Harlingen, Zuiderhaven 75 - Michaël

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Michaël
Genootschap:	Rooms Katholieke Kerk
Provincie:	Friesland
Gemeente:	Harlingen
Plaats:	Harlingen
Adres:	Zuiderhaven 75
Postcode:	8861CJ
Sonneveld-index:	09032
Jaar ingebruikname:	1881
Architect:	Alfred Tepe (1840 - 1920)
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 20786

Geschiedenis

Van buiten sobere, van binnen rijk gedecoreerde, beeldbepalende kerk met hoge toren (65 m). Gerestaureerd in de jaren 1990.

De R.K. Sint Michaëlskerk heeft een futuristische serre gekregen, schrijft het Friesch Dagblad. De serre is gebouwd aan het parochiehuis, de gemeenschappelijke ruimte van de parochie. De pastorie en het parochiehuis zijn in 2008 opgeknapt. Op 28 september 2008, Sint Michaëlszondag, vond de opening plaats. De serre is ontworpen door architect Gerben Brouwer uit Beetsterzwaag. De Friese kunstenaar Jan Murk uit Firdgum zorgde voor glasschilderingen. (60-08) Bijzonder tot uniek in deze kerk zijn deze kleurrijke ramen. Deze kerk is/was al sinds decennia dagelijks geopend.

Geschiedenis vervolg

Nadat de Harlinger katholieken driekwart eeuw in een schuilkerkje hadden gekerkt dat aan een nauwe steeg lag, besloot men in 1879 met goedkeuring van de toenmalige Aartsbisschop van Utrecht een nieuwe kerk en pastorie te bouwen. De bouw van deze kerk is gereedgekomen in 1881, en zij werd op 31 mei plechtig gewijd.

De bouwmeester is Alfred Tepe uit Utrecht, die ook o.a. de R.K. kerk van Workum bouwde. Het gebouw kostte toen fl. 139.977,—. De neogotische bouwstijl van Tepe is sterk beïnvloed door die van Cuypers. Aannemersbedrijf Joh.K.Kalt uit Ureterp bouwde de kerk op de plaats van de oude schuilkerk tussen de Zuiderhaven en de Schritsen, in de richting noord-zuid (anders dan de traditionele oost-westlijn). Bouwpastoor werd pastoor J. J. Sletering, die van 1872 tot 1914 pastoor was van de parochie. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd eerst de toren geraakt door een Engelse brandbom. Later - op 5 november 1941 - werden kerk en sacristie aan de noordkant door een bomaanval zo zwaar beschadigd, dat uitgeweken moest worden naar het R.K. Verenigingsgebouw “het Roomsche Hemeltsje" thans "de Lichtboei". Na de oorlog stond men voor de keuze: afbraak of restauratie? Vanwege haar monumentale karakter en karakteristieke bouw werd gekozen voor restauratie. Zeven jaar “kerkte” men “in ballingschap”. Onder leiding van architect Sluijmer uit Enschede werd de schade (zo goedkoop mogelijk) hersteld. In de zestiger jaren vonden ook kleine restauraties plaats. n het begin van de tachtiger jaren bleek echter een grote restauratie onvermijdelijk.

Het kerkgebouw is een voorbeeld van neogotiek in sobere, pure vorm. De ruimtewerking en de kleur zijn nu weer indrukwekkend. Door de enorme krachtsinspanning van vele parochianen is men gekomen tot deze mooie kerk, die bepalend is in de stad Harlingen, en die als patroon heeft: Sint Michaël.

De laatste restauratie

Van 1985 tot 1999 is opnieuw een grote restauratie gerealiseerd in drie fasen: het resultaat daarvan ziet u om u heen! In de eerste fase daarvan werd het priesterkoor gerestaureerd. De zeven glas-in-lood ramen werden vervangen door ramen van beeldend kunstenaar Jan Murk de Vries, die ramen in acrylaat maakte. In de tweede fase werden het middenschip, de doopkapel en het leien dak hersteld. In de derde fase hebben de twee zijbeuken en nóg een deel van het dak restauratie ondergaan, en de restauratie van het orgel is - onder leiding van de zeer deskundige orgelbouwer T. Schreurs - vóór het jaar 2000 rond! Een groot project, dat alleen maar gerealiseerd kon worden door de Stichting Restauratiefonds en de activiteiten van de Restauratie-commissie, met behulp van acties, bazaars, rommelmarkten, handwerk, geschilderde leien en allerlei creatieve vondsten, maar ook door giften en donaties van instanties, gemeente en bisdom, van de Harlinger kerkgemeenschap, van meelevende oud-parochianen en vele mensen die het behoud van deze kerk ter harte gaat! Het geheel heeft ruim 4,1 miljoen gulden gekost! Dankbaar voor alle financiële steun en voor de enorme inzet van mensen, kunnen we u nu ook virtueel rondleiden door dit prachtige kerkgebouw.

(Bron:michaelparochieharlingen.nl, 2013)

Orgel

De firma Adema & Zn. bouwde in 1898 een orgel voor de Sint Michaelskerk in Harlingen. In 1941 raakte het instrument beschadigd door oorlogsgeweld. Na de oorlog is het in 1949-1950 herbouwd door de firma Adema-Schreurs met 22 stemmen. Adviseur was dr. P.J. de Bruyn. Begin 1950 is het orgel weer in gebruik genomen met een concert door Albert de Klerk.

(Bron:Orgeldatabase)

Monumentomschrijving Rijksdienst

St. Michaël, 1880-1881, A. Tepe. Driebeukige neogotische kruisbasiliek met driezijdig gesloten transeptarmen en toren met haakse steunberen, versiering van smalle nissen en ingesnoerde naaldspits. Altaren, preekstoel en triomfkruis van F.W. Mengelberg. Orgel in 1898 gemaakt door P.J. Adema met Hoofdwerk, Nevenwerk en vrij Pedaal.

In de media

Uit Reformatorisch Dagblad, 2 augustus 2011.

De torenspits van de –beeldbepalende– Sint-Michaëlkerk aan de Zuiderhaven in Harlingen wordt gerestaureerd. De spits was zodanig in verval dat ingrijpen noodzakelijk was, zo meldt de website van de rooms-katholieke kerk. De kerk heeft veel onder weersinvloeden te lijden gehad; met name de zee speelt hier een negatieve rol in. Van 1985 tot 1999 werd met succes de actie ”Rondom de toren” gehouden en kon de kerk –die valt onder Monumentenzorg– gerestaureerd worden. De torenspits werd echter minimaal gerestaureerd, omdat deze, toen nog, in redelijk goede staat verkeerde. „Echter, de tand des tijds heeft er nu voor gezorgd dat uitstel geen optie meer is.” De toren wordt geheel „kaal gehaald, dat wil zeggen dat alle leien verwijderd zullen worden. Hierbij zullen dedakhout, goten, de luiken en het haantje geïnspecteerd worden. Een gespecialiseerd leidekkersbedrijf vervangt de oude leien door nieuwe. De nog bruikbare leien worden opgeslagen voor hergebruik in eigen parochie.” Vorige maand is met de restauratie begonnen en het is de bedoeling dat het werk half september klaar is. Gehoopt wordt dat alle Harlingers een duit in het zakje zullen doen. „De 65 meter hoge toren is er voor alle Harlingers en is een monument in de stad. We zullen hem pas missen als hij er niet meer is, en dat willen we geen van allen.”