Ede, Beatrixlaan 54 - Beatrixkerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Genootschap :	PKN Gereformeerde Kerk
Gemeente :	Ede
Plaats :	Ede
Adres :	Beatrixlaan 54
Provincie :	Gelderland
Jaar ingebruikname :	1939
Huidige bestemming:	kerk
Naam kerk :	Beatrixkerk
Architect :	Rotshuizen, E.J., Arnhem
Monument-status:	Gemeentelijk monument
Sonneveld-index:	00437

Geschiedenis

Gebouwd als tweede Gereformeerde kerk in Ede, na de Noorderkerk. Architectonisch buitengewoon belangrijke interbellumkerk met toren. Werd tot 1963 Zuiderkerk genoemd, vanaf 1963 Beatrixkerk. 1988 herinrichting en aanbouw, 2010 opnieuw herinrichting.

2022 - Blijft open en uiteindelijk nog de enige protestantse kerk in Ede die openblijft.

Sluiting kerken Protestantse gemeente Ede

De kerkenraad van de Protestantse Gemeente te Ede heeft het ‘voorgenomen besluit’ kenbaar gemaakt om ‘vooralsnog’ drie van de vijf kerkgebouwen op termijn te sluiten.

Harskamp, Beatrixlaan 2 - Protestantse Kerk - Sluit 1-9-2023
Ede, Prinsesselaan 8 - Taborkerk - Sluit 1-9-2023
Ede, Hoflaan 2 - De Open Hof - Blijft open
Ede, Beatrixlaan 54 - Beatrixkerk - Blijft open en uiteindelijk nog de enige kerk die openblijft.
Ede, Amsterdamseweg 9 - Noorderkerk - Sluit 1-9-2023

Naast de Protestantse Gemeente bestaat in Ede nog altijd een aparte Hervormde Gemeente, met Gereformeerde Bond signatuur, en met 5 kerkwijken en 4 kerkgebouwen: de Oude Kerk, de Nieuwe Kerk, de Sionkerk, de Bethelkerk; en enkele kerkelijke centra. Voorzover bekend heeft deze Hervormde Gemeente zich (nog) nooit officieel aangesloten bij de Protestantse Gemeente Ede. In veel andere plaatsen heeft de locale Gereformeerde Bond Gemeente zich wél aangesloten bij de locale Protestantse Gemeente, met behoud van eigen identiteit.

Gebouwomschrijving SKKN

De Beatrixkerk werd op 3 april 1940 in gebruik genomen. De kerk droeg toen nog de naam 'Zuiderkerk'. Sinds 1963 draagt de kerk haar huidige naam. Architect is E.J. Rotshuizen. Het sobere exterieur van de kerk heeft een basilicale opbouw met een hoog middenschip en een toren aan de Willem de Zwijgerlaan. De hoofdingang bevindt zich aan de andere zijde onder een hoog opgetrokken portaal met boven de ingang een glas-in-loodraam. Het hoog oprijzend volume heeft roodgetinte dakpannen. De nevenruimten zijn ondergeschikt aan het hoofdvolume. Waarschijnlijk zijn de ruimtes met blauwe dakpannen omstreeks 1990 bijgebouwd. De glas-in-loodramen die toen werden geplaatst, zijn eenvoudiger en soberder dan de ramen uit 1940.

Een gedeelte van het interieur dateert nog uit de bouwtijd. Men vindt er nog het Flentrop-orgel uit 1939 en de kleurrijke glas-in-loodramen van atelier De Nooy en Thunack uit Heelsum (1940). Ook zijn er nog enkele kerkbanken uit die periode. Omstreeks 1990 (in dezelfde periode als de nieuwbouwdelen) is een groot gedeelte van het interieur vernieuwd: het liturgisch centrum, onder andere de preekstoel en de liturgische tafel en de kerkstoelen zijn alle in licht eikenhout opgetrokken. Dit geeft het interieur een modern uiterlijk. In 1997 werd een tweede orgel, na restauratie, in gebruik genomen.

De kerk ligt vrijstaand op een driehoekig perceel in een boomrijke woonwijk. Het perceel wordt aan de achterzijde van de kerk afgesloten door de Willem de Zwijgerlaan. Daar bevinden zich de zalen van de kerk. Ook het kerkelijk bureau voor gereformeerd Ede is hier gevestigd. De andere zijden van het gebouw grenzen aan de Juliana van Stolberglaan en de Anna van Burenlaan. De zij-ingang en de toegang tot het kerkelijk bureau bevinden zich aan de Juliana van Stolberglaan. De kerk is ingevolge de 'Monumentenverordening Ede 1998' aangewezen als Gemeentelijk monument.

Orgel

In 1940 voltooide H.W. Flentrop een tweeklaviers orgel voor de Gereformeerde Zuiderkerk te Ede. De kerk kreeg als naam 'Beatrixkerk'. Het instrument is in 1956 en 1968 door de firma A.H. de Graaf uitgebreid met twee registers. Wegens veel storingen plaatste Fonteyn & Gaal in 1970 een nieuwe speeltafel. Adviseurs bij de revisie van het orgel waren Johan van Dommele en Johan Vetter namens de GOV. Na een verbouwing van het kerkgebouw in 1988/1989 renoveerde de firma Kaat & Tijhuis het instrument. Hierbij is de dispositie gewijzigd en werd het orgel opnieuw geïntoneerd. Tenslotte is in 1994 door dezelfde firma een suboctaafkoppel Manuaal I - Manuaal II toegevoegd.

(Bron:Orgeldatabase)

In de media

Uit Het Vaderland, 5 April 1940.

Onder groote belangstelling is te Ede het nieuwe kerkgebouw der Gereformeerden, staande in het Beatrix-Park en Zuiderkerk gedoopt, in gebruik genomen. Diverse autoriteiten waren aanwezig, o.a. burgemeester Middelberg, gemeente-secretaris O.R. Berger, en de wethouders J.C.J. Mens en G. v.d. Bospoort, het lid van Gedep. Staten A. v.d. Deure. enz. De heer D. Pereboom, voorzitter der bouwcommissie, hield een rede, waarin hij diverse personen, o.a. architect Rotshuizen, uit Arnhem, dank bracht en het kerkgebouw daarna aan den kerkeraad overdroeg. Ds G.F. Hajer aanvaardde het gebouw. Het woord werd daarna gevoerd door burgemeester Middelberg namens de gemeente, dr Keizer namens de classis Arnhem en den architect, ds J. Kremer sprak een slotwoord, waarna organist Weijland op het nieuwe orgel een improvisatie ten beste gaf over Gezang 29. Wij laten hier enkele bijzonderheden van het kerkgebouw volgen: De nieuwe kerk is gelegen in het Beatrix-park te Ede in een vrij sterk geaccidenteerd terrein, begroeid met bosch en heide. Bij den opzet van het plan is teruggegrepen op den oud-Chr. Basiliekvorm die voor een kerk met een niet te groot aantal plaatsen (800) vele voordeden biedt. Het gebouw is opgetrokken in een ruige, geel genuanceerde klinkersoort waarbij niet werd gevoegd. De voorgevel met zijn hooge portiek heeft in den top een oud Chr. motief in baksteen uitgevoerd, terwijl de toren van het zg. zadeldaktype is. Het interieur is sober en getuigt van goeden smaak. Het ontvangt zijn licht door hooge glas In lood ramen, terwijl de zijgangen ter weerszijden door zes ronde gebrandschilderde amen met Bijbelsche motieven, een gedempt licht ontvangen. Het orgel werd gebouwd door de firma Flentrop te Zaandam.

Uit Het Vaderland, 18 Juli 1942.

Schending van de Geref Zuiderkerk te Ede. Orgel ernstig beschadigd.

Donderdagavond heeft de Gereformeerde Zuiderkerk te Ede bezoek gehad van eenige vandalen, die zich toegang verschaften tot het gebouw door een ruit in te gooien. Op onbegrijpelijke wijze hebben zij daarna in de kerk huisgehouden: zij hebben psalm- en formulierenboeken van den preekstoel gesmeten, deuren beschadigd en verschillende eigendommen der kerk door elkaar geworpen. De beschadiging geldt vooral het orgel van de kerk, die pas twee jaar in gebruik is. Meer dan 20 pijpen hebden de onverlaten uit het instrument genomen en op verschillende plaatsen in de kerk gedeponeerd. Van andere orgelpijpen hebben zij de metalen plaatjes vernield, waardoor het orgel voorloopig onbruikbaar geworden is. Het Avondmaalzilver, alsmede de brandkast zijn vrijwel onaangeroerd gelaten, waaruit blijkt, dat het den inklimmers alleen te doen is geweest om dit bedehuis te schenden. De verontwaardiging over deze schanddaden is in kerkelijke kringen groot en het is te wenschen, dat de politie de daders zal weten op te sporen. Ook het vorig jaar moest deze kerk het telkens ontgelden, toen haar fraaie gebrandschilderde ramen werden ingeworpen.

Uit Limburgsch Dagblad, 22 Juli 1942.

DE KERKVERNIELING TE EDE.

De daders van de in de vorige week gepleegde vernielingen in de Gereformeerde Zuiderkerk te Ede zijn gepakt. Zü hadden zich zelf verraden. De daders bleken twee elfjarige jongens te zijn, n.l. G.S. en J.A. v.d. D., beiden te Ede. Zij liepen met onderdeelen van de pijpen van het kerkorgel in hun zak, hetgeen de opmerkzaamheid hunner familieleden trok. Toen de bladen, daarna het bericht der vernieling meldden, werd dezen alles duidelijk en stelden zij de politie- met hun bevinding in kennis. De jongens bekenden alles aan de politie. Door een ingeworpen ruit waren zij de kerk binnengegaan, daarna hadden zij den preekstoel beklommen en hadden zij op wat ruwe wijze "domineetje" gespeeld. Vervolgens hadden zij het orgel bezocht, waaruit zij 23 pijpen hadden genomen. Twee ervan hadden zij tot ringetjes versneden, enkele andere tot fluiten en de rest hadden zij in de kerk verspreid. (....) Tegen de jongens is ter zake een en ander procesverbaal opgemaakt.

Uit Reformatorisch Dagblad, 12 oktober 2010.

Gereformeerd Ede neemt zondag de Beatrixkerk opnieuw in gebruik. Voortaan houden de wijken Zuid en Centrum hier samen hun diensten. De kerk biedt plaats aan 500 kerkgangers. Voor in de kerk is een groot podium gemaakt dat voor diensten, uitvoeringen en kooroptredens geschikt is. De kerk is voorzien van nieuwe verwarming en verlichting.

Als gevolg van een dalend ledenaantal zag de gereformeerde kerk te Ede zich genoodzaakt om de kerkgebouwen De Akker en de Noorderkerk af te stoten. De Akker is verkocht aan het Leger des Heils, de Noorderkerk aan Alvis Vastgoed. De Noorderkerk wordt ook gebruikt door de gereformeerde gemeente in Ede. Een deel van de verkoopopbrengst is geïnvesteerd in de Beatrixkerk.