Heino, Dorpsstraat 2 - Nicolaaskerk

Algemene gegevens
Genootschap:	PKN Ned Hervormd
Gemeente:	Raalte
Plaats:	Heino
Adres:	Dorpsstraat 2
Provincie:	Overijssel
Jaar ingebruikname:	1867
Huidige bestemming:	kerk
Naam kerk:	Nicolaas
Architect:	Koch, W. en F.C.
Monument-status:	Rijksmonument
Inventarisatienummer:	10255

Geschiedenis

N.H. ZAALKERK met oudere TOREN. De kerk is ontworpen in Waterstaatsstijl door architecten W. Koch en F.C. Koch uit Zwolle. Het gebouw werd geconstrueerd door J.Ch. de Bruyn uit Vaassen en in 1867 voltooid. De eenbeukige kerk werd vastgebouwd aan de oudere toren. De kerk staat beeldbepalend midden op een plein in het centrum van Heino, omringd door bomen en gras. In het interieur zijn de wanden aangesmeerd met isolerend materiaal.

De kerk is opgetrokken in rode baksteen op een rechthoekige plattegrond onder een zadeldak met antracietgrijze Hollandse pannen en een overstekende goot. De westelijke eindgevel is gebouwd tegen de reeds bestaande toren uit de 15e eeuw. De toren heeft vier geledingen en een tentdak; de spitsboog- vormige ingang bevindt zich in een eveneens spitsboogvormige nis. In de vierde geleding van de toren bevinden zich de spitsboogvormige galmgaten. Het onderste deel van de gevels van de kerk is boven een gladgepleisterde plint gepleisterd met schijnvoegen en wordt afgesloten door een zandstenen waterlijst. Direct daarboven de grote rondboogvensters met tracering en diagonale roedenverdeling. De langsgevels zijn geleed door steunberen, die op de hoeken van de gevels schuin geplaatst zijn. In de oostelijke eindgevel en de zuidelijke langsgevel bevinden zich risalerende ingangsportieken onder aanleunende tentdaken met zink. De westelijke eindgevel heeft een eenvoudige rechtgesloten deur naast een klein rondboogvenster.

Langs de dakranden zijn in het metselwerk rondboogfriezen in gele baksteen verwerkt. In de oostelijke eindgevel is de geveltop voorzien van een arkelachtige bekroning. De middelste vensteras wordt verder benadrukt doordat de twee rondboogvensters (deels) zijn dichtgezet. De tracering is er in reliëf en schilderingen op aangebracht.

Het interieur van de kerk verkeert grotendeels in de oorspronkelijke staat wat betreft indeling en inrichting. Het oorspronkelijke bankenplan van de kerk is georiënteerd op de preekstoel die in het midden tegen de noordelijke langsgevel staat. Oorspronkelijk zijn onder andere de banken, de preekstoel en het balkon.

Tweeklaviers mechanisch orgel gemaakt door E.Leichel onder gebruikmaking van de bestaande orgelkas van H.Haffmans, gemaakt in 1865, uit Doetinchem. In 1968 gerestaureerd door de firma Reil te Heerde.

Waardering

De N.H. zaalkerk en toren zijn van algemeen cultuur-, architectuurhistorisch en stedenbouwkundig belang:

vanwege de ouderdom van de toren
als representatief voorbeeld van een negentiende eeuwse zaalkerk in Waterstaatsstijl
vanwege de zeldzaamheid van Waterstaatskerken in Overijssel
vanwege de beeldbepalende ligging op het plein midden in Heino
vanwege de gaafheid van het exterieur en delen van het interieur
als één van de weinige N.H. kerken met een dergelijk gaaf bankenplan en interieur.