Klein Zundert, Klein Zundertseweg 5 - Willibrordus

Algemene gegevens
Genootschap :	Rooms Katholieke Kerk
Gemeente :	Zundert
Plaats :	Klein Zundert
Adres :	Klein Zundertseweg 7
Provincie :	Noord-Brabant
Jaar ingebruikname :	1911
Huidige bestemming:	kerk
Naam kerk :	Willibrordus
Architect :	Stuyt, J.
Monument-status:	Rijksmonument
Inventarisatienummer:	07802

Geschiedenis

R.K. KERK van de Heilige Willibrordus naar een ontwerp van J. Stuyt, in samenwerking met J.Th.J. Cuypers uit 1910-1911 aan toegevoegd. De kerk vertoont elementen van een Neo-Romaanse bouwstijl.

Omschrijving

Driebeukige KERK met breed middenschip onder zadeldak, haaks op de straat. De zijbeuken hebben per travee dwarsgeplaatste zadeldakjes. Tegen de achtergevel een halfronde absis onder leien dakbedekking. Links van het middenschip staat een vierkante toren onder zadeldak waarvan de nok evenwijdig aan het schip van de kerk loopt. Rechts van de voorgevel is een kwartronde kapel met zinken dakbedekking in de hoek tussen middenschip en verder naar achterliggende zijbeuk gezet.

De kerk is uitgevoerd in gele baksteen, de topgevels van de zijbeuken en bovenste rand van de absis zijn betegeld met zwarte en witte tegels in ruitpatroon. De daken zijn gedekt met rode verbeterde Hollandse pannen, de zadeldaken zijn voorzien van windveren met makelaars. Achteraan, op het dak van het middenschip is een klokkegevel met rondboog-opening gezet, afgewerkt met een ezelsrug. In de voorgevel bevinden zich twee dubbele rondboogdeuren, iets verdiept in de gevel gelegen. De deuren zijn uitgevoerd in hout en bevatten zware ijzeren ringen als handgreep. Daarboven drie rondboogramen, gevuld met glas-in-lood. Onder de ramen een bakstenen afzaat. Ter hoogte van deze afzaat is over de gevel een zig-zagrand in het metselwerk aangebracht.

In de zijgevel zijn in de zijbeuken per travee drie rondboogramen, gevuld met glas-in-lood aangebracht waarvan het middelste raam hoger is dan de buitenste ramen. De traveeën zijn van elkaar gescheiden door steunberen. De lichtbeuk heeft kleine rondboogramen, eveneens gevuld met glas-in-lood. De bovenste rand is voorzien van een tandlijst. Daarboven een goot op klossen. De gevel van de absis kent eenzelfde beëindiging. De absis heeft gebrandschilderde ramen. In de toren een kleine deur, gevat in een uitstekende bakstenen omlijsting met driehoekige bekroning. Verder heeft de toren een aantal smalle lichtopeningen. Halverwege is met baksteen een zig-zagrand in het metselwerk aangebracht. Het bovenste deel van de toren heeft rondbogige galmgaten, aan voor- en achterzijde een dubbele opening, beide zijkanten driedelig, met natuurstenen deelzuiltjes. In de topgevel is een stervormige wijzerplaat met Romeinse cijfers, uitgevoerd in tegels, aangebracht. De wijzers zijn van goudkleurig metaal.

Het dak wordt bekroond door een goudkleurige haan.

In het interieur heeft de wand een tweedelige opstand bestaande uit ronde scheibogen die op rechte pijlers met een bakstenen voet rusten en daarboven de lichtbeuk. De vloer van de kerk is betegeld met roodbruine, zwarte en gele tegels. De wanden zijn voorzien van modern wit structuur pleisterwerk met grijze lijsten. De open bekapping is in hout uitgevoerd. Om de ingang, in het schip, is een portaal bestaande uit houten panelen en deuren gezet.

Tot de inventaris behoren onder andere een beeldengroep van Jozef, Maria en Jezus als kind, met een doorboord hart, achterin de kerk geplaatst. Tegen de pijlers zijn kunststenen heiligenbeelden geplaatst, tegen de wanden kruiswegstaties. In de absis staat tegen de achterwand een orgel uit 1853 van François Bernard Loret uit Mechelen. In 1961 van een nieuwe ombouw voorzien door de Gebrs. Vermeulen uit Weert.

Waardering

De kerk is van algemeen belang. Het gebouw heeft cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van de ontwikkeling van het katholicisme in het zuiden en is tevens van belang als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van het kerkelijk centrum in de periode kort na 1900.

Het gebouw heeft architectuurhistorisch belang door de stijl en de detaillering, waarin de architect heeft willen afrekenen met de traditionele neostijlen. Het is tevens van belang als voorbeeld van het oeuvre van de architecten Cuypers en Stuyt. Het heeft ensemblewaarden vanwege de bijzondere situering, verbonden met de ontwikkeling van het kerkdorp. Het is van belang vanwege de architectuurhistorische en typologische zeldzaamheid.

---

Gebouwomschrijving SKKN

Historisch overzicht Oorspronkelijk bezat Klein Zundert een middeleeuwse kerk. Dit gebouw werd rond 1610, na sterke beschadigingen in de Tachtigjarige Oorlog, enigszins hersteld en bruikbaar gemaakt en deels voorzien van een nieuw interieur. In 1645 volgde een verdere vernieuwing en herstelling, waarbij ook wapenglazen werden geplaatst, gemaakt door de 'glasschrijver' Jean de la Habarre. Ook nu werden nieuwe altaren geplaatst, onder meer twee zij-altaren met lessenaars, door Alph. Jordaens, en een preekstoel door Hendrik van Velmen, naar voorbeeld van die te Minderhout. In 1648 echter werd de kerk aan de protestanten overgedaan, die er nooit kerkten. In 1775 werd het in gebruik zijnde schuurkerkje vervangen door een substanti�ler bouwwerk dat op haar beurt in 1823 werd vergroot door de materialen die vrij kwamen bij de afbraak der middeleeuwse kerk. Dat kerkje werd in 1851 beschreven in Van der Aa als 'een klein gebouw van eenen fraaijen toren en een orgel voorzien.' De huidige kerk werd gebouwd in 1909-11 naar ontwerp van de Amsterdamse architect Jan Stuyt uit Amsterdam. Juten voegt daarbij de naam van Jos. Cuypers en geeft als datum van consecratie 6 oktober 1910. De eerder gebouwde kapel van de H. Antonius, die toen tegen de oude kerk stond, werd in de nieuwe kerk ge�ncorporeerd.