Hasselt, Markt 8 - Grote of Sint Stephanuskerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Grote of Sint Stephanuskerk
Genootschap:	PKN Hervormde gemeente Hasselt
Provincie:	Overijssel
Gemeente:	Zwartewaterland
Plaats:	Hasselt
Adres:	Markt 8
Postcode:	8061GG
Inventarisatienummer:	10237
Jaar ingebruikname:	15e eeuw
Architect:
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 20900

De toren vanuit het zuiden. Foto: A. Roks 2007

opname 24-08-2007 foto. Edward Ippel. Hoorn.

Geschiedenis

Historische stadskerk met forse toren. In deze kerk een belangrijk orgel.

Deze kerk is in gebruik als Hervormde Kerk met Gereformeerde Bond signatuur.

HERVORMDE KERK. De kerk verving een oudere romaanse kerk, die in 1380 door brand werd verwoest. Het middenschip en de toren kwamen in 1466 gereed en tegen het eind van de eeuw waren ook het noorder- en zuiderkoor voltooid. Beide zijbeuken werden langs de toren doorgetrokken. Sacristie en kapel van het H. Graf aan de zuidzijde van de kerk aangebouwd omstreeks 1500.

Na een brand in 1725, door blikseminslag, is de kerk enigszins verhoogd en is de huidige torenspits aangebracht. Na de herbouw van de toren heeft Hasselt het tot 1960 zonder klokkenspel moeten doen. In dat jaar vervaardigde Van Bergen te Heiligerlee een nieuw drie octaven tellende klokkenspel van 33 klokken.

De kerk bezit een eiken preekstoel en doophek (1620), koperen lezenaar XVIII a en een orgel uit 1806.

Op een pijler van de toren bevindt zich een muurschildering van Sint Christophorus, de beschermheilige van de reizigers, uit het begin van de 16de eeuw. Sint Stephanus, de patroonheilige van de kerk en van Hasselt, staat afgebeeld op een sluitsteen in het middenkoor.

Twee klokken van F. Hemony, 1662, met een diam. van respectievelijk 50 cm. en 56 cm. staan in de kerk opgesteld.

Monumentomschrijving Rijksdienst

HERVORMDE KERK. Laatgotische in steen overwelfde hallenkerk met forse ingebouwde toren. Na een brand in 1725 is de kerk enigszins verhoogd en de tegenwoordige torenspits aangebracht. De kerk bezit een eiken preekstoel en doophek (1620), koperen lezenaar XVIII a en een orgel (N.Knol) uit 1802-'07. Sacristie en kapel van het H.Graf aan de zuidzijde van de kerk aangebouwd omstreeks 1500. Orgel met Hoofdwerk en Rugwerk, in 1806 gemaakt door R. Knol. Bij de restauratie in 1967 uitgebreid met een vrij Pedaal. Twee klokken van F. Hemony, 1662, met een diam. van respectievelijk 50 cm. en 56 cm. staan in de kerk opgesteld.

Orgel

Na bijna tachtig jaar zonder orgel te zijn geweest, werd de kerk van Hasselt in 1806 weer met een nieuw instrument verrijkt. Op 21 november 1806 is het goedgekeurd door C. Berghuys, organist te Deventer. Pas op 30 maart 1807 is het echter officieel in gebruik genomen. Waarschijnlijk is gewacht op de plaatsing van de drie grote beelden op het orgel, gemaakt door Lorenzo Grisanti uit Amsterdam. Het orgel is nog altijd vrijwel in originele staat. Uiterlijk is het gewijzigd bij een schilderbeurt in 1852, toen het 'gordijn' werd witgekalkt en de kas in een witte kleur werd geschilderd. Orgelbouwers als Lohman (1822) en Scheuer (1857) repareerden wel het een en ander, maar veranderden niets. Dat gebeurde wel in 1863, toen Jan van Loo doorslaande tongen plaatste in de pijpen C-G van de Bazuin 16'. Van Loo maakte ook nieuwe registerplaatjes. De naam Klaroen 8' is gewijzigd in Echo-Trompet 8', terwijl de Fagot 16' is omgebouwd tot een Bazuin 16'. De oude gordijnschildering is in 1904 weer hersteld. De grootste ingreep is gedaan door Jan Proper in 1914. Hij verving de Ruischpijp II, Nazard 3' en de Cimbel III van het rugwerk door een Salicionaal 8', Vox Celeste 8' en een Fluit 4'. Vanwege een kerkrestauratie is het orgel in mei 1963 gedemonteerd en opgeslagen bij de Utrechtse firma K.B. Blank & Zn. Deze firma startte in 1967 met een restauratie, daarbij geadviseerd door Dirk Jansz. Zwart, H.L. Oussoren en Cor Edskes. De restauratie werd afgerond met de ingebruikname op 3 december 1969. De oorspronkelijke dispositie was zo veel mogelijk hersteld. Tevens bouwde Blank een zelfstandig pedaal met vier stemmen. Men was niet tevreden over de intonatie van de tongwerken, zodat dit hierna aan de firma Verschueren is toevertrouwd. Begin 2007 reviseerde Verschueren de tongwerken van het rugpositief. Op 23 april 2012 is de firma Verschueren gestart met een revisie, die naar verwachting vier weken zal duren.

(Bron:Orgeldatabase)
2023 - Twee weken geleden is het front van het Rudolph Knol orgel terug geplaatst in Hasselt (OV). Het gehele front is opnieuw gefolied en de labia opnieuw voorzien van bladgoud. Verzakte pijpen zijn voorzien van een koperen binnenvoet om deze meer stabiliteit te geven. Het front straalt weer!

(Verschueren Orgelbouw)