Emmen, Splitting 142 - Gerardus Majella

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Gerardus Majella
Genootschap:	Rooms Katholieke Kerk
Provincie:	Drenthe
Gemeente:	Emmen
Plaats:	Emmen
Adres:	Splitting 142
Postcode:	7826CN
Sonneveld-index:	13842
Jaar ingebruikname:	1906
Architect:	Kroes, H.; Cuypers, J.Th.J. (uitbreiding)
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 510947

Geschiedenis

In het dorp Barger-Oosterveld, nu een wijk van de stad Emmen. Buitengewoon belangrijke grote kerk met kleine dakruiter,

In 1906 wordt de neogotische Gerardus Majellakerk, ontworpen door architect H. Kroes, in gebruik genomen. Het is de eerste parochiekerk in Nederland die toegewijd wordt aan deze heilige. De kerk bestaat uit een vijfzijdig gesloten overwelfd priesterkoor en een twee traveeën lang schip, met een houten plafond. Op het dak staat een dakruiter met achtzijdige naaldspits. De kerk blijkt al spoedig te klein.

Verbouwing en uitbreiding

In 1923 wordt de kerk voor de eerste maal vergroot. Naast het bestaande schip ontwerpt J.Th.J. Cuypers aan weerszijden twee grote zijbeuken, met dezelfde breedte als het schip. De kerk wordt in 1937 nogmaals vergroot door het schip één travee naar het westen uit te breiden, de zijbeuken in dezelfde stijl ook naar het westen uit te breiden en een ingangspartij met zangzolder te bouwen. De kerk is sindsdien een hallenkerk. Bij één van deze uitbreidingen wordt de dakruiter vervangen. De naaldspits wordt een gebogen tentdak.

Interieur

Het oude priesterkoor is midden aan de oostzijde van de kerk en heeft grote glas-in-loodvensters. De oostwand van de noorderzijbeuk is driezijdig gesloten en herbergt een Maria-altaar. De oostwand van de zuiderzijbeuk is rechtgesloten en daar staat het beeld van de patroonheilige van de kerk. De kerk is beschilderd met heiligenafbeeldingen, zo staan op de pilaren de 12 apostelen afgebeeld.

Schilderingen

Bij de bouw van de R.K. St. Gerardus Majellakerk in 1906 heeft C. Hijkamp fresco’s in de kerk aangebracht. En Jacob Ydema maakte in 1938 schilderingen. December 2001 deden zich problemen voor. Nu was het eens niet geld- maar personeelstekort. De restauratie van de in 1938 in de kerk aangebrachte schilderingen vraagt om gespecialiseerde vakmensen en die blijken er niet voldoende te zijn. De schilderingen zijn in de loop van 2002 gerestaureerd door Klaas en Taeke Posthuma. (47-02/49-03)

Orgel

Tot ongeveer 1975 wordt gebruik gemaakt van een klein orgel, dat afgebroken is en vervangen door een elektronisch instrument gebouwd door Heyligers. In 2008 koopt de parochie een tweeklaviers orgel van de buiten gebruik gestelde Christus Verrijzeniskerk te Zeist, ter vervanging van dit elektronische imitatie-orgel. Het uit Zeist afkomstige orgel is in 1970 als opus 786 gebouwd door de firma L. Verschueren (Heythuysen). Het wordt in het najaar van 2009 door de firma Orgelbouw Alkmaar (Hans Martin) in de kerk van Barger-Oosterveld geplaatst.

Bedevaart

Elk jaar vindt in juni de Gerardus Majella Processie plaats in het bos op het kerkhof, ten zuiden van de parochiekerk. Twee jaar nadat Gerardus Majella in 1904 heilig was verklaard, werd in het Drentse Barger-Oosterveld de eerste Gerardus Majellakerk van Nederland gesticht. Een jaar na de inwijding van de kerk ontstond er op instigatie van de pastoor van Ter Apel een bedevaart, die tot op de huidige dag wordt voortgezet, zij het in een andere vorm dan vroeger. Het was het eerste nieuwe bedevaartoord in Drenthe sinds de reformatie.

(Bron:Meertensinstituut)

Monumentomschrijving Rijksdienst

Rooms Katholieke kerk "St. Gerardus Majella", gebouwd in 1906 naar ontwerp van de Amersfoortse architect Herman Kroes in traditionalistische stijl met neogotische elementen. Glas-in-lood in het koor van H.J. de Vos, glasschilder te Utrecht. In 1922 is de kerk uitgebreid naar ontwerp van Jos. Cuypers (Roermond), ook diens zoon Pierre was betrokken bij de bouw. In 1923 is de Mariakapel gebouwd en de begraafplaats met kruis ingericht, afkomstig uit het atelier van Cuypers en Zn. De dakruiter is in 1922 verwijderd.

In 1937 vond de tweede uitbreiding plaats naar ontwerp van H.J. Bakx uit Groningen, waarbij ook de pastorie werd uitgebreid. Tegen de westgevel is bij deze ingreep een (orgel)balkon aangebracht. De veranderingen van de jaren '60 zijn in deze kerk terughoudend uitgevoerd. In 1996 is een nieuwe dakruiter naar oorspronkelijk ontwerp teruggeplaatst. De bescherming betreft het hoofdvolume, detaillering van gevels en het interieur, met name de altaren en de muurschilderingen (o.a. de statiën). Oorspronkelijke klok uit 1906, gegoten door de firma Peht und Gebrüder te Gescher/Westfalen, is geschonken door een dame uit Utrecht. De ingegoten namen Arnoldus-Helena verwijzen naar haar ouders. Verder luidt de tekst: "Oosterveld en Emmerveen/Roep ik tot gebed bijeen".

Omschrijving

R.K. zaalkerk van drie traveeën, met gekoppelde dwarsbeuken. Opgetrokken in baksteen op een basement van zwerfkeien, het schip en narthex onder een zadeldak, de dwarsbeuken onder afgewolfde schilddaken met pironnen, alle gedekt met geglazuurde OH pannen. Op de overgang van koor naar schip op de nok een dakruiter waarin een klokkestoel met luidklok en bekroond door een smeedijzeren kruis met vergulde weerhaan.

Entree in uitbouw met korfboogvormige archivolten. Erboven een drielicht venster. In de zijgevels van de uitbouw aan de noordzijde een spitsboogvenster en een opgeklampte deur met segmentboogvormige bovendorpel, aan de zuidzijde twee spitsboogvensters. De absis is 5/8 gesloten. Op de hoeken hoog opgaande steunbeuren. Per gevel een hoog spitsboogvenster. De kopgevels van de dwarsbeuken bepalen het zijaanzicht van de kerk. De beuken zijn met steunberen in drie maal twee traveeën verdeeld. Per travee een drielicht venster. Boven de centrale steunbeer per kapel één roosvenster. In de zijgevels van de buitenste beuken drie spitsboogvensters. In de kopgevel van de zuidoostelijke dwarsbeuk een opgeklampte deur met boogvormige bovenzijde. Het complex bevat aan de noord- en zuidzijde uitgebouwde biechtstoelen, afgedekt met platte daken.

In de noordoosthoek de Mariakapel

De sacristie-ruimte bevindt zich in een rechthoekig tussenlid onder zadeldak met wolfeind, dat pastorie en kerk verbindt.

Interieur

Open houten dakstoel. Spitsbogen op ronde kolommen scheiden het schip van de dwarsbeuken. Dwarsbeuken eveneens met open dakstoel en spitsbogen op de scheidingen. Koor met straalgewelf met bakstenen ribben. In de spitsboogvensters glas-in-lood. Neogotisch hoofdaltaar. Geschilderde statiën. Muurschilderingen op de wanden van schip en zijbeuken. Mariakapel met neogotisch altaar en dito muurschilderingen met episodes uit het leven van Maria. Oorspronkelijke banken en bankenplan.