerd schilddak over de koorsluiting beëindigd wordt. Op de kapel staat een eenvoudige dakruiter met smeedijzeren kruis en boven de koorsluiting een eenvoudige loden kruisbloem.
Aan de noordzijde is de voormalige refter en keuken onder een plat dak met dakterras tegen de hoofdmassa gezet in de oksel met de kapel. Aan de noordwestzijde is een eenlaagse aanbouw relatief recent vergroot, waarbij de oostelijke gevel op ontsierende wijze tegen de baksteen detaillering rond een venster gezet. Het dak heeft een brede gootlijst op klossen die aan de westgevel van de kapel sterk omgezet is over de gevel. De gevels zijn gemetseld in ketting verband in een roodgenuanceerde steen, gevoegd met een grijze snijvoeg. De recht gesloten gevelopeningen zijn gedekt met een eenvoudige halfsteens rollaag. De rond gesloten openingen zijn gedekt met een ornamentale boog in drie koppen, onderling verspringend, afgesloten met een platte laag. De koppenlagen zijn hierbij wit geverfd.
In het metselwerk zijn details opgenomen met randen en geglazuurde koppen. In de westgeve! van de kapel bevindt zich een vierpasvenster, waarbij de tracering is uitgevoerd in natuursteen (mogelijk tuf) Algemeen hebben de vensteropeningen houten ramen met een stalen roedeverdeling. De glas in loodvensters in de kapel en rond de entree zijn deels gevat in stalen kaders.
Het hoofdhuis heeft een plattegrond die bestaat uit een reeks ruimten ter weerszijde van een middengang. De gehele westzijde is onderkelderd. Dit deel van het gebouw heeft op de begane grond een (zeer dunne) betonvloer. De overige vloeren zijn als enkelvoudige balklaag in hout uitgevoerd.
De bouwtekeningen wijken op verschillende punten, zoals raamstelling en vormen van openingen, af met de bestaande toestand.
De gordingen kap is opgebouwd uit houten spanten met kreupele stijl en een makelaar tussen twee trekplaten. De kreupele stijlen staan op sloffen, waardoor de kracht op twee balken wordt over gebracht. De kap van het hoofdhuis is voorzien geweest van schoorstenen en dakkapellen, die op één schoorsteen na verdwenen zijn.
De oorspronkelijke structuur en detaillering van het interieur is voor het grootste deel nog aanwezig. Met name rond de entree en de trappenhuizen zijn de oorspronkelijke elementen en afwerkingen aanwezig.
Hoewel de kapel is aangepast aan een woonfunctie is de hoofdvorm en de beleving behouden, gebleven. Behalve de vloerbedekking en religieuze elementen heeft de kapel zijn oorspronkelijke afwerking in schoon metselwerk en in verschillende tinten gebeitst houten gewelf geheel behouden. In de kapel is een deel van het (vaste) meubilair bewaard gebleven in de vorm van aan de wanden bevestigde klapbankjes.
In de kelder en op zolder zijn een aantal uit de bouwtijd stammende kasten aangetroffen. De binnendeuren en kozijnen zijn voor het overgrote deel bewaard gebleven. Voor de aanpassing aan de tijdelijke bewoning zijn binnendeuren vervangen. De uitkomende deuren zijn op voorbeeldige wijze opgeslagen in de kelder en hebben voor het grootste deel nog de oorspronkelijke afwerking en kleurstelling. De tegelvloeren van de gang op de begane grond en de entree alsmede de marmer geschilderde gestuukte lambriseringen (betonemaille) zijn aanwezig.
Langs de straat staat een tuinmuur, bestaande uit gemetselde penanten en omgekeerd boogvormig uitgemetselde vlakken. Tussen de penanten zijn gesmede hekken opgenomen in de bogen.
Het ensemble van klooster, kleuterschool, school en parochiehuis vormt een religieus/sociaal cluster in de wijk de Waterhoef. De betekenis van het cluster is voornamelijk op wijkniveau te plaatsen. In die zin vormt het cluster, zowel in maat en schaal als in materiaal en detaillering een essentieel onderdeel van een wijk uit de jaren dertig van de vorige eeuw in dit deel van het land.
Als individuele objecten hebben de verschillende gebouwen een betekenis als vertegenwoordiger van de architectuuropvatting van begin jaren 30. De gebouwen zijn opgenomen in het Monumenten Inventarisatie Project (MIP). De cultuurhistorische waarde van de objecten is door de RDMZ (nu RACM) in het op het MIP volgende Monumenten Selectie Project (MSP) niet zo hoog geschat dat tot een aanwijzing als Rijksmonument heeft geleid.
Los van deze waardering op Rijksniveau kan gesteld worden dat de betekenis voor Oisterwijk van het ensemble en met name voor de wijk Waterhoef van grote betekenis is. De cultuurhistorische betekenis van het ensemble is vooral hoog als religieus-sociaal centrum in de wijk, door de grote samenhang tussen massaopbouw, vormgeving, materialisering en detaillering met de stedenbouwkundige context en de gebouwen in de buurt. De individuele gebouwen hebben binnen het cluster hun eigen betekenis.
Het belangrijkste stedenbouwkundige element, het klooster, is ook in vormgeving en detaillering het meest betekenisvol. De betekenis zit voornamelijk in de grote mate van samenhang tussen de oorspronkelijkheid van structuur en detaillering met een vrijwel ongeschonden massa en exterieur. In die zin is de cultuurhistorische betekenis, zeker op gemeentelijk niveau, hoog.
Nederlands Architecteninstituut (NAi)
De opdracht voor de bouw van een klooster voor de Zusters van Tilburg (? jk) maakt onderdeel uit van de opdracht voor de bouw van een kleuterschool in Oisterwijk. De splitsing van de opdracht was het gevolg van functie van de gebouwen; school en klooster.
Het zusterhuis of klooster heeft een plattegrond waarbij de woon- en leefruimten links, en de huishoudelijke ruimten als keukens en refter aan de rechterzijde van een gang zijn gegroepeerd. Twee ruimten, de entree en de parloir, vormen een risaliet in de voorgevel. In dit gedeelte is op de eerste verdieping de kapel ondergebracht.
Aan de straatzijde is de gevel, met uitzondering van de voordeurpartij en de topgevel van de kapel, eenvoudig van indeling. Aan de achterzijde zijn de 'huishoudelijke' ruimten voorzien van grote boogvensters met kleine vensterverdeling. De kleuterschool die ongeveer in dezelfde bouwperiode wordt gerealiseerd, is met het klooster verbonden door een open arcade.