Heerlen, Akerstraat 97 - Heilige Bernardinus van Siena
Uit Reliwiki
| Algemene gegevens | |
|---|---|
| Naam kerk: | Paterskerk |
| Genootschap: | Rooms Katholieke Kerk |
| Provincie: | Limburg |
| Gemeente: | Heerlen |
| Plaats: | Heerlen |
| Adres: | Akerstraat 97 |
| Postcode: | 6411GV |
| Inventarisatienummer: | 12885 19385 |
| Jaar ingebruikname: | 1931 |
| Architect: | Wielders, Jos |
| Huidige bestemming: | buiten gebruik |
| Monument status: | Rijksmonument 512768 |
Geschiedenis
Voormalige kerk St. Bernardinuscollege, thans in gebruik bij de Stichting Samen Onderweg, die in 1985 ontstaan is op initiatief van de Franciscaan Max van der Schoot, na conflicten met de rooms-katholieke kerk. De stichting staat los van het bisdom en het dekenaat.
- 2020 - De Bernardinuskapel in Heerlen is vrijdag 7 november in gebruik genomen als nieuwe, tijdelijke vergaderruimte van de Heerlense gemeenteraad.
In de media
Kapel van de Heilige Bernardinus van Siena officieel geopend als raadzaal
Door: Redactie Parkstad Datum: 08 november 2020 16:10 Laatste update: 08-11-2020 16:15
De nieuwe, tijdelijke vergaderruimte van de gemeenteraad van Heerlen in de Bernardinuskapel aan de Akerstraat is op vrijdag 6 november officieel in gebruik genomen door Ron Meijer, plaatsvervangend voorzitter van de gemeenteraad. Hij kreeg symbolisch de sleutels overhandigd door John Monsewije, voorzitter College van Bestuur van SVO|PL.
Renovatie
De gemeenteraad van Heerlen moest op zoek naar een nieuwe vergaderlocatie in verband met de renovatie van het Stadhuis. Bovendien kan de raad sinds het begin van de coronacrisis en de vastgestelde afstandsregels niet meer voltallig bij elkaar komen in de raadzaal.
Aanpassen
De kapel is de afgelopen weken grondig aangepakt om de B&W-, raads- en commissievergaderingen op de gebruikelijke manier te kunnen laten verlopen. De eerste vergadering in de kapel vindt plaats op woensdag 11 november.
Blauw-wit schildje
Aan de gevel worden monumentenschildjes bevestigd om het gebouw herkenbaar te maken als Raadzaal en kloosterkapel als Rijksmonument. Daarnaast wordt het blauw-witte schildje van de Haagse conventie voor de bescherming van cultuurgoederen bij gewapende conflicten aangebracht.
Historie
De kapel van de Heilige Bernardinus van Siena is gebouwd in 1931 in zakelijk expressionistische stijl naar ontwerp van architect Jos Wielders, door aannemer Reubsaet. De kapel is een uitbreiding van het klooster van de Franciscanen en RK Hogere Burgerschool, tegenwoordig het Bernardinuscollege, uit 1912. De kapel bezit een bijzondere architectuur- en cultuurhistorische waarde door het ontwerp en de artistieke betrokkenheid van verschillende kunstenaars. Bijzonder zijn vooral de ingemetselde kruisweg aan de binnenzijde en de herkenbare brede glas-in-lood vensters van Charles Eyck, onlangs gerenoveerd en geconserveerd. Sinds 2017 is het gebouw niet meer in gebruik als kapel.
Beeldbepalend
De herinrichting van de kapel is gedaan met behoud van de monumentale, beeldbepalende punten aan de binnen- en buitenkant van het gebouw. De SVO|PL is blij dat met deze invulling een zo beeldbepalend gebouw in de stad, weer een publieke functie krijgt.
Monumentomschrijving Rijksdienst
De KAPEL van de Heilige Bernardinus van Siena is gebouwd in 1931 in Zakelijk Expressionistische stijl naar ontwerp van architect Jos Wielders, door aannemer Reubsaet. De kapel is een uitbreiding van het klooster van de Franciscanen en RK Hogere Burgerschool uit 1912 door architect J. Seelen en heet tegenwoordig het Bernardinuscollege. De tuin naast de kapel is de oorspronkelijke kloostertuin en is aangelegd als verlenging van het Aambos. In de kapel zijn de altaarvloer en de deuren van de biechtstoelen omstreeks 1970 vernieuwd. Eén uitgang is nu overdekt en het trappenhuis in het klooster is afgesloten van de kloostergang.
Omschrijving
De KAPEL met hoofdzakelijk rechthoekige plattegrond, is gelegen onder een zadeldak met leien in Maasdekking. De gevels hebben een in hoogte variërende plint in trasraam en een optrek van rode baksteen in kettingverband. Links van de kapel bevindt zich een kloostergang met op de hoek een hal met twee ingangen en de toren. Rechts voor de kapel is een vierkante bidkapel. Achter de kapel aan weerszijden van de absis bevinden zich een sacristie en bijsacristie. Deze zijn onderling verbonden door een gang. Onder de absis bevindt zich een crypte.
De VOORGEVEL van de kapel heeft links een risalerend volume van twee bouwlagen met op de hoek een iets terugliggende toren. In dit volume bevindt zich een entree met rondboogdeur onder zeven rollagen en is bereikbaar via drie treden en een rooster in hardsteen. In de tweede laag bevinden zich drie stompe spitsboog vensters. Vanaf dit volume loopt een baksteenmuur, voor de gevel van de kapel, en eindigt op de bidkapel. De bidkapel is een volume van één bouwlaag met een plat dak en heeft in de voorgevel een rondboog deur onder een aantal rollagen. Boven de deur bevindt zich een kruis. De voorgevel van de kapel heeft een topgevel met over de volle hoogte drie smalle glas-in-lood vensters.
De RECHTERZIJGEVEL, gelegen aan de tuinzijde, heeft een optrek in halfsteens verband. De zijbeuk van één bouwlaag onder een plat dak heeft een rij stompe spitsboogvensters. In de zijgevel van de kapel bevindt zich een brede strook glas-in-lood. Links boven op het dak staat een brede dakkapel onder een overstekend plat dak. De SACRISTIE in kettingverband staat rechts tegen de zijgevel van de kapel. Het is een volume van één laag met kelderverdieping gelegen onder een plat dak. In de gevel van de kelder bevinden zich drie dubbele vensters. Links naast de sacristie staat een klein volume van één laag onder een plat dak met in de gevels een driedelig venster en een dubbele deur. De ACHTERGEVEL heeft een volume van twee lagen onder een plat dak, gelegen voor de topgevels van de absis en het kapelgedeelte. Het volume van twee lagen heeft centraal baksteen van een lichtere tint met in de eerste laag de entree naar de crypte met hek en in de tweede laag zes kleine vensters. Aan weerszijden van dit geveldeel bevindt zich donkere baksteen met in de eerste laag deuren en enkele vensters. In de tweede laag bevinden zich een zeven- en vierdelig venster. De topgevel van de absis heeft hoge smalle glas-in-loodvensters, waarvoor een baksteen kruis. In de zijgevel van de absis bevinden zich smalle vensters. In de CRYPTE bevinden zich ongeveer twintig graven van 1934 tot 1981. Een altaar van baksteen met een marmeren blad, waarboven een sculptuur en verder een decoratieve lamp van smeedijzer met geel figuurglas.
Tegen de RECHTERZIJGEVEL staat een kloostergang met kleine vensters met roedeverdeling. De gang eindigt rechts in een groter volume met vier vensters en een dubbele deur, gelegen achter een muurtje. Boven de kloostergang in de gevel van de kapel bevindt zich een breed glas-in-lood venster. Geheel rechts staat een smalle, vierkante TOREN met smalle vensters, ronde galmgaten en een spits tentdak met kruis. Deze ligt iets terug ten opzichte van de gevel.
Om de tuin staat een hoge MUUR in rode baksteen, de bovenste drie lagen zijn in trasraam liggen tussen kunststenen. De muur wordt onderbroken met korte lisenen waarop kleine smeedijzeren hekwerken.
Het INTERIEUR van de kapel bestaat uit een schip met zes stompe spitsbogen van beton bekleed met schoon metselwerk. Twee smalle zijbeuken worden van het schip gescheiden door stompe spitsbogen. Boven deze bogen bevindt zich aan beide zijden van het schip de brede strook glas-in-lood, die doorloopt achter de bogen van het schip. De ABSIS wordt van het schip gescheiden door een kleine spitsboog. In de absis bevindt zich een smal glas-in-lood venster gelegen achter een kruis van baksteen. Aan het kruis bevindt zich een beeld en aan weerzijden hiervan twee schilderingen.
BESCHERMINGSWAARDIG zijn onder meer de brede glas-in-lood vensters, gemaakt door G. Mesterom & Zonen naar ontwerp van Charles Eyck, Bunde in 1932. De kruisweg en de kleine glas-in-loodvensters van pater Renald Rats en het kruisbeeld van Charles Vos. Op het priesterkoor een ORGEL (Rijksmonument) uit 1887 van de Gebr. Müller (Reifferscheid), gemaakt voor de St. Bernarduskerk te Ubachsberg en in 2009 in deze kapel opgesteld.
Waardering
De kapel bezit cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een geestelijke ontwikkeling van de Rooms Katholieke Kerk in Limburg. De architectuurhistorische waarden worden bepaald door het bijzonder belang voor de bovenregionale geschiedenis van de architectuur, het bijzonder belang van de kapel in Zakelijk Expressionistische stijl binnen het oeuvre van architect J. Wielders. Verder vanwege de hoogwaardige esthetische kwaliteiten van het ontwerp, het materiaalgebruik, de ornamentiek, de bijzondere samenhang tussen exterieur en interieur en de artistieke betrokkenheid van verschillende kunstenaars. De kapel is vanwege de situering verbonden aan de uitbreiding en het aanzien van de stad Heerlen tijdens de mijnontginningen. Verder is de kapel van algemeen belang vanwege de architectonische gaafheid en de architectuurhistorische zeldzaamheid.
Externe links
- De kapel op kerkgebouwen in Limburg
- De kerk op Wikipedia
- Meer afbeeldingen op WikiMedia
- De glas-in-loodramen in de Bernardinuskapel
Afbeeldingen
Bron:Wikimedia/Timo Beil
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
Foto:A.E.van Kooten, Ermelo (2016)
