Gendringen, Grotestraat 28 - St. Maarten

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Sint Maartenkerk
Genootschap:	PKN Protestantse gemeente Gendringen-Bontebrug
Provincie:	Gelderland
Gemeente:	Oude IJsselstreek
Plaats:	Gendringen
Adres:	Grotestraat 28
Postcode:	7081CE
Jaar ingebruikname:	1835
Architect:
Huidige bestemming:	protestantse kerk
Monument status:	Rijksmonument 16063
Sonneveld-index:	11510

Geschiedenis

De NH Kerk te Gendringen is een van de oudste overgebleven gebouwen in het dorp. Al omstreeks 800/900 n.Chr. heeft op deze plek een kapel gestaan. Omstreeks 1200 werd begonnen met de bouw van een kerk van tufsteen en in latere jaren werd het bovenste gedeelte van het muurwerk vervangen door baksteen. De destijds RK kerk was veel groter, ongeveer 12 meter langer, dan de huidige kerk en bezat ook een uitbouw. Dit is nog goed te zien omdat de toren in verhouding tot de rest feitelijk ook veel te fors is. Met de reformatie werd de kerk ontdaan van al haar versierselen en het werd toen een NH Kerk. Tijdens de brand van 1830 werd een groot gedeelte van de kerk verwoest. Omdat men geen geld had voor een volledige restauratie is toen de kerk belangrijk ingekort. In de huidige achtergevel is dit in het metselwerk nog terug te zien. De kerk werd gepleisterd om een eenheid in uiterlijk te verkrijgen. De vroegere ingang onder de toren is thans niet meer te gebruiken maar wel is nog te zien dat de huidige kerk op de restanten van de voormalige kerk is gebouwd. Bij opgravingen in 1955 zijn de fundamenten van verschillende grafkelders blootgelegd. Enige hiervan stammen uit de Karolingische tijd en hierin zijn omstreeks 1700 ook de lichamen van Graaf Willem van den Bergh, zijn vrouw Maria van Nassau en enkele van hun kinderen bijgezet. Ook deze grafkelders zijn tijdens de brand van 1830 verloren gegaan. In de kerk bevindt zich nog het orgel dat omstreeks 1840 is gebouwd door de firma Nolting. De kerk en het orgel werd in ? gerestaureerd. Ooit heeft tegenover de kerk een klokkengieterij gestaan. In de zeventiende eeuw goot hier de familie Voigt ( oorspronkelijk komende uit Keulen ) maar toen wonende in Isselburg klokken voor veel kerken in de wijde omgeving tot in Aalten en Winterswijk. In de het klokkentorentje van Huis Landfort en de NH Kerk te Megchelen zijn nog klokken uit die tijd aanwezig.

Monumentomschrijving Rijksdienst

Ned. Herv. Kerk (St. Maarten). Uit de 15e eeuw daterende toren van de in 1830 door brand verwoeste kerk, welke tijdens de bouw van de tegenwoordige kerk in dezelfde trant werd verbouwd. Hoge naaldspits. Eenklaviers orgel, in 1841 gemaakt door J.D. Nolting. In 1965 gerestaureerd door Flentrop Orgelbouw.

Orgel

Op zaterdag 8 februari 2014 werd het Nolting-orgel van de Protestantse Maartenskerk te Gendringen opnieuw in gebruik genomen. Het orgel werd onlangs gerestaureerd door Flentrop Orgelbouw te Zaandam.

Het orgel in de Maartenskerk werd in 1840/41 gebouwd door Johann Daniel Nolting uit Emmerik. Het eenklaviers balustradeorgel met zijkantbespeling kreeg twaalf stemmen en aangehangen pedaal. Nolting gaf het orgel een breder uiterlijk dan het achterliggende instrument zelf. De buitenste velden zijn loos en voorzien van houten imitatiepijpen. De orgelkas achter het front heeft de breedte van de drie ronde torens met tussenvelden.

Oorlogshandelingen In de loop van de tijd werd er weinig aan het orgel gewijzigd. Wel raakten kerk en orgel bij oorlogshandelingen in april 1945 beschadigd. In 1947 werden herstellingen uitgevoerd door S. Koch te Doetinchem en in 1948 door B. Koch te Apeldoorn. Gedetailleerde gegevens over deze werkzaamheden zijn niet bewaard gebleven.