,s-Gravenhage, Schuytstraat 11 - Noorderkerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Noorderkerk
Genootschap:	PKN Gereformeerde kerk 's-Gravenhage-Oost
Provincie:	Zuid-Holland
Gemeente:	's-Gravenhage
Plaats:	's-Gravenhage
Adres:	Schuytstraat 11
Postcode:	2517TL
Sonneveld-index:	00520
Jaar ingebruikname:	1906
Architect:	Wentink, J.C., Utr.
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Gemeentelijk monument

Geschiedenis

Gebouwd als Gereformeerde kerk. onder auspiciën van de Gereformeerde wijkgemeente-Oost. Belangrijke monumentale kerk met neoromaanse toren (die helaas alweer decennia is "afgeknepen". . ..).

Neoromaanse kerk met ongelijk dubbeltorenfront, gebouwd in 1906 naar ontwerp van J.C. Wentinck. Als voorbeeld van protestantse kerkbouw in neoromaanse stijl, met stilistische verwijzingen naar de laatromaanse bouwkunst in het Rijnland (bovenbouw toren), is de kerk opmerkelijk en tamelijk zeldzaam. De kerkzaal, in de vorm van een Grieks kruis, overkapt door houten tongewelven, staat dwars op de straat; de voorgevel vanaf de straat is de zijgevel van de kerkzaal. In deze gevel, boven de hoofdingang, een groot roosvenster. Boven het ingangsportaal een wimberg (siergevel), geflankeerd door natuurstenen pilasters met teerlingkapitelen. De twee torens, een lage bekroond met een tentdak en rechts een hoge, zware klokkentoren, bekroond door een spits met vier ruitschilden. De galmgaten zijn onderverdeeld door gedrongen zuiltjes. Er zijn nimmer luidklokken geplaatst. Op huisnummer 9 de 'dienstingang' naar de bijlokalen met daarboven de kosterswoning.

Met twee galerijen telde de kerk 1050 zitplaatsen. Onder het orgel een drieluik van gestoken gepolychromeerde panelen met de vier evangelisten, van de gereformeerde kunstenaar Roeland Koning (1898-1985), geplaatst tijdens de verbouwing/herinrichting in 1956, ter vervanging van het oorspronkelijke 'kunstnaaldwerk' ook in drie panelen. In 1968 is opnieuw een verbouwing uitgevoerd. Over de gehele breedte van de kerk kwam voorin een liturgisch centrum. De kansel die oorspronkelijk middenvoor stond, werd meer terzijde geplaatst. De zijgalerij werd afgebroken. Het aantal zitplaatsen daalde tot 550. Als "kerkgebouw van algemeen belang wegens zijn schoonheid en architectuur-historische waarde" op de lijst van beschermde monumenten geplaatst van de gemeente 's-Gravenhage. Meer informatie over de (bouw)geschiedenis, zie [1].

Ontsnapt aan de dreiging met sluiting en sloop vanaf ongeveer de jaren 1980.

Omschrijving Monumentenzorg Den Haag

Noorderkerk. Kerk der Gereformeerde Kerk (niet de Gereformeerde Gemeente). Gereformeerd kerkgebouw, gebouwd in 1906 naar ontwerp van J.C. Wentink uit Utrecht. Verbouwingen 1956 en 1968.

Zaalkerk in neoromaanse trant. Rechthoekig gebouw dat met een der lange zijkanten aan de straat is geprojecteerd waardoor een zijgevel als facade is behandeld. Het in baksteen opgetrokken bouwwerk vertoont aan de straat een hoge puntgevel, waarin twee rondboogvensters en een groot roosvenster, alsmede een portaal met wimberg, geflankeerd door natuurstenen pilasters met kapitelen, vrij vertaald naar de Jonische orde, en beeldhouwwerk met bladmotieven. Rechts een zwaar aangelegde klokketoren met in de klokkenverdieping in iedere gevel drievoudige galmgaten op deelzuiltjes met dobbelsteenkapitelen. Driehoekige gevelbeëindigingen waarboven een naaldspits met ruitvormige dakvlakken. Aan de linkerzijde van de voorgevel een lage toren met bovenin in elke gevel twee paar gekoppelde vensters op deelzuiltjes. Het witgepleisterde interieur, verlicht door rondboogvensters met eenvoudig gebrandschilderd glas, heeft houten tongewelven, in de hoeken rustend op korbelen die opgaan vanaf gebeeldhouwde en gepolychromeerde kraagstenen. In de oostelijke wand een grote nis met het in neobarokke stijl uitgevoerde orgel met rugpositief en tribune, vervaardigd door de Fa. Proper te Kampen in 1907. De preekstoel met houten kuip op natuurstenen voet, oorspronkelijk onder dit orgel, is bij de laatste verbouwing overgebracht naar de linkerzijde van het liturgisch centrum. Tegen de westelijke wand een tribune uit de bouwtijd. De kerk bezit vijf grote en vier kleine koperen kronen uit de bouwtijd. Als voorbeeld van de in Den Haag zelden toegepaste neoromaanse stijl is deze kerk uit architectuur-historisch oogpunt van belang. Het beeldhouwwerk aan de voorgevel is artistiek van goede kwaliteit.De architect Wentink verwierf in Utrecht naam als bouwer van de Oud Katholieke kathedraal van de Heilige Gertrudis aan de Mariaplaats, een bouwwerk dat eveneens in neoromaanse trant is uitgevoerd.

Kerkgebouw van algemeen belang voor de gemeente 's-Gravenhage wegens zijn schoonheid en architectuur-historische waarde. De tot de inventaris behorende roerende en onroerende zaken, vermeld in het bovenstaande, zijn in de bescherming begrepen vanwege de kunsthistorische waarde.

Orgel

De Gereformeerde Noorderkerk in Den Haag werd op 19 december 1906 in gebruik genomen. De kerk is ontworpen door J.C. Wentink. Er staat een pneumatisch instrument van Proper, dat in de jaren 1906/1907 is gebouwd. Het gaat om het grootste orgel dat door Proper is gebouwd. Van Leeuwen wijzigde het instrument in 1937. Waarschijnlijk is toen ook het schijn-rugpositief aangebracht. Het orgel werd in 1953 uitgebreid door Valckx & Van Kouteren onder toezicht van de GOV. De organist van de kerk, dhr. W.J. Vrolijk, bespeelde het orgel tijdens de heringebruikneming in november 1953.

(Bron:Orgeldatabase)

In de media

Uit Het Vaderland, 24 September 1934.

Het nieuwe wijklokaal van de Noorderkerk, een der kerkgebouwen van de Gereformeerde kerk van den Haag-Oost, Schuytstraat 11, is thans gereed gekomen en zal Woensdagavond in gebruik genomen worden, In dit lokaal zullen voortaan de catechisaties, de- vergaderingen van de Geref. Jeugdvereenigingen en de wijkavonden van ds Barkey Wolf gehouden worden. Op Woensdag zal van half vier tot half vijf en des avonds van half negen tot half tien gelegenheid zijn om het nieuwe wijklokaal der Noorderkerk te bezichtigen.

Uit Reformatorisch Dagblad, 19 december 2006.

De gemeente van de Noorderkerk in Den Haag viert zaterdag 16 december het honderdjarig bestaan van haar kerkgebouw aan de Schuytstraat. Oud-minister Donner spreekt dan over het thema ”Kerk en politiek”. Ook CDA-Tweede Kamerlid Schinkelshoek voert het woord. Schinkelshoek, voormalig hoofdredacteur van de Haagse Courant, spreekt over ”Kerk en media”. Na de toespraken wordt het jubileumboek ”De geschiedenis van de Noorderkerk te Den Haag” gepresenteerd. Zondag wordt een dank- en herdenkingsdienst gehouden. Voorganger is dan wijkpredikant ds. J.G. Meynen. De Noorderkerk is een van oudsher gereformeerde kerk in de wijk Duinoord en behoorde tot de drie kerken van de gereformeerde kerk in ’s-Gravenhage-Oost.