,s-Gravenhage, Obrechtstraat 9 - Maria Magdalena

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Maria Magdalena
Genootschap:	Russisch Orthodoxe Kerk
Provincie:	Zuid-Holland
Gemeente:	's-Gravenhage
Plaats:	's-Gravenhage
Adres:	Obrechtstraat 9
Postcode:	2517TV
Sonneveld-index:	02116
Jaar ingebruikname:	1937
Architect:	na te gaan
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	geen

Geschiedenis

Charmant klein kerkje binnen een rij statige woonhuizen.

In de media

Uit Het Vaderland, 25 November 1937.

In de huizenrij van de Obrechtstraat trekt voor oppervlakkig kijkende voorbijgangers het lage huis, dat nr. 9 is, niet dadelijk de aandacht. Pas wanneer men, opmerkzaam geworden door twee smalle boogramen, eens wat nader het pand opneemt, bespeurt men eenige dingen, die bij een gewoon huis zeker niet hooren. Boven de deur is achter glas een kleine icoon van Christus aangebracht. En op het dak draagt een groene koepel een gouden kruis.

Het is het uitwendige van de nieuwe kapel der Russische kerk, dat wij hier beschreven. Met veel moeite en opoffering is de Russische gemeente er in geslaagd, ook al dank zij het werk van een Nederlandsch comité tot steun, waarvan dr C.W.Th. Baron van Boetzelaer van Dubbeldam uit de Bilt voorzitter is en mr dr J.J. Boasson secretaris, een bescheiden kerkgebouwtje in te richten. Het zal den twaalfden December plechtig worden ingewijd, wat echter geenszins wil zeggen, dat de financieele moeilijkheden reeds zijn overwonnen.

Wij hebben vroeger al eenige malen geschreven over de Russische Kerk, tot leven gebracht door Grootvorstin Anna Pawlowna, de gemalin van Koning Willem II, die van het paleis aan den Kneuterdijk in 1849 den eeredienst overbracht naar het in 1908 ter wille van den bouw van het Vredespaleis afgebroken landhuis Rustenburg aan den Scheveningschen weg. Na eenigen tijd in de Bazarstraat gevestigd te zijn geweest, verhuisde de Russische Kerk in 1922 naar een aan de kerkgemeente in eigendom toebehoorend huis aan de Sweelinckstraat no. 54. Op de eerste verdieping van dit huis werd tot dusverre de eeredienst gehouden en voor allen, die dezen betrekkelijk primitieven toestand hebben gekend, moet het een groote voldoening zijn, dat thans een eigen kerkgebouw is tot stand gebracht. Gemakkelijk is dit niet geweest; sinds de gemeente door de revolutie allen steun uit Rusland moet ontberen, heeft zij voortdurend met zorgen om het bestaan te kampen gehad en alleen doordat de leden zich groote offers hebben getroost, konden zij hun eigen eeredienst behouden. Hoewel het inwendige van het nieuwe kerkgebouwtje ook uiterst eenvoudig is; de wanden en het plafond beschilderd in groen met goud, een donkerroode vloerbekleeding, weinig meubilair — er zullen nog banken komen — hebben wij Zondagmorgen tijdens het bijwonen van de liturgie kunnen vaststellen, dat dit aan de gewijde sfeer niets afdoet. Deze wordt door de intimiteit van de kleine kerkruimte nog bevorderd. Het is een buitengewoon indrukwekkende plechtigheid, ook voor den buitenstaander, die geen woord Russisch kent; hij kan begrijpen, dat de aan den dienst deelnemende geloovigen zich voelen opgeheven en meegevoerd.

Zooals men wellicht weet, is de Russische kerk een tak van de Oostersche christelijke geloofsgemeenschap. Haar liturgie draagt de beroemde namen der Kerkvaders Basilius en Chrysostomus en haar vormen staan in nauw verband met die van het oude Christendom. De gelijkenis van de liturgie met de mis in de katholieke kerk valt dadelijk op; toch zijn er ook vele verschillen. Eén daarvan is, dat in de Russische kerk een deel van de priesterlijke handeling zich achter de Iconostase voltrekt, den met iconen gesierden wand, welke het altaar van de overige kerkruimte scheidt. Wanneer de dienst begint, zegt vader Dionissios, de toegewijde priester, die sinds den dood van vader Rosanoff in Mei 1936 de leiding heeft van de gemeente, zijn gebeden onzichtbaar voor de kerkgangers; in het ritueel vormt het openen en sluiten van den middenwand een belangrijk onderdeel. De iconostase van deze Russische gemeente is haar een kostbaar bezit. Keizer Alexander I van Rusland gebruikte ze in zijn veldkerk tijdens een veldtocht tegen Napoleon en hij gaf ze zijn zuster Anna Pawlowna ten geschenke. Van haar zijn ook nog de rijke kerkgewaden, een stoel, het Nieuwe Testament met den fraaien, gouden band, dat de priester tijdens de liturgie gebruikte.

Ongeveer anderhalf uur duurde de dienst, welken wij hebben bijgewoond en die door een Te Deum aan den H. Michaëlis enigszins was verlengd. De tijd is ons geen oogenblik lang gevallen.

Er was sfeer in het kerkje met de vredig brandende witte kaarsen en de roode lichtjes van de kleine olielampen: kleur in den dienst met den plechtigen monotonen koorzang; wierookgeur bedwelmde ons steeds meer naarmate de liturgie vorderde. We hadden de Russische gemeente al gelukkig geprezen met het bezit van zulk prachtig, rijk en diep stemmateriaal in het koor, doch hoorden later, dat artisten van het koor van de Russische Opera te Parijs, die den vorigen avond hier ter stede in Borodins Prins Igor waren opgetreden, dezen morgen hun medewerking hadden verleend.

Aan de wanden van de kerk zijn schilderingen aangebracht welke mevrouw Poustochkine, de echtgenoote van den voormaligen Russischen zaakgelastigde, naar copieën van l6e-eeuwsche schilderijen heeft gemaakt: Maria-boodschap, Kruisiging en Opstanding. Ook de schildering van de Heilige Liturgie achter het altaar, welke bij het opengaan van de iconostase zoo mooi te zien komt is van haar.

De kerk draagt den naam van Sainte Marie Madeleine en voor de icoon van Maria Magdalena brandt steeds een kaars.

Er zijn nog meer kostbaarheden in deze kerk en later, wanneer ook de zoldering zal zijn beschilderd, in het midden een groote kroon is gehangen en het licht door glas-in-lood ramen naar binnen valt, zal het kerkje ongetwijfeld nog meer stemming hebben. Maar.... om dit alles te verwezenlijken is geld noodig. De oproep, welken het Comité tot steun in Juni van dit jaar op ruime schaal verspreidde, spreekt van een bedrag van f 10.000 en dit heeft men nog lang niet bijeen. Het is de bedoeling het huis aan de Sweelinckstraat geheel als woonhuis te exploiteeren en uit de inkomsten daarvan, vermeerderd met die van een klein kapitaal, dat men uit het bedrag van f 10.000 wil afzonderen, de gewone uitgaven voor den eeredienst te bestrijden. Het overige gedeelte zou dan voor het tot kerk inrichten van het gebouwtje aan de Obrechtstraat worden gebruikt.

Uit Het Vaderland, 13 December 1937.

Nadat Zaterdagavond in de nieuwe kapel der Russische gemeente een voorbereidende dienst had plaats gehad, is 't gebouw aan de Obrechtstraat gisterochtend op plechtige wijze ingewijd.

De inwijdingsdienst werd geleid door den Metropoliet der Russische kerken in West-Europa, Eulogius, bijgestaan door den aartsbisschop van Brussel en België, Aiexander, drie Russische priesters, een diaken, den monnik-priester Dionnisios, priester der Russische kerk en nog eenige andere geestelijken, onder wie pastoor Heyligers van de Oud-Katholieke kerk in den Haag. Het kleine kerkgebouwtje kon de vele belangstellenden maar nauwelijks be» vatten. Het was uit- en inwendig met bloemen versierd.

De inwijding geschiedde volgens den volledigen ritus. Verschillende symbolische handelingen werden door den Metropoliet en de overige geestelijken verricht, zoo spijkerden zij het altaar vast opdat het onbeweeglijk zou zijn als een steen. Eerst werd het onderstel met heilig water besprenkeld, vervolgens werd het eikenhouten blad met spijkers bevestigd, symbool van de spijkers, waarmee Jezus Christus aan 't kruis was genageld. Daarna bond de Metropoliet een wit doek met touwen — de ketens van Jezus — kruisgewijze om de tafel, waarna deze met doeken van goud en zilver — van den troon van Jezus'— werd bekleed

Nadat het altaar op deze wijze symbolisch was gedoopt, geolied en bekleed, trok een kleine processie naar de plaats, waar tot dusverre de diensten waren gehouden, is dit geval dus geen kerk, maar het achter de nieuwe kapel gelegen huis aan de Sweelinckslraat

De reliquieën van den Heiligen Mercurius van Smolensk werden door den Metropoliet onder hymnen en Psalmengezang plechtig de kerk binnengedragen en in het altaar aangebracht, één werd in een kruis onder het altaar ingemetseld, een ander in een heiligen doek genaaid.

Hiermee was de inwijdingsplechtigheid ten einde. De dienst, welke in het Slavisch werd gehouden, maakte, door de plechtige ceremonieën, den koorzang, de prachtige gewaden der geestelijken, het kaarslicht ook op den buitenslaander een onvergetelijken indruk.

De Metropoliet hield tenslotte een korte toespraak tot de geloovigen, waarin hij eerst de figuur van Maria Magdalena schetste en vervolgens om, zeide hij, dat de Russische emigranten weliswaar veel hadden verloren, maar toch niet alles. Hun geloof hadden zij behouden, en in de totstandkoming van deze kerk zag hij een uiting van dat geloof en de behoefte aan geestelijken steun. De Metropoliet gewaagde van den nationalen band aller Russen en bracht dank aan allen, die voor deze kerk hebben gewerkt, de Russische kolonie in de eerste plaats, maar ook de Nederlanders, die hun sympathie en steun hebben gegeven. Hij overhandigde, ter herinnering aan de inwijding, een dank-oorkonde aan eenige personen, die zich voor de totstandkoming van de kerk verdienstelijk hebben gemaakt, namelijk aan de heeren I. Foersof, psalmlezer der kerk en Ph. Kajanof, lid van het kerkbestuur, aan mevrouw Poustochkine, echtgenoote van den voormaligen Russischen zaakgelastigde en mevrouw Grondijs, alsmede aan mr dr J.J. Boasson, en dr P. Hendrix uit Dordrecht, leden van het Nederlandsche comité tot steun.

Vervolgens nam de eigenlijke lithurgie een aanvang, welke werd besloten met het uitspreken van gebeden, eerst voor Koningin Wilheimina, het Vorstelijk Huis en het Nederlandsche Volk en daarna voor alle Russen.

Tenslotte werd in het huis aan de Sweelinckstraat een maaltijd gehouden, waaraan circa tachtig personen deelnamen, o.a. de leden van het Ned. Comité tot Steun, de Amerikaansche consul uit Amsterdam met zijn echtgenoote, de Russische priester Wetschor uit Amsterdam en ds Michelin Moreau, predikant der Waalsche Gemeente hier ter stede.