Bedum, Plantsoen 2 - Walfriduskerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Walfriduskerk
Genootschap:	PKN Hervormde gemeente Bedum
Provincie:	Groningen
Gemeente:	Het Hogeland
Plaats:	Bedum
Adres:	Plantsoen 2
Postcode:	9781HG
Sonneveld-index:	00641
Jaar ingebruikname:	12 e
Architect:
Huidige bestemming:	hervormde kerk
Monument status:	Rijksmonument 8728

opname 30-11-2005 © Leon Bok

Geschiedenis

Buitengewoon interessante historische dorpskerk met scheve toren, Op plaats voormalige kapel.

De geschiedenis van de kerk gaat terug tot de 12de eeuw. Het oudste deel van de huidige kerk is de bestaande tufstenen westtoren. In de huidige kerk zijn verder nog fragmenten uit de 12de eeuw bewaard. Aan het einde van de 15de en het begin van de 16de eeuw is de kerk ingrijpend verbouwd. Omstreeks 1600 werd het koor gesloopt. Gedurende de 17de eeuw vonden veelvuldig veranderingen aan de kerk plaats. In 1849 stortte een deel van het gewelf in waarna in 1851 alle gewelven werden vervangen door een stucplafond. Tevens werd de inventaris grotendeels vernieuwd. In 1911 werd de toren door brand getroffen. Deze is in 1953-1958 ingrijpend gerestaureerd en kreeg daarbij zijn huidige gedaante. In 1995-1997 volgde een omvangrijke restauratie van het kerkgebouw.

Trivia

Opvallend aan de kerk is de scheve 11e-eeuwse kerktoren in romaanse stijl met een rombisch dak. Deze toren staat schever dan de Toren van Pisa: hij hangt 4,18 graden uit het lood versus de 3,97 van Pisa. Hij is in ieder geval de scheefste van Nederland.

Monumentomschrijving Rijksdienst

N.H. KERK en TOREN op groot kerkhof. Grote driebeukige kerk door uitbreiding in de gotische periode ontstaan uit een tufstenen kruiskerk, waarbij de zware ook grotendeels tufstenen toren behoorde; koor later gesloopt. Aan de zuidzijde rijk gedetailleerde omlijsting van ingang met venster erboven. De kerk bevat een groot aantal zerken. Op het tochtportaal een bekroning van een voormalig orgel.

Toren

De zware romaanse westtoren is gebleken een onderdeel van een zogenaamd gereduceerd westwerk te zijn. Bij de laatste restauratie is hij van een lage spits voorzien, aangrijpend op de hoeken tussen de topgevels. Mechanisch torenuurwerk, C.F. Rochlitz, Berlijn, tweede helft 19de eeuw.

Orgel

In 1922 bouwde Vegter een tweeklaviers orgel met aangehangen pedaal voor de Hervormde Kerk te Bedum. Het is het enige nieuwgebouwde orgel van Vegter. De kas is een model uit de catalogus van de firma Dekker uit Goes, waar Vegter het vak leerde. Oorspronkelijk was het orgel mechanisch, maar het had pneumatisch bediende ventielen. Het vroegere Lohman-orgel uit de kerk uit 1867 werd verkocht aan de Gereformeerde Kerk in Roden. De beelden van dit orgel werden op de kas geplaatst, maar ze zijn later weer verwijderd. In 1974/1975 is het orgel door Pels & Van Leeuwen gerestaureerd. Bij deze restauratie maakten zij een vrij pedaal met de bas van de Bourdon 16' en een Bazuin 16' afkomstig van het Verschueren-orgel in de Janskerk te Laren. De oude zwelkast werd verwijderd, en enkele registers zijn vervangen. Tot slot is er een nieuwe klaviatuur geplaatst en een nieuwe koppeling Pedaal - Bovenwerk aangelegd. In 1993 plaatste Pels & Van Leeuwen een Engelse Hoorn 8' op het Bovenwerk op een lege sleep. Het betrof geen nieuw register. Sicco Steendam voerde in de jaren 1995-1997 een restauratie uit. De Woudfluit 2' van het Hoofdwerk werd hierbij opgeschoven tot een Fluit 4'.