Dalfsen, Kerkplein 31 - Grote of Cyriacuskerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Grote of Cyriacuskerk
Genootschap:	PKN Ned. Hervormd
Provincie:	Overijssel
Gemeente:	Dalfsen
Plaats:	Dalfsen
Adres:	Kerkplein 1
Postcode:	7721AC
Jaar ingebruikname:	15e eeuw
Architect:
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 11653 (kerk); 11654 (toren)
Inventarisatienummer :	09949

Geschiedenis

Historische dorpskerk met toren. Oorspronkelijk gewijd aan St. Cyriacus.

Zowel de kerk als de toren zijn opgebouwd uit verschillende soorten steen. Het oudste gedeelte is van tufsteen, en de zijbeuken van de kerk en de verdere opbouw van de toren zijn uitgevoerd in gebakken steen van heel veel verschillende maten. Ook is het hekwerk dat voor 1955 rond de kerk stond, met daarin toch wel mooie smeedijzeren poorten en zg. ”varkensroosters” geheel verwijderd. Die roosters dienden niet alleen voor het schoonborstelen van de klompen, laarzen en schoenen, maar waren er ook voor om het begraafveld rond de kerk te behoeden voor loslopende dorpsvarkens, honden en geiten en dergelijke. Rond de kerk is daarna het nu aanwezig muurtje aangebracht met daarbinnen een gazon. Voor de hoofdingang is een mooie stoep aangebracht. In de nis in de toren heeft oorspronkelijk een beeldje gestaan van Maria als Mater Dolorosa. Dat beeldje is nu nog terug te vinden in de Rooms-Katholieke kerk van Dalfsen. Het beeldje dat nu in de nis staat dateert uit 1958. In de toren zijn veel dichtgemetselde raamelementen te zien. Maar er ontbreekt wat aan de toren. Bij de laatste brand in 1893 is de toren nooit weer geheel opgebouwd, terwijl die oorspronkelijk hoger was en voorzien van een torenspits. De toren en de kerk zijn in de loop der eeuwen vaker door bliksem en brand getroffen. De kerk vindt zijn oorsprong ergens rond 1156 tot 1178 omdat in die tijd al sprake was van een priester, en in 1161 is de parochie opgericht. Duidelijk is ook dat de eerste kerk veel kleiner is geweest en zelfs deel opgebouwd uit ijzeroerbrokken. In de eeuwen daarna, na vele branden en herbouwmomenten is de kerk telkens vergroot. Zowel aan de noordzijde, de vergroting van het priesterkoor en de aanbouw van de beide zijbeuken in de 14e en 15e eeuw, met daarin ook de kapel en begraafplaatsen van de familie van Rechteren.

De huidige toren is gebouwd in de 15 en 16e eeuw, daarvoor stond er een toren in het kerkgebouw. De huidige toren heeft in de vorige eeuwen altijd dienst gedaan als opslagplaats voor de slangen van de brandweer, die mooi hoog in de toren opgehangen konden worden om te drogen. (bron:Dalfsennet

Monumentomschrijving Rijksdienst

Kerk

Hervormde Kerk. De kerk bestaat uit een gedeeltelijk in baksteen en gedeeltelijk in tufsteen opgetrokken vijfzijdig gesloten overwelfd koor, waarschijnlijk in 1455 en een met kruisrib- en netgewelven overwelfd pseudo-basilicaal schip, vermoedelijk uit de tweede helft van de vijftiende eeuw en opgetrokken op de plaats van een vroeger driebeukig schip. De twee oostelijke traveeën van de zuidbeuk bestaan uit de grafkapel en de grafkelder van het geslacht van Rechteren. Preekstoel XVIIIc; gedeelte van de familiebank der Van Dedems; viertal altaarstenen; orgel (1808); in de grafkapel een marmeren grafmonument voor Johan Zeger van Rechteren en zijn vrouw A.S. van Raesfelt. Achter het huidige orgel staat een loos orgelfront van J. Scheuer uit 1808. Daarvoor staat sinds 1930 een orgel dat in 1844 gebouwd is voor de Herv. Kerk te Hengelo (Ov.), vermoedelijk door J.H. Holtgräve (Deventer). Alleen het Hoofdwerk bezit pijpwerk uit 1844. Het Bovenwerk en Pedaal werden in 1966-1967 aangebracht door Hendriksen en Reitsma (Nunspeet).

Toren

Toren N.H. Kerk. Gedeeltelijk in tufsteen en gedeeltelijk in baksteen opgetrokken bouwwerk van vier geledingen onder tentdak. De toegang tot de overwelfde torenruimte bestaat uit een segmentboogvormig poortje in een spitsboognis. De zijden der drie bovenste geledingen worden verlevendigd door telkens drie spitsboognissen met natuurstenen traceringen, afgezien van het spitsboogvenster boven de toreningang en de galmgaten in het midden der onvoltooide bovenste geleding. XV.

In de media

Uit Reformatorisch Dagblad, 3 februari 2009.

Hoeveel zitplaatsen telt de Grote Kerk in Dalfsen? Waartoe dient het afdakje boven de preekstoel? En waarom eten kerkbezoekers vaak pepermuntjes tijdens de dienst? Leerlingen van de basisscholen in Dalfsen zoeken de antwoorden op deze vragen aan de hand van een speurtocht in de kerk. Groepsgewijs ontdekken ze de kerk en haar geschiedenis via een speurtocht met vijftien vragen.

Het is een van de activiteiten waarmee de werkgroep Maand van de Grote Kerk het vorig jaar gerenoveerde godshuis onder de aandacht van een groter publiek brengt. „Omdat we een gastvrije kerk voor de hele samenleving willen zijn”, zegt Ella Feenstra, kerkelijk werker van de protestantse gemeente in Dalfsen. Zij verzorgt de speurtochten samen met de koster en een groep toezichthoudende vrijwilligers. Nadat ze met orgelspel zijn binnengehaald, gaan de kinderen in de kerk op zoek naar de antwoorden op de vragen. Naderhand spreekt Feenstra die met hen door.