Breda, Oranjesingel - Joseph (1898 - 1975)
Uit Reliwiki
| Algemene gegevens | |
|---|---|
| Naam kerk: | Joseph |
| Genootschap: | Rooms Katholieke Kerk |
| Provincie: | Noord-Brabant |
| Gemeente: | Breda |
| Plaats: | Breda |
| Adres: | Oranjesingel |
| Postcode: | |
| Sonneveld-index: | 07187 |
| Jaar ingebruikname: | 1898 |
| Architect: | J.J. van Langelaar (kerk); J.H. Berben (toren) |
| Huidige bestemming: | gesloopt |
| Monument status: | geen |
Geschiedenis
Dit was een beeldbepalende neogotische kerk met een later gebouwde sierlijke hoge toren, en dakruiter op de kruising.
De nieuwe St. Josephparochie werd eind negentiende eeuw opgericht toen de stad Breda zich fors uitbreidde (na opheffing van de Vestingwet in 1874 ook buiten de singels). De parochie omvatte het gebied aan de noordoostkant van de stad, dicht bij de brouwerij De Drie Hoefijzers. Aanvankelijk was er sprake van een kerk zonder toren. Het ontwerp kwam van J.J. van Langelaar (leerling van P.J.H. Cuypers) en de bouw kwam in 1896-1897 tot stand. Het was een driebeukige neogotische kruisbasiliek, qua stijl verwant aan het werk van Cuypers en aan de vroege Franse gotiek. In het interieur bevonden zich muurschilderingen van Dom. J. van der Mey uit 1923, die scènes uit het leven van Christus voorstelden.
Pas in 1936-1937 konden de circa 70 meter hoge westtoren en een zijportaal worden gerealiseerd naar een ontwerp van architect J.H. Berben. Stedenbouwkundig gezien functioneerde deze toren als landmark op de hoek van de Oranjesingel en de Terheijdensestraat. Samen met de torens van 2 inmiddels verdwenen andere neogotische kerken in de binnenstad, en met de Grote of Onze Lieve Vrouwekerk, was deze toren beeldbepalend voor het centrum van Breda (de andere 2 hoge neogotische kerktorens waren van de St. Barbarakathedraal, gesloopt 1969, en de Maria Hemelvaartkerk, gesloopt 1967). Breda had hierdoor bijna drie decennia lang (1937 - 1967) een unieke "skyline" van 4 hoge kerktorens.
Als gevolg van teruglopend kerkbezoek werd de kerk na een laatste viering in oktober 1975 gesloten. In het voorjaar van 1976 zijn kerk en toren gesloopt: het neerhalen trok destijds aandacht omdat dit deels plaatsvond met behulp van explosieven. Op 13 maart 1976 werd het middenschip opgeblazen met behulp van explosieven die onderin de bakstenen pijlers waren aangebracht. De spits op de grote westtoren werd een week later, op 20 maart, omvergetrokken. Ten slotte werd de onthoofde torenromp zelf op 10 april opgeblazen. Door het vallende puin daarvan ontstond schade in een deel van de directe omgeving.
De monumentale pastorie, rechts van de kerk aan de Oranjesingel, bleef staan. Het orgel (Maarschalkerweerd & Zn, Utrecht, 1902) verhuisde naar de H. Mater Salvatori (Moeder van de Verlosserkerk) in Haarlem-Schalkwijk. De parochie kerkte in de jaren daarna (van 1976 tot 2003) nog in een moderne (voormalige) kloosterkapel aan de Menno van Coehoornstraat, welke werd gesloopt in 2004-2005.
Het voormalige kerkterrein was na de sloop lange tijd in gebruik als parkeerruimte o.a. voor de nabijgelegen brouwerij De Drie Hoefijzers. Omstreeks of kort voor 2020 is op de plaats waar eens de St. Josephkerk stond een groot appartementengebouw verrezen.
Literatuur
- W.M.M. Spapens, "Bredase kerken door de eeuwen heen", Breda, 2008, 142-146.
- Warffemius, A., ‘En weg zijn de concurrenten. Vier gesloopte rooms-katholieke kerken te Breda’, in: W.F. Denslagen (red.), Bouwkunst. Studies in vriendschap voor Kees Peeters, 1993, 597-617.
Afbeeldingen
Gezicht op kerk vanuit het zuidwesten. Kopie ansichtkaart
kopie ansichtkaart
kopie ansichtkaart
- Op zoek naar meer afbeeldingen.