,s-Gravenhage, Hoefkade 623 - Martha

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	St.-Marthakerk
Genootschap:	Rooms-Katholieke Kerk in Nederland
Provincie:	Zuid-Holland
Gemeente:	's-Gravenhage
Plaats:	's-Gravenhage
Adres:	De Bockstraat 58
Postcode:	2525SZ
Sonneveld-index:	02151
Jaar ingebruikname:	1909
Architect:	Molenaar, N. sr
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument
Hoofdfunctie :	kerk
Oorspronkelijke bestemming :	Kerk

opname 18-04-2009 JvN

Geschiedenis

Architectonisch buitengewoon belangrijk, prachtig, neogotisch, kerkgebouw met kleine zadeldaktoren en hoge dakruiter. R.K. parochiekerk St. Martha, gebouwd in 1909 aan de Hoefkade in de Haagse Schilderswijk. De oprichting van de parochie was noodzakelijk wegens een toenemend aantal katholieken in het zuidelijke deel van deze volksbuurt. Pas in 1924 kwamen voorgevel en toren gereed. Neogotische hallenkerk, geïnspireerd door de architectuur van het schip van de Haagse Grote of St. Jacobskerk. Belangrijk werk van N. Molenaar; uitbreiding met o.a. voorgevel en zadeldaktoren 1924, naar ontwerp van N. Molenaar jr..

Op 18 april 2009 vond de viering plaats van het 100-jarig bestaan van deze "Kathedraal van de Schilderswijk".

Als centrale kerk van de R.K. fusieparochie "St. Willibrordus" is de H. Marthakerk het enige nog overgebleven oorspronkelijke kerkgebouw van 4 grote R.K. kerken in de Schilders- en Transvaalwijk (de andere drie, alle gesloopt, waren St. Jozef, H. Hart en H.H. Engelbewaarders). In plaats van deze 3 gesloopte kerken zijn / waren in de jaren 1970-1980 gebouwde of ingerichte, kleinere kerkjes als bijkerken van deze fusieparochie in gebruik, nu (2024) alle 3 als kerken van die fusieparochie buiten gebruik. De mooi gerestaureerde H. Marthakerk lijkt nu (2004) nog steeds een heel verdienstelijke rol te spelen in o.a. multicultureel religieus kader.

Monumentomschrijving Rijksdienst

H. Marthakerk. Aan drie zijden vrijstaand kerkgebouw uit 1908-1909, gebouwd naar ontwerp van N. Molenaar sr. in neo-gotische stijl en voltooid in 1924 met de eindtravee van het schip en de toren door N. Molenaar jr. .

Driebeukige, neogotische hallekerk onder een zadeldak, met 5/8e gesloten koor, drie transepten, recht gesloten zijkapellen aan weerszijden van het koor, en een zadeldaktoren naast de voorgevel. Op het met leien gedekte dak staat een smalle lantaarn. De daklijst is gedecoreerd met een spitsboogfries. In de voorgevel bevindt zich een roosvenster waaronder een reeks van zeven spitsboogvensters. Het ingangsportaal is voorzien van bakstenen archivolten en bezit een dubbele delendeur met fors sierbeslag. Aan weerszijden hiervan bevinden zich twee spitsboogvensters. In de geveltop zijn vijf spitsboognissen geplaatst, deels met vensters en een luik. De zadeldaktoren links is eveneens voorzien van spitsboogvensters. Links en rechts van de voorgevel bevinden zich ingangsportalen onder een lessenaarsdak. De drie transepten worden uitwendig gemarkeerd door topgevels. Het metselwerk is versierd met banden en figuren van gele baksteen, en een spitsboogfries onder de daklijst. In de geveltoppen zijn drielicht-spitsboogvensters aangebracht. Het koor bezit spitsboogvensters met bakstenen traceringen en een spitsboogfries onder de daklijst. Aan weerszijden van het koor staat een dienstgebouw; aan de kant van de Stortenbekerstraat, afgesloten door topgevels en gedekt door een zadeldak. Onder de daklijst is een bakstenen sierrand aangebracht. Beide dienstgebouwen bezitten een traptoren met spits. Het gebouw aan de noordkant doet dienst als sacristie. Tussen dit gebouw en het transept bevindt zich de parochiezaal, die aan de bovenzijde is afgesloten door een open balustrade. Het inwendige van de kerk, geinspireerd op het schip van de Grote of Sint Jacobskerk in Den Haag, bevat ruime zijkapellen met dwars gerichte houten tongewelven die aansluiten op de middenbeuk onder een tongewelf in de lengterichting van de kerk. De tongewelven zijn met decoratieve schilderingen versierd. De kerk heeft gelede bakstenen pijlers, bekleed met gele verblendsteen die afgewisseld wordt door rode banden. In de zwikken aan weerszijden van de scheibogen bevinden zich ronde nissen met zespassen. De zijkapellen aan weerszijden van het koor hebben gemetselde kruisribgewelven; het koor heeft een straalgewelf. De geprofileerde bakstenen triomfboog naar het koor rust op twee korte zuilen van gepolijst zwart graniet met hardstenen bladkapitelen. De kerk heeft polychrome tegelvloeren. Eén-klaviers orgel gemaakt door J.W. Walker voor St. Mary's Church Stoke d' Abernon in 1860, in 2003 aangekocht en geplaatst in de H. Marthakerk. Tot de inventaris behoren een kalkstenen gebeeldhouwde kuip van de preekstoel; twee neo-gotische beelden van het Heilige Hart en Maria, alsmede een kleine communiebank met rijk snijwerk in neo-barokke trant uit de eerste helft van de 19e eeuw. De pastorietuin ten zuiden van de kerk wordt afgesloten door een bakstenen tuinmuur.

Waardering

Kerkgebouw van architectuurhistorische en typologisch waarde; hoofdvorm, detaillering en materiaalgebruik zijn gaaf bewaard. Door zijn opzet, geinspireerd op het laat- gotische "Haagse halletype", neemt de kerk in het totale beeld van de neo-gotiek een vrij zeldzame plaats in. De tot de inventaris behorende neo-barokke communiebank, twee neo-gotische beelden en de neo-gotische kuip van de preekstoel hebben kunsthistorische waarde en zijn in de bescherming meegenomen. Een toegevoegde waarde is de belangrijke stedebouwkundige situering op de hoek Hoefkade/De Bockstraat/Stortenbekerstraat.

Orgels

Voormalig hoofdorgel

Het voormalig hoofdorgel is gebouwd door Jos H. Vermeulen ca. 1920. Het orgel is niet meer in gebruik, het binnenwerk en de speeltafel zijn verwijderd, alleen de kas is nog aanwezig.

Koororgel

Het koororgel is gebouwd door J.W. Walker & Sons in 1860 voor de Stoke d'Abernon Church in Cobham. Vervolgens heeft het orgel dienst gedaan in de Saint John's Mission Church in Epson, daarna in de (nieuwe) kerk van de H.H. Engelbewaarders te Den Haag. Tenslotte is het orgel in 2003 geplaatst in de H. Marthakerk te Den Haag.

In de media

Gemeente Den Haag financiert restauratie

Persbericht d.d. 15 oktober 2009 Restauratie Marthakerk in Schilderswijk voltooid. De Rooms-katholieke Kerk van de Heilige Martha is van binnen en buiten volledig gerestaureerd. De kerk is een Rijksmonument en staat aan de Hoefkade, midden in de Schilderswijk. De gemeente heeft voor de gehele restauratie een subsidie verleend van ruim € 1.3 miljoen. De totale kosten van de restauratie bedroegen € 2,15 miljoen. (Bron: website Gemeente Den Haag ) In opdracht van de parochie is in 2005 begonnen met de restauratie van het exterieur van de kerk. De daken, glas-in-loodramen en voeg- en metselwerk werden aangepakt. In de laatste fase is het interieur in oude luister hersteld. De muren zijn gereinigd en de vloerconstructie is hersteld. Het goed bewaarde interieur is rijk versierd met decoratieve schilderingen. De neogotische communiebank, beelden en kuip van de preekstoel hebben een kunsthistorische waarde en vallen binnen de beschermde status van de monumentenwet. Om de kerk ook buiten de diensten open te kunnen stellen voor publiek komt er een klein afgeschermd bezoekerscentrum. De kerk werd in 1908/1909 in neogotische stijl gebouwd naar een ontwerp van N. Molenaar sr. In 1924 zijn de eindtravee van het schip en de toren toegevoegd door zijn zoon N. Molenaar jr. Het ontwerp is geïnspireerd op het schip van de Grote of Sint Jacobskerk in Den Haag. De Marthakerk wordt door haar ligging bezocht door bezoekers met zeer diverse culturele achtergronden. Het kerkbestuur richt zich op integratie van gelovigen uit de verschillende werelddelen.