Enschede, Oude Markt 31 - Grote Kerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Grote Kerk
Genootschap:	Nederlands Hervormde Kerk
Provincie:	Overijssel
Gemeente:	Enschede
Plaats:	Enschede
Adres:	Oude Markt 31
Postcode:	7511GB
Inventarisatienummer:	10068
Jaar ingebruikname:	13e
Architect:	Looman, B.
Huidige bestemming:	muziekpodium van Podium Twente
Monument status:	Rijksmonument 15307(kerk); 15309(toren)

Geschiedenis

Buitengewoon belangrijke historische kerk met toren.

KERK bestaande uit een romaanse westtoren en een in oorsprong tweebeukig hallenschip, ontstaan door een vergroting in 1480 van een 13de-eeuwse kerk, waarvan de noordmuur nog grotendeels over is. In 1842 verbouwd tot zaalkerk door het uitbreken van pijlers, bogen en gewelven en het samentrekken van de koorsluitingen. Bij de stadsbrand van 1862 geheel uitgebrand en vervolgens herbouwd door B. Looman. Daarbij zijn de smalle spitsboogvensters vervangen door brede rondboogvensters. Inwendig wordt de ruimte overwelfd door een gekoofd cassettenplafond met rozetten. Van de inrichting van na de herbouw zijn alleen de neogotische kronen overgebleven. Kansel en gebrandschilderde ramen uit 1928. De ramen zijn gerestaureerd door kunstenares Annemiek Punt uit Ootmarsum.

Buiten gebruik voor reguliere vieringen van de PKN.

Sinds 1995 in gebruik als muziekpodium van Podium Twente. Er zijn ook regelmatig orgelconcerten.

Er worden soms ook speciale kerkdiensten in de Grote Kerk gehouden.

Monumentomschrijving Rijksdienst

Kerk

NED. HERV. KERK. Ontstaan uit een eenbeukige romaanse kerk van rond 1200, waarvan de noordmuur nog grotendeels over is. In 1480 zuid- en oostwaarts vergroot tot tweebeukige hallenkerk met driezijdig gesloten koor. In 1842 is de kerk verbouwd tot een zaalruimte door het uitbreken van zuilen, bogen en gewelven en het samentrekken van de beide koorsluitingen. Bij herstelling na de brand van 1862 zijn de smalle spitsboogvensters vervangen door brede rondboogvensters. Het geheel is in zandsteen opgetrokken. Opgravingen in 1928.

Toren

TOREN der Ned. Herv. Kerk. Tegen het midden van de 13e eeuw werd de zware laat-romaanse zandstenen toren aan de kerk toegevoegd. In 1480, bij de vergroting van de kerk verhoogd. Bij herstelling na de brand van 1862 kreeg de toren een achtkantige lantaarn, die bij de restauratie in 1926/28 plaats maakte voor de huidige spits, terwijl de onderbouw grotendeels vernieuwd werd. De toren heeft een vrij rijk behandelde boogingang. Op de eerste verdieping zijn sporen gevonden van een gewelfde torenkapel. In de vierde geleding vernieuwde twee- en driedelige romano-gotische galmgaten. In de muur van de kerk is een stenen zonnewijzer, 1836, ingemetseld. Eronder een tijdvereffeningslus met datumaanwijzing. Daaronder op een aparte steen staat een gedicht in een chronogram voor het jaartal 1936. Gerestaureerd 1991. Trommelspeelwerk van Van Bergen, 1951.

Orgel

In 1892 door de firma L. van Dam & Zonen te Leeuwarden vervaardigd orgel van 39 registers, verdeeld over Hoofdwerk, Positief, Bovenwerk en Pedaal. In 1953 werd door orgelmaker Flentrop een vijftal registers vervangen en werd de mechaniek voor een deel vernieuwd. Bij een volgende restauratie in 1997 door Flentrop zijn deze wijzigingen ongedaan gemaakt en is het orgel teruggebracht in zijn oorspronkelijke toestand. Het mag worden beschouwd als het laatste grote instrument dat door de firma Van Dam (1785 tot circa 1920) op klassieke wijze is vervaardigd. Het instrument is gevat in een houten kas voorzien van 19de eeuwse gesneden ornamentiek met klassieke motieven.

In de media

Uit Het Nieuws van den Dag, 12 December 1892.

Te Enschede zal Zondag a.s. het nieuwe orgel in de Groote Kerk feestelijk worden ingewijd en bij die gelegenheid worden bespeeld door den Heer K. Suringbroek, organist te Leeuwarden.