West-Graftdijk, Graftdijkplein 3 - Protestantse Kerk

Algemene gegevens
Genootschap :	PKN Hervormd
Gemeente :	Graft-De Rijp
Plaats :	West Graftdijk
Adres :	Graftdijkplein 3
Provincie :	Noord-Holland
Jaar ingebruikname :	1651
Huidige bestemming:	kerk
Naam kerk :
Architect :
Monument-status:	Rijksmonument

Geschiedenis

Hervormde KERK. Zaalkerk met vijfzijdige sluiting, steunberen en spitsboogvensters en boven de façade een houten torentje. Uit 1651 maar ingrijpend vernieuwd in 1792. Preekstoel en doophek, XVII. Lezenaar, doopboog en doopbekkenhouder (met bekken) en drie lichtkronen van koper, XVII. Klokkenstoel met klok van François en Pieter Hemony, 1651, diam. 89 cm. Mechanisch torenuurwerk van Lambertsz., 1654.

In 1792 en 1902 word de kerk gerestaureerd. In 1976 is er een nieuwe fundering met buispalen gemaakt. In Juni 1995 is een algehele restauratie gereed gekomen. Het is een bakstenen gebouw, bestaande uit een schip en een 5/10 gesloten koor. Gedeelten van het muurwerk en de gehele westgevel zijn in 1902 vernieuwd. Een venster in het koor is gedicht. In de noordelijke koormuur bevindt zich een rondboog nis. Onder in de zijgevels, even boven de grond, ellipsvormige ontlastingsbogen. Inwendig bezit de kerk een geverfd houten tongewelf en trekgebinten met korbelen. Verder een preekstoel, een geschilderd doophek met op de deur een gesneden bekroning waarin het wapen van Graft gehouden door twee leeuwen. Een koperen doopboog met cartouche-vormig schild waarop een haringbuis. Het kabinet orgel is in 1906 gemaakt door Bakker en Timmenga voor de kerk van St. Annaparochie en in 1927 overgeplaatst naar West-Graftdijk. Verder bevinden zich er grafzerken uit 1600. De kerk van Graft was de oudste parochiekerk op het Schermereiland en was voor de reformatie gewijd aan H. Bonifacius,terwijl er een Mariakapel van deze kerk te De Rijp stond. Voor de oprichting van deze kapel werd in 1467 verlof gevraagd. Na de hervorming bleven Graft, Graftdijk [Oost en West] en De Rijp een kerkelijke gemeente vormen, waarvan de eerste predikant Pieter Hendriksz was in 1574 en vertrok al in 1575 naar Koedijk en St.Pancras. De gemeente bleef in deze vorm bestaan tot 20 april 1622 toen officieel de scheiding tussen Graft, Graftdijk van Graft enerzijds en De Rijp anderzijds op verzoek van de inwoners van De Rijp werd uitgesproken. De kerkelijke bezittingen bleven grotendeels bij Graft. De predikant Adriaanse, bleef te Graft. In Oost-Graftdijk werd in 1641 een school gebouwd die tevens dienst kon doen als kerkje. Op 1 Augustus 1644 zenden de schepenen en vroedschappen van Graftdijk een verzoek aan de Keren Staten van Holland en West-Friesland om Graft en Graftdijk kerkelijk te scheiden, omdat de afstand tussen de twee dorpen aanmerkelijk was en dit,vooral in de winter, veel ongemak gaf. Tevens waren de inwoners van Graftdijk [Oost en West] van mening dat ze met honderd belijdende leden zeker recht hadden op een eigen predikant. Dit wordt toegestaan en zo scheidt Graftdijk [Oost en West] zich af van Graft en het Noordeinde, enkele jaren hierna wordt te Graft begonnen met de bouw van een nieuwe kerk. Na de scheiding van de Graftdijken van Graft in 1644 doet als proponent *) G. Grasmeer zijn intrede in de gemeente Graftdijk. Circa 1647 wordt er dan te Oost-Graftdijk een nieuw kerkgebouw neergezet. Als er daarna in 1649 een scheiding plaatsvindt tussen Oost en West-Graftdijk blijft ds Grasmeer te West-Graftdijk, terwijl P. Heringa als proponent zijn intreden doet als eerste predikant te Oost-Graftdijk. Als ze in 1807 beiden niet meer in staat zijn een eigen predikant te onderhouden wordt er besloten om toch maar weer met elkaar te gaan samen werken in combinatie - verband. De beide gemeenten worden in 1955 opgenomen in de combinatie met Graft, De Rijp, Grootschermer, Driehuizen en Schermerhorn. Binnen deze combinatie wordt besloten om de twee gemeenten samen te voegen tot een Ned. Herv. Gem. Oost- en West-Graftdijk.

Orgel

Het orgel is in 1902 door de firma Bakker & Timmenga (Leeuwarden) gebouwd voor de geref. kerk te Sint Annaparochie. In 1927 wordt het door hen in de kerk van West-Graftdijk geplaatst.

Dispositie

• Manuaal: Bourdon 16' bas/discant - Prestant 8' - Holpijp 8' - Viola di Gamba 8' (C-H in Holpijp) - Octaaf 4' - Fluit 4' - Octaaf 2' - Cornet 2⅔' 3 sterk discant.
• Pedaal: aangehangen.

Mechanische sleeplade. Manuaalomvang: C-f3. Pedaalomvang: C-g.

•